Giriş
Soru: 1992’de stajyer olarak çalışmaya başladım. Bu başlangıcım emekliliğime giriş sayılıyor mu? 5 yıl bir işyerinde çalıştıktan sonra oradan ayrılmak zorunda kaldım. Tazminat hakkım var mı? Birsen BAHADIR Cevap: Staj sigortalarında kişileri emekli eden uzun vadeli sigorta kollarına (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası) prim ödenmediğinden, emeklilik açısından başlangıç sayılmaz. Ancak, bu dönemde verilen sigorta sicil numarası ve sicil kartı emekli olana kadar kullanılır. Staj sigortasında stajyer için kısa vadeli sigorta kollarına prim ödenerek, stajyerin iş kazası-meslek hastalığı ve hastalık riskleri güvence altına alınır.
[[HAFTAYA]]
Bu dönemde stajyerin vizite kâğıdı alarak doktora gitmesi, sigorta sicil numarası ve sigorta sicil kartını emekli olana kadar kullanması, sizde olduğu gibi başlangıç tarihi hususunda yanılgıya yol açıyor. 1992’deki staj sigortanız maalesef emeklilik açısından başlangıç sayılmaz. Kıdem tazminatı alabilmek için, ya işverenin haksız yere iş akdini feshederek işten çıkartması ya da çalışanın haklı bir nedenle iş akdini feshederek işten çıkması gerekiyor. Bunun dışında işinden kendi isteği ile ayrılan kıdem tazminatı alamaz. İşinizden kendi isteğinizle ayrılmışsanız, kıdem tazminatı alamazsınız.
Vefat eden eşten SSK’lı çalışsa da hayatta kalan eşe dul aylığı bağlanır
Soru: Eşim özel bir şirkette SSK’lı çalışıyor. Ben de SSK’lı çalışıyorum. Ben veya eşim ölürse, SSK’dan aylıklar bana veya eşime aktarılabilir mi? Nevzat BÜBERCİ Cevap: SSK’lı olup vefat eden eşin 5 yıl sigorta ve 900 gün prim ödemesi varsa, hayatta kalan eşe ölüm aylığı (dul aylığı) bağlanır. Bunun dışında eşlerden birinin vefatı halinde, vefat eden eşin primlerinin hayatta kalan eşin primlerine eklenmesi gibi bir durum söz konusu olmaz.
15 yıl süresi ve 3600 gün primi olan kıdem tazminatı alarak ayrılabiliyor
Soru: Kendi isteğiyle işten ayrılırken kıdem tazminatı almak için, kaç yıl sigortalı çalışmış olma şartı vardır? İsmail ÇAKMAK Cevap: Emekli olmak için aranan sigorta, prim ve yaş şartlarından, sigorta süresi ve prim şartını yerine getiren ve sadece yaş şartını getiremeyenlerden isteyenler, işyerinden kıdem tazminatını alarak ayrılıp yaş haddinin dolmasını çalışmadan bekleyebilirler. 8 Eylül 1999’dan önce ilk defa sigortalı olanlarda yaş haddinden emekli olmak için 15 yıl sigorta, 3600 gün prim ve erkekte 56-60 yaş, kadında 52-58 yaş şartları aranmaktadır. Bu sigortalılardan 15 yıl sigorta ve 3600 gün prim şartını sağlayanlar, kıdem tazminatı alarak işinden ayrılabiliyor.
Anneannenin vefatında işverenin izin verme zorunluluğu yok
Soru: Bir işyerinde çalışıyorum. Geçen hafta anneannem vefat etti. İşyerinden üç gün izin aldım. Ama ücretimden kestiler. Sebebini anneannemin birinci derece akrabam olmadığı olarak gösteriyorlar. Sonuçta vefat eden kişinin torunlarıyız. Bu izinlerin kesilmesi sizce doğru mu? Ramazan SAKAR Cevap: Yasada hüküm olmadığından işverenin anneannenizin vefatı üstüne izin verme mecburiyeti bulunmuyor. Yasada işçilerin evlenmeleri halinde üç güne kadar, anne veya babalarının, eşlerinin, kardeş veya çocuklarının vefatında üç güne kadar verilecek izinler yıllık ücretli izin hesabında çalışılmış gibi kabul edileceğine dair hüküm vardır. Bu hüküm de yıllık ücretli izin hesabında söz konusu izinlerin çalışılmış süre gibi kabul edileceğine ilişkin. Sonuç olarak iş sözleşmenizde aksine bir hüküm bulunmuyorsa, işveren anneannenin vefatı halinde isterse ücretsiz izin verir. İstemezse vermez. Yasada işvereni izin vermeye mecbur kılan bir hüküm bulunmuyor.
Komşunuz 40 gün askerlik borçlanmasıyla 1 yıl erken emekli olur
Soru: 2 Mart 1964 doğumlu bir komşumuz var. 31 Aralık 1986’da SSK’lı oldu. 3 Temmuz 1984’te askerliğe başladı. 7397 gün primi var. Askerliği borçlanırsa ne zaman emekli olabilir? Çiğdem DİLBER Cevap: Komşunuz emekli olmak için, 25 yıl sigorta, 5375 gün prim ve 50 yaş şartlarına tabi. Primi yeterli olduğundan, 2 Mart 2014’te emekli olabilir. Komşunuzun askerlik süresini belirtmemişsiniz. Muhtemelen 18 ay askerlik yapmıştır. Askerlik süresinin 40 gününü borçlanması halinde, sigorta başlangıç tarihi 40 gün geri gider ve 25 yıl sigorta, 5300 gün prim ve 49 yaş şartlarına tabi olur. Prim ödemesi yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemese de 2 Mart 2013’te emekli olabilir. 40 gün askerlik borçlanması komşunuzu bir yıl erken emekli eder. Komşunuz 20 ay askerlik yapmışsa, tamamını borçlanması halinde, 5225 gün prim ve 48 yaş şartlarına tabi olur ve 2 Mart 2012’de emekli olabilir.
Yurtdışında çalışmanızın 1835 gününü borçlanın
Soru: 10 Nisan 1958 doğumluyum. 1990-1995 yılları arası 5 buçuk yıl Bağ-Kur ödedim. 15 Ocak 2011’den beri SSK’lı olarak çalışıyorum. 1976-1984 arası yurtdışında çalıştım. Nasıl emekli olabilirim? Rezzan CANALP Cevap: SSK şartlarıyla emekli olabilmeniz için primi ödenen son yedi yılda SSK’ya, Bağ-Kur’dan fazla prim ödemiş olmanız gerekiyor. Bunun için yapmanız gereken, 15 Temmuz 2014’e kadar aralıksız çalışarak, priminizi 1260 güne tamamlamanız lazım. Sigortalı çalışırken yurtdışı çalışmanızın 1835 gününü borçlanarak priminizi 5075 güne tamamlamanız şartıyla, 15 Temmuz 2014’te emekli olabilirsiniz (20 yıl sigorta, 5075 gün prim ve 42 yaş şartlarına tabi olarak).
25 yıl prim ödeyip 56 yaşınızı doldurmanız gerek
Soru: 13 Haziran 1977 doğumluyum. 2 Şubat 1996 tarihinden beri Bağ-Kur’luyum. SSK’ya geçersem bir şey fark eder mi? Ne zaman emekli olabilirim? Barış AKSOY Cevap: 25 yıl (9000 gün) prim ve 56 yaş şartlarına tabisiniz. 2 Şubat 2021’e kadar ara vermeden prim ödeyerek, priminizi 25 yıla tamamlamanız şartıyla, 13 Haziran 2033’te emekli olabilirsiniz.
