'İyi koşan, civa gibi' kapkaççı siparişi

İstanbul’da geçen yıl bin 808 çocuk suça karıştı. Kentte çetelerin ellerinden kurtarılmayı bekleyen yüzlerce çocuk var. Polisin çocukları kullanan bir çeteye yönelik operasyonunda yakalanan çetebaşı Mehmet M.’nin telefon konuşmalarından biri şöyle:

“Abi iyi koşan, civa gibi bir adam istiyorum. Ayık olması da önemli...” İstanbul Emniyet Müdürlüğü yetkilileri, çocukları hedef alan kapkaç ve hırsızlık çetelerine yönelik operasyonlarda elde ettikleri bilgileri şöyle aktarıyor:

Baskıyla korkutuyorlar

“Bu çetelerin özellikle çocukları kullanmalarının en büyük nedeni cezai ehliyetlerinin olmaması. Ayrıca çocukları korkutabiliyor, baskı altında tutabiliyorlar. Çocuklar ilk olarak gözcülük yaparak suç işlemeye başlıyor. Daha sonra tek başlarına ya da grup halinde çalışıyorlar.

Hırsızlık yaptırılan çocuklar, uyuşturucu satışı ya da kuryesi olarak da kullanılabiliyor. Çeteler genellikle tanıdıkları ya da güvendikleri isimlerden hırsızlık yapacak çocuk istiyor.

Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde ekonomik durumu iyi olmayan, rahat korkutabilecekleri aileler hedef seçiliyor. Maddi durumu iyi olmayan bir çok aile para karşılığında razı oluyor. Kimileri ise tehditle susturuluyor.”

Tayfa başı seçiliyor

Yetkililer, “Çocuklar öncelikle becerilerine göre takip ediliyor. Hızlı koşanlar, iyi kapı açanlar, kasa açanlar şeklinde ayrılıyorlar. Üç-dört kişilik gruplara ayrılan çocukların başında bir grup sorumlusu bulunuyor. Grup sorumlusu ise yine üç-dört grubun bağlı olduğu ‘tayfa başı’na bağlı.

‘Tayfa başı’ emirleri çete liderinin yardımcılarından alıyor. Hırsızlıktan elde edilen malzemeler içinse anlaşmalı yerleri var. Hatta bazı hırsılık çeteleri sipariş üzerine iş yapıyor. Çaldıkları malzemeleri elden çıkarmak için mağaza açan çeteler bile var” dedi.

YAKALANINCA NE YAPILIYOR?

İstanbul’da suça karışan ve 18 yaşın altında olan çocuklar Üsküdar’daki Çocuk Şube Müdürlüğü’ne gönderiliyor. Nöbetçi savcıyla görüşülerek adli ya da idari işlemler yapılıyor.

Psikolog eşliğinde ifadeleri alınıyor. Aileleri araştırılıyor. 12 yaş altı çocukların cezai ehliyeti olmadığı için herhangi bir şekilde ifadeleri alınmıyor. 12-15 yaş arası çocuklarda ise ‘suçu algılama yeteneğine sahip olup olmadığına’ dair rapor alınıyor.

Raporda suçu algılayamayacak durumda görüşü yer alıyorsa çocuk herhangi bir ceza almıyor. Çocuğun korumaya alınıp alınmaması ise ailenin durumuna bağlı. Çocuğun suça karışmasında, ailenin ihmali varsa ya da birden çok suça karışmışsa çocuk korumaya alınıyor.

Ertan KILIÇ