İşitme engelliler rap grubu kurdu

IŞIL CİNMEN'İN RÖPORTAJI

FOTOĞRAFLAR: BAHADIRHAN ERKOÇ

Türkiye'de ne kadar işitme engelli bulunduğuna dair çelişkili bilgiler var. Tahminler sayının 3 milyon civarında olduğu yönünde. 3 milyon! Litvanya’nın ya da Ermenistan’ın nüfusu kadar! Şimdi bir dakikalığına kulaklarınızı iyice kapatın ve o 3 milyon insandan biri olduğunuzu düşünün.

Sağır olduğunuzu ve dolayısıyla konuşamadığınızı...

Derdinizi, duygularınızı, öfkenizi, acınızı, isyanınızı anlatamadığınızı...

Müziği duyamadığınızı...

Dans edemediğinizi...

Çoğu kelimenin işaret dilinde karşılığı olmadığı için roman dahi okuyamadığınızı… Koskoca dünyanın siz yokmuşçasına konuşup durduğunu!

İşaret diliyle rap, bir iletişim devrimi

Rapçi Fuat Ergin ve prodüktörü Erdem Dilbaz işte bu iletişiden oluşuyor. Üçü de duymuyor, üçü de konuşamıyor ama işaret diliyle rap yapıyorlar!

Onları takip edin ve hatta imkanınız varsa sponsor olun!

Hadi şimdi gözlerimizi dört açalım ve onları dinleyelim!

‘ÖZEL KEMERLER SAYESİNDE MÜZİĞİ HİSSEDİYORUZ’

■ Beni bile heyecanlandırdı bu iş!

Erdem Dilbaz: Biz de çok heyecanlıyız. Fuat’la ötekileştirilen, engelli olduğu için dışlanan herkes için yıllardır çalışıyoruz. Bir gün konuşurken ne kadar fazla işitme engelli olduğunu fark ettik, hayatlarının ne kadar zor olduğunu düşündük. Duygularını ifade ettikleri dili anlamıyor oluşumuz da bizi rahatsız etti.

Fuat Ergin: Rap’te el kol hareketleri yoğun yer tutar, ritmik bir hissiyat verir. İşaret dili gibi yani! Erdem, “Rap’in üzerine işaret dilini koyarsak mükemmel bir koreografi olur” dedi. Aklıma yattı. İşitme engellilerle iletişim kuracağımız bir format aradık. Yakınlaştıkça problemlerinin ne kadar devasa olduğunu gördük.

DERTLERİNE SÖZ YAZIYORUM

■ Sana “rap yapalım” dediklerinde ne hissettin?

Oğuzhan Mete: Birbirimizi anlamamız o kadar kolay olmadı! “Vurucu bir parça yapmak istiyoruz” dediler. Ürktüm, “Neden vuruyorsun ki” diye yazdım kağıda… Bizim dilimizde metaforlar yok, işaret dili maalesef çok sınırlı. Sizin dünyanızdaki bazı kelimelerin karşılığı bizde yok.

Erdem: Anlaşmak için Fuat ve ben işaret dili eğitimi almaya başladık. Bir yandan da beraber söz yazmaya başladık.

■ Sözleri birlikte mi yazıyorsunuz?

Fuat: Onların çerçevesinin dışına çıkamadığımız için onlarla birlikte yazıyoruz. Dertlerini anlıyorum, dertlerine söz yazıyorum. Sözleri işaret diline çeviriyoruz.

■ Peki ya ritm?

Oğuzhan: Belimize bizim için tasarlanan kemerler takıyoruz. Bu şekilde ritmi hissediyoruz ve rap’e nerede gireceğimizi anlıyoruz. İşitme engelliler zaten ritmi, titreşimleri çok iyi hisseder. Bu proje birçok işitme engellinin hayatını değiştirebilir. Bu yeni bir iletişim şekli ve ben de bunun kuruluşuna tanıklık ediyorum…

Fuat: İşitme engelli dansçılar da sahnede bize eşlik edecek. Yaptığımız şeyin dünyada başka örneği yok.

BU İŞ HEPİMİZE İYİ GELECEK

■ Oğuzhan senin hayatında ne değişecek?

Oğuzhan: Ben müziği hep merak ettim, şarkıları, notaları… Duyguları müzikle ifade etmek sihir gibi… Kendimi ifade ettikçe kendime olan güvenim de artıyor. Bu iş bana çok iyi geldi, hepimize de iyi gelecek, biliyorum. Yoluma müzikle devam etmek istiyorum.

■ Sponsora ihtiyacınız var mı?

Erdem: Olmaz mı! Sürdürülebilir bir proje olsun istiyoruz. Bütün parçalara klip çekip, DVD yapmak istiyoruz. Bu çocuklar hayatın parçası olabilsin ve bu işten para kazanabilsin istiyoruz.


TÜRKİYE’DE İŞARET DİLİ YASAKTI!

1953’te Türkiye’de işaret dili eğitimi yasaklandı. Hatta dili daha önceden öğrenmiş işitme engellilerin bu dille iletişimi de yasaktı. Milli Eğitim’deki bu yasak tam 52 yıl sonra 2005’te kalktı! Çıkarılan (5378 sayılı) Engelliler Kanunu’yla Türk İşaret Dili (TİD) serbest bırakıldı ve bu konuda çalışma yapma görevi Türk Dil Kurumu’na verildi.

EN ZALİM YASAK

Yasağın nedeni şöyleydi: “Sağırların eğitimi konuşmayı ve dudak okumayı öğretmeyi hedeflemelidir. Bunun başarılabilmesi için işaret dili öğretilmesi yasaklanmalıdır.” Bu yasak, Türkiye’de işaret dili öğretiminin dünya ülkelerinden 60 yıl geri kalmasına sebep oldu. TİD üzerine bilimsel araştırmalar ise halen yok denecek kadar az!

KONSERLER NASIL OLACAK?

Fuat: Önce tamamen sessiz bir konser hazırlamayı düşündük ama sessizlik yine içlerine kapanmalarına sebep olacaktı. Biz buluşturmak istiyoruz; duyanlar da gelsin istiyoruz. Sahnede sadece onlar olacak. Rap arka fonda benim sesimden duyulacak. Sahneyi görsellerle de destekleyeceğiz.