Giriş
Soru: Temmuz sonunda emekliliğe hak kazanacağım. Ancak çalıştığım şirkette devam etmek istiyorum. Şirket işe çıkış-giriş yaptıktan sonra emeklilik nedeniyle alacağım kıdem tazminatımı temmuz sonunda değil de nihai olarak çıktığım gün alabilir miyim? Yoksa bir hak kaybım olur mu? Altan BİLGİN Cevap: Kıdem tazminatınızı emekli olduğunuzda almanızda yarar var. Aksi takdirde tazminatınızı işverenin iyi niyetine bırakmış olursunuz. Çünkü, emeklilik dönemindeki çalışmanız nedeniyle kıdem tazminatı alabilmeniz, işverenin iş sözleşmesinin haksız feshine bağlı. İşveren haksız yere işten çıkarmadığı sürece kıdem tazminatı alamazsınız. Herhangi bir ihtilafta önceki dönemin tazminatını da ancak yargı yoluyla alabilirsiniz. İşi bu noktaya getirmemek lazım. Emekli olurken hakkınızı kullanıp kıdem tazminatını almanız, ileride doğacak pek çok olumsuzluğun baştan önüne geçmiş olur.
Emekli ikramiyesi için kanun çıkmadı
Soru: Emekli Sandığı’ndan emekli maaşı almaktayım. 2829 sayılı Yasa’nın 12’nci maddesine istinaden emekli ikramiyem verilmedi. Söz konusu kanun maddesi Anayasa Mahkemesi’nce 5 Şubat 2009’da iptal edildi. Kanun 5 Haziran 2009’da Resmi Gazete’de yayımlandı. Emekli ikramiyesini alabilmem için iptal edilen kanun maddesi yerine yeni bir kanun maddesi çıkarıldı mı? Veya ikramiyemi alabilmem için ne yapmam gerekiyor? Veli EKİNCİ Cevap: Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı Resmi Gazete’de yayımlandığı 5 Haziran 2009’dan itibaren bir yıl sonra yani 5 Haziran 2010’da yürürlüğe girecek. Hukuki bir boşluk doğmaması için idare en geç 5 Haziran 2010’a kadar Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı gerekçeleri doğrultusunda yeni bir düzenleme yapması lazım. Henüz yapılan bir düzenleme mevcut değil. Mahkemeler daha önce sizin durumunuzda olup, emekli ikramiyesini almak için dava açanlara, Anayasa Mahkemesi kararı ortaya çıktıktan sonra ‘emekli ikramiyesi alabilir’ yönünde kararlar veriyor. Emekli Sandığı’ndan emekli ikramiyenizi talep edip, ret yazısı geldiğinde idare mahkemesine dava açarak, yargı yoluyla emekli ikramiyesi alma şansınızı deneyebilirsiniz.
Bağ-Kur 9000 gün prim arar
Soru: Bağ-Kur’luyum. Ne zaman emekli olacağımı bulamıyorum. Yardımcı olabilir misiniz? Semih ÖZTÜRK Cevap: Bağ-Kurdan ne zaman emekli olacağınızı hesaplayabilmemiz için doğum tarihiniz, sigorta başlangıç tarihiniz, askerlik yaptığınız tarih ve sigortanıza ara verip vermediğiniz bilgilerine ihtiyaç var. Bu bilgileri gönderdiğinizde ne zaman emekli olabileceğinizi bildirebiliriz. Fakat Bağ-Kur’dan emekli olmak için en az 25 tam yıl (9000 gün), yaş haddinden emekli olmak için de en az 15 tam yıl (5400 gün) prim ödemeniz gerektiğini söyleyebiliriz.
Emlak Vergisi mükellefinin yeni belirlenen vergi değerlerine itiraz ve dava hakkı yok
Soru: Arsa (Emlak) Vergisi ödemeleri 1 Mart 2010 pazartesi günü başlayacağından, 2010 vergi miktarımı belediyeden öğrendiğimde şoka girdim. Arsa vergisini yüzde 100 artırmışlar. Krizden dolayı gayrimenkul fiyatlarının düştüğünü cümle alem biliyor. Ancak bizim belediye, yüzde yüz artışa gitmiş. Haksız yere vergi ödemek istemiyorum. Artırılan vergiyi ödememek için, nereye başvurmam veya nasıl dava açmam gerekiyor? ALİYE Cevap: Üstünden Emlak Vergisi hesaplanan arsa ve arazilerin vergi değerleri her 4 yılda bir belediye takdir komisyonlarınca yeniden belirleniyor. 2010 yılı Emlak Vergisi’ne esas vergi değerleri, 2009 yılında takdir komisyonlarınca her mahalle, cadde, sokakdaki her parselin vergi değeri yeniden belirlendi. Belediyelerin kaynak ihtiyacı, vergi değerlerinin adil olmayan şekilde yüksek belirlenmesine yol açabiliyor. Sorunuzda da belirttiğiniz gibi, global kriz nedeniyle tüm gayrimenkul fiyatlarının neredeyse yarı yarıya düştüğü bir ortamda, arsanızın vergi değerinin yüzde yüz artırılması adil değil. Ancak, ne kadar adil ve hukuki olmasa da ne yazik ki, belirlenen vergi değerine itiraz etme ve dava açma hakkınız yok. Malesef yasa bu şekilde. Vergiyi ödemek zorundasınız.
Stajda kişileri emekli eden sigortalara prim yatmadığından başlangıç sayılmıyor
Soru: 1973 doğumluyum. Meslek lisesi mezunuyum. SSK staj giriş tarihim 1 Aralık 1989. İsteğe bağlı giriş tarihim 1 Ekim 1996. Aylık prim ve hizmet sistemi uygulaması giriş tarihim 1 Mayıs 2004. Toplam primim 4316 gün. Ne kadar daha prim ödemem gerekiyor? Ne zaman emekli olabilirim? Nuray AYDOĞDUOĞLU Cevap: Staj sigortasında sigorta sicil numarası ve sigorta sicil kartı verilir. Bu numara ve kart emekli olunana kadar kullanılır. Ancak, staj sigortasında kişileri emekli eden uzun vadeli sigorta kollarına (yaşlılık, malullük ve ölüm sigortaları) prim ödenmediğinden, emeklilik açısından başlangıç sayılmaz. Emeklilik açısından başlangıç tarihiniz, ilk defa isteğe bağlı sigortalı olarak prim ödediğiniz 1 Ekim 1989’dur. Bu başlangıca göre, 20 yıl sigorta, 5900 gün prim ve 53 yaş şartlarına tabisiniz. 1584 gün daha prim ödeyerek, prim ödemenizi 5900 güne tamamlamanız şartıyla, 2026’da 53 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Ayrıca bundan sonra prim ödemeseniz dahi 15 yıl sigorta, 3600 gün prim ve 58 yaş şartlarına tabi olarak, 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
Yaş haddinden emekli olmanız avantajlı
Soru: 2 Mart 1954 doğumluyum. 1974-1976 tarihlerinde askerlik yaptım. 10 Kasım 1986’da SSK’lı oldum. 3263 gün prim ödedim. 1 yıl askerlik borçlanması yapabilir miyim? Yaparsam ne zaman emekli olurum? Arif AYKANAT Cevap: 25 yıl sigorta, 5300 gün prim ve 49 yaş şartlarına tabisiniz. 2037 gün daha prim ödeyerek, prim ödemenizi 5300 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Prim ödemeniz az olduğundan askerlik sürenizin tamamını borçlanmanızda yarar var. Askerlik sürenizin tamamını (20 ay kabul edilmiştir) borçlanmanız halinde, 25 yıl sigorta, 5225 gün prim ve 48 yaş şartlarına tabi olursunuz. Borçlanmadan sonra 1362 gün daha prim ödeyerek, ödemenizi 5225 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. (ara vermeden prim öderseniz Eylül 2013’te). Ayrıca, ister askerliğinizin 337 gününü borçlanarak, isterseniz ara vermeden 337 gün prim ödeyerek, prim ödemenizi 3600 güne tamamlamanız şartıyla, 58 yaşınızı dolduracağınız 2 Mart 2012’de yaş haddinden emekli olmanız da mümkün. Bu seçenek daha avantajlı.
Almanya’da çalışan Türk işçinin eurobond satış kazancı beyana ve vergiye tabi değil
Soru: Almanya’da çalışan Türk işçisinin 2009 yılında eurobond satışından elde ettiği kazanç beyana tabi mi? Tabi ise yüzde kaç vergi ödenmesi gerekiyor? Vecdi SAKA Cevap: Almanya’da çalışan Türk işçileri dar mükellef kapsamında vergilendirilmektedirler. Dar mükellefler Gelir Vergisi stopajına tabi tutulan menkul sermaye iratlarının, tutarı ne olursa olsun beyanı gerekmiyor. Stopaj yolu ile ödenen vergiler, bu gelirlerin nihai vergisi oluyor. Eurobondlarda vergi stopaj (kesinti) oranı sıfır olduğundan, Almanya’da çalışan Türk vatandaşı 2009 yılı içinde eurobond satışından elde ettiği kazancın tutarı ne olursa olsun, beyan etmiyor.
