Kendi isteği ile ayrılan ihbar tazminatı alamaz

Soru: 1 Kasım 1986 SSK girişli, 4 Eylül 1969 doğumluyum. Çalıştığım iş yerinden ayrılmak için, ‘Kıdem tazminatı alabilir’ yazısı ile başvuracağımı biliyorum. Sormak istediğim, bu yazı ekinde istifa dilekçesini verirken ihbar süresini de yazabilir miyim? (16 yıldır aynı şirkette çalışıyorum) Funda GÜNDOĞDU

Cevap: Dilekçenize ihbar sürenizi yazmanızın bir mahsuru yok. İhbar tazminatı almak için dilekçenize ihbar sürenizi yazmak isteseniz de kendi isteğiyle ayrılanlar ihbar tazminatı alamadığından bir faydası olmaz.

Doğum sonrası iki yılı geçmemek üzere sigortalı çalışılmayan süre borçlanılabiliyor
Soru: Eşim için doğum borçlanması hakkında bilgi rica edeceğim. Sosyal Güvenlik Kurumu yetkilileri, borçlanma genelgesinin Eylül ayında çıkabileceğini belirterek, genelge olmadığından bilgi vermiyorlar. Eşimin ilk doğumu 30 Nisan 1988 olup, ilk SSK girişim 25 Aralık 1988’dir. Doğum borçlanması yaparsa eşimin ilk işe giriş tarihi 720 gün (2 yıl) geriye gidecek mi?
Doğum ile ilk işe giriş arasında 8 ay gibi bir gün var. 8 ay mı borçlanma işlemi olacak? Şayet eşimin ilk işe girişi 2 yıl geriye giderse, eşim 5150 gününü dolduruyor ve emekliliğini hak ediyor. Abdullah BAYIN

Cevap: Maalesef sosyal güvenlikte sistem genelge üstüne kurulmuş. Ortada yasa, tebliğ olmasına karşın genelge olmadan iş yaptırmak mümkün değil. Oysa esas olan kanundur. Ama genelge çıkana kadar kanun uygulanmıyor. Hukuki olmasa da genelge çıkmadan borçlanma yaptıramazsınız.
Eşiniz doğum tarihinden sonra iki yıla kadar olan sigortalı çalışmadığı süreyi borçlanabilir. Yani doğum tarihi olan 30 Nisan 1988’den sigortalı olarak çalışmaya başladığı 25 Aralık 1988’e kadar olan süreyi borçlanabilir.

EVLENMEDİĞİNİZ SÜRECE İŞSİZ KALDIĞINIZDA YETİM AYLIĞI ALIRSINIZ
Soru: Babamdan yetim maaşı almaktayım. Bu arada iyi işler de buluyorum fakat özel sektörde ve güvencesi olmayan işler. Duyduğum doğru ise işsiz kalmam durumunda babamdan bana kalan haklardan da mahrum olacakmışım. Birkaç yıl sonra tekrar işsiz kalıp babamın haklarından da mahrum kalma korkusu ile bu işlere başlayamıyorum.
Sorum şu: 1) Bu doğru mu? Böyle bir durumda babamdan bana kalan hakları kaybeder miyim?
2) Bu konuyla ilgili bizim lehimize olabilecek bekleyen ve sonuçlanmış bir mahkeme kararı var mı?
3) Bekleyen bir mahkeme süreci varsa sizce bunun sonucu ne olabilir?
4) Türkiye’de tüm yargı süreci aleyhimize sonuçlanırsa, bizim bu durumu kazanılmış hakların iadesinden dolayı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne götürme hakkımız var mı? 5) Sizce biz bu mahkemeyi kazanabilir miyiz? Pervin ÇALBAŞ

Cevap: Öncelikle duyumunuzun doğru olmadığını belirtelim. Babanızdan dolayı hangi kurumdan yetim aylığı aldığınızı bildirmemişsiniz. Yetim aylığınızı, SSK veya Bağ-Kur’dan alıyorsanız, sigortalı çalışmaya başladığınızda yetim aylığınız kesilir.
Ancak, Emekli Sandığı’ndan alıyorsanız yetim aylığınız kesilmez. Ayrıca bekar olmanız şartıyla işsiz kaldığınızda başvurunuz üzerine yetim aylığınız tekrar bağlanır. İşsiz kaldığınızda, yetim aylığınız tekrar bağlanacağından, mahkemeyle ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ile bir işiniz yok.

İsteğe bağlı olarak 24 aydan fazla prim ödemeyin
Soru: Soruma cevap aldım. Ama SSK başlangıç tarihi olmadığı için tam cevap alamadım. SSK başlangıcım Mart 1977. Bilgilendirirseniz memnun olurum. 1600 gün prim ödemem var. İsteğe bağlı Bağ-Kur ödüyorum.
Önceden SSK isteğe bağlı ödüyordum. Şimdi Bağ-Kur oldu. Benden SSK 3600 gün istedi. Yaşım 49. Ne zaman emekli olabilirim? Şefika SEZER

Cevap: 8 Eylül 1999 tarihi itibarıyla 18 yıldan fazla süredir sigortalı olduğundan, bu tarihte yürürlüğe konan ve emekli olmayı zorlaştırdığından dolayı kamuoyunda ‘mezarda emeklilik yasası’ olarak adlandırılan 4447 sayılı yasaya tabi olmadan, eski yasa şartlarına tabi olarak emekli olacaksınız.
Eski yasaya göre, SSK’da yaş haddinden emekli olmak için, 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabisiniz. 2000 gün daha prim ödeyerek, 1600 gün olan prim ödemenizi 3600 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
Ancak, bu şartlarda emekli olabilmeniz için, isteğe bağlı Bağ-Kur’a 24 ay (720 gün) daha prim ödedikten sonra, isteğe bağlı Bağ-Kur’u kapatıp, kalan 1280 gün prim eksiğinizi, sigortalı bir işte çalışarak ödemelisiniz.

İkinci el otomobil satışı yapan emekli, Gelir Vergisi ödemek zorunda
Soru: Emekli olup, iş yeri açmaksızın yılda birkaç tane ikinci el otomobil alıp satarak geçimini temin eden birinin vergi ödemesi gerekiyor mu? Otomobil alım satımından dolayı ileride vergi dairesi ile sorun yaşar mı? T.SELİM

Cevap: Sürekli olarak yapılan mal alım satımı faaliyetinde elde edilen kazancın, ticari kazanç kapsamında Gelir Vergisi’ne tabi tutulması gerekiyor. Her yıl birkaç otomobil alım satımı yaptığınıza göre, faaliyetinizde süreklilik unsuru bulunuyor.
Oto alım satımlardan elde ettiğiniz kazancın ticari kazanç kapsamında Gelir Vergisi’ne tabi tutulması gerekiyor. Bulunduğunuz yerdeki vergi dairesi, faaliyetinizi tespit ettiğinde geriye dönük olarak cezalı işlem yapabilir. Otomobil alım satımı işine devam ettiğinize göre, cezalı duruma düşmemek için bir an önce Gelir Vergisi mükellefiyetini tesis ettirmenizde yarar var.

Emzirme izni günlük bir buçuk saattir
Soru: Doğum yapan kadın sigortalıya emzirme izni kaç gündür? Emzirme izni nasıl kullanılır? Bahar GÜLALAN

Cevap: Doğum yapan kadın sigortalıya çocuğunu emzirmesi için, çocuk bir yaşını doldurana kadar günde bir buçuk saat emzirme izni verilir. Günde bir buçuk saat olan emzirme izninin kaça bölünerek kullanılacağını doğum yapan kadın sigortalının kendisi belirler.