Giriş
Balkanlarda yaşanan gelişmelerin yakında Türkiye’ye önemli etkileri olabilir. Sırplar ve Boşnaklar arasındaki sorunların çözümünde başarılı rol oynayan Türkiye, dolaylı şekilde tarafı olduğu Kosova sorunu nedeniyle zor bir sınavla karşılaşabilir.
Önce bu konuyla ilgili yeni gelişmeyi özetleyeyim:
Uluslararası Adalet Divanı, Kosova’nın bağımsızlığına ilişkin görüşünü açıkladı. Kosova’nın yanı sıra dünyadaki çeşitli ayrılıkçı gruplar tarafından takip edilen açıklama, Balkanların genç ülkesinin beklediği şekilde çıktı. Uluslararası Adalet Divanı “Kosova’nın bağımsızlığı meşrudur” dedi.
Uluslararası Adalet Divanı ilk kez coğrafi bir bölünme hakkında karar vermiş oldu. Sırbistan, Birleşmiş Milletler‘de lobi faaliyetlerinde bulunarak konuyu Adalet Divanı‘na taşımıştı. Mahkemenin aldığı karar sadece tavsiye niteliği taşıyor, ancak Kosova’nın daha çok ülke tarafından tanınmasını sağlayabileceği için kritik önemde. Sırbistan yönetimi böyle bir kararın diğer ülkelere de örnek teşkil edeceğini ve sınırların güvenliğinin ortadan kalkacağını iddia ediyordu. İşte bu uyarı Türkiye’yi yakından ilgilendiriyor...
PKK’nın tanınma planı
Bana göre Kosova ile Türkiye’nin herhangi bir bölgesi arasında bağlantı kurulamaz. Türkiye üniter bir devlettir ve bu durum uluslararası hukuk tarafından tescil edilmiştir. Geçmişte Yugoslavya’ya ait olan Kosova ise zaten otonom yani özerk bir bölgeydi.
Ancak uluslararası konularda pek çok olay Türkiye’nin savunduğu tezlerle uyumlu gelişmiyor. Eğer Türkiye yaşananları avantaja çevirebilseydi Kosova KKTC için emsal teşkil eder ve Kuzey Kıbrıs’ın bağımsızlığı uluslararası toplum tarafından tanınırdı.
Ankara ile sorunu olan güçler, Türkiye’nin yumuşak karnı olan Güneydoğu sorunu ile Kosova’nın bağımsızlığı arasında bağlantı kurmak isteyecektir. Kosova’nın bağımsızlığı için Sırplara karşı silahlı mücadele veren Arnavut örgütü UÇK ile PKK arasında benzerlik kurulacaktır. Güneydoğu’daki terörün kitlesel halk ayaklanmasını tetiklemesi halinde mesele uluslararası platformlara taşınmak istenecektir. Bugün olmasa da yarın Türkiye’nin önüne bu dosya çıkarılacaktır.
İşin belki daha da zor yanı Türkiye’nin Kosova’nın bağımsızlığını ilk tanıyan ülkelerden biri olmasıdır. Türkiye’nin Kosova’yı tanıması aslında bugünkü siyasi gelişmelerden çok tarihsel nedenlerle ilgiliydi.
Osmanlı’nın ilk dönemlerinden Birinci Dünya Savaşı’na kadar geçen süre içinde Kosova, Türklerin hükümranlık alanı içindeydi. Bu nedenle Türkiye, Kosova’nın Sırbistan’ın bir bölgesi olması fikrini fiili olarak hiçbir zaman benimsemedi. 500 yıl Osmanlı toprağı olarak kalan Kosova ile Türkiye arasında hep duygusal bir bağ oldu. Kosova’da 250 bin dolayında Türk kökenlinin yaşıyor olması da Türkiye’nin tanıma kararında etkili oldu.
Kendi ayrılıkçı hareketleriyle başı dertte olan İspanya ve Rusya, Kosova’nın bağımsızlık kararını tanımamıştı.
Ankara her ne kadar Kosova ile Güneydoğu Anadolu’nun hiçbir benzerlik taşımadığını ileri sürse ve tanıma kararının tarihi nedenlerine atıfta bulunsa da Kosova’da gelinen sürecin Türkiye’nin tezlerine ters düşeceği açıktır. Hedef Türkiye’yi önce PKK ile masaya oturtmak sonra da Kosova tipi bir bağımsızlık formülüne razı etmektir.
