Günümüzde antika, eski eşya ve ikinci el eşyanın meraklısı çok. Bu nedenle Beyoğlu’ndaki Pazar Mezatı koleksiyonerlerin, araştırmacıların, yazarların hatta gençlerin bile uğrak yeri. Her pazar Hazzopulo Pasajı No: 1B, Kat: 2’de düzenlenen mezatta gazeteden haritaya, sigara paketlerinden şişelere kadar dönemine damga vuran birçok eşyayı bulabilirsiniz. Müdavimleri arasında Faruk Eczacıbaşı, şarkıcı Nilüfer, karikatürist Latif Demirci, gazeteci Kanat Atkaya, rakı üstadı Vefa Zat gibi birçok ünlü ismin bulunduğu mezata aynı zamanda www.pazarmezati.com adresli internet sitesinden katılım yüksek...

Merve Özaytekin

mozaytekin@posta.com.tr

Tam saatinde başlıyor

Pazar Mezatı her pazar saat 14.30’da başlıyor. Sahneyi az çok tahmin edebilirsiniz... 2 TL’ye satışa sunulan bir kitap açık arttırmaya çıkıyor. Ardından teklifler yağıyor. En fazla teklif kimden geliyorsa ‘2, 3, 4, satıyorum, sattım!’ sözleriyle heyecan doruğa yükseliyor. Müdavimler kar, kış demeden mezatta bir araya geliyor. Pazar Mezatı’nın sahipleri Arda Gürler ve Ekber And açık artırma düzenlemeye dört sene önce Denizler Kitabevi’nin üst katında başlamış. Sonrasında Hazzupulo Pasajı’na taşınan ikili kısa sürede tanınır hale gelmiş. Kendisi de sıkı bir koleksiyoner olan Arda Gürler Pazar Mezatı’nı ve kendi hikayesini şöyle anlatıyor: “Aslında işletme okudum. Koleksiyonerliğe 10 yıl önce maç bileti biriktirerek başladım. 1958’den bu yana olan Beşiktaş’ın Avrupa Kupası maç biletlerini biriktiriyordum. O zamanlar bilet bulmak için Çengelköy’den Kadıköy’deki bir kitabevine gidiyordum. Bir gün onlara internet sitesi kurabileceğimi söyledim. Siteyi kurunca maç bileti için Kadıköy’e gitmeme gerek kalmadı. Ama koleksiyonlerliğe bir kez bulaşmıştım. Ekber Bey’le tanıştık ve Pazar Mezatı’nı meraklıları için kurduk”.

Ticareti bırakmış, mezat yapmaya başlamış

Arda Gürler’in ortağı Ekber And ise kendini emekli etmiş bir tüccar. İş hayatından yorulan Ekber Bey koleksiyonlerliğe eşi sayesinde merak sarmış. Gerisini Ekber And’dan dinleyelim: “Eşim koleksiyon yapmaya çok meraklı. Fotoğraf, sigara paketi koleksiyonu gibi birçok parça biriktirir. Onun sayesinde ben de koleksiyonerlerin olduğu ortamlarda bulunmaya başladım. Koleksiyoncu koleksiyoncusu oldum. Ticareti bırakınca Denizler Kitabevi’nde çalışmaya başlamıştım. Bilgi kültürünün gelişmesi için önceleri Denizler Kitabevi’nde koleksiyonerlerle ve sahaflarla toplanıp açık artırmalara başladık. İşi internetle birlikte yürütüp gençlere bu kültürü sevdirmeyi amaçladık. Araştırmacılardan yazarlara, tarihçilere; gençlerden yaşlılara kadar birçok kişi mezata ilgi göstermeye başladı. Geçtiğimiz günlerde ‘mezat’ kelimesini henüz bilmeyen, sadece gazete ilanımızdan bizi fark eden 13 yaşında bir genç geldi. İtalya, Amerika, Yeni Zelanda gibi ülkelerden mezata ilgi var. San Diego’dan bir öğretim üyesi hanım, sadece kıyafet kart postalları biriktiriyormuş. Bizi buldu ve sık sık internet üzerinden açık artırmalara katılmaya başladı”. Arda Gürler çeşitli kurumların mezata ilgi gösterdiğini söylüyor ve ekliyor “Mutfak Sanatları Akademisi eski mutfak eşyaları için bize başvuruyor. Oyuncak Müzesi, Galatasaray Müzesi, Sabancı Müzesi bizden parça toplayan kurumlar. Ünlülerden de şarkıcı Nilüfer plak, Faruk Eczacıbaşı İstanbulla ilgili parçalar toplar. Gazeteci Kanat Atkaya Galatasaray ve sporla ilgilenir; rakı üstadı Vefa Zat ise içkiyle alakalı parçaların sıkı takipçisidir”.

Hafta içi dileyen ürünleri inceleyebiliyor

Pazar Mezatı’nda hafta içi satışa çıkacak ürünlerin listesi hazırlanıyor. Ürünlere pey (fiyat) veriliyor. Meraklılar hafta içi uğrayıp ürünleri inceleyebiliyor, pey formuna almak istedikleri ürün için maksimum fiyatı yazıyorlar. Ya da www.pazarmezati.com sitesine girip arama motoru yardımı ile ilgilerini çeken ürünlere bakabiliyor, sisteme üye olduktan sonra e-posta, faks ya da telefon ile pey verebiliyorlar. Veya her pazar saat 14.30’da başlayan mezatta tekliflerini sunuyorlar. Her hafta açık artırmaya lisetede olan yaklaşık 2 bin ürün giriyor. Bir de liste dışı parçalar geliyor Pazar Mezatı’na. Listesiz satış sistemine ‘yandan’ deniyor. Bu sistemde çeşitli yerlerden eski parçalar toplayan, bunları satan kişiler de açık artırma günü ellerindeki eşyalarla gelip ürünlerini espirili şekilde açık artırmaya çıkarıyorlar. Ürünler kimi zaman eski dönemlerden kalma mecmualar, plaklar, kimi zaman da bir küme fotoğraf, kartpostal oluyor.

5 bin 500 TL’ye rakı şişesi satılmış

Şişman Mehmet lakaplı satıcı Pazar Mezatı’na sürekli gelip ürün satanlardan. Eski eşya satmaya okul yıllarında başlamış. Şişman Mehmet kendini şöyle anlatıyor: “O yıllarda sadece harçlığımı çıkarıyordum. Öğretmen Okulu’nu bitirdim, mesleğimi yapmak istemedim. Şimdi eskicileri, hurdacıları, kapıcıları, antikacıları dolaşıyor, eski eşya toplayıp mezatta satıyorum. Bu meslek sayesinde Ermenice, Osmanlıca, Rumca öğrendim. Ayda ortalama 3 bin TL kazanıyorum. Bazen elime 20 bin TL geçtiği de oluyor. O zaman aylarca çalışmıyorum”. Şişman Mehmet gibi satış yapmak isteyenlere tek şart olduğunu söylüyor Arda Gürler: Ürünlerin hepsinin Türkiye’yle ilgili olması.

Neden koleksiyoner olunur?

Pazar Mezatı’nda bugüne kadar en fazla para Katip Çelebi’nin İbrahim Mütefferika baskısı Osmanlı coğrafya tarihinin en önemli eserlerinden Kitab-ı Cihannüma için ödenmiş. Kitap 25 bin TL’ye satılmış. Ekber And ve Arda Gürler bu aralar rakıyla ilgili şişelere ve bardaklara ilginin arttığını söylüyor. Geçen sene Türkçe kağıt etiketli bir rakı şişesi 5 bin 500 TL’ye gitmiş. Arda Gürler’e koleksiyon yapanların psikolojisini soruyorum, “Ben koleksiyonerliği egoya bağlıyorum. ‘Bende var’ psikolojisi bu. Bazıları piyango bileti biriktirir. 1940 yılından bu yana kaç piyango bileti var, bilinir. Net sayı koleksiyonerlerin hoşuna gider. Bazıları da örneğin kabin fotoğrafları, dergi, gazete koleksiyonu yapar. Onun sayısı yoktur. İşte bu kişiler birbirlerine ‘Bak son zamanlarda bunu buldum’ diyerek egosunu tatmin eder”. Pazar Mezatı’na alıcı olmasanız bile bir gün mutlaka uğrayın. Havasını solumak bile sizi tarihte yolculuğa çıkarmaya yetecek, ufkunuzu açacak. Sadece satıcıların olduğu bir mezata katılmak istiyorsanız perşembe günleri saat 17.00’de Pazar Mezatı’na gidebilirsiniz.

Bu yazı 20 Mart 2011 tarihli Pazar Postası'ndan alınmıştır