Krizde fırsat yakaladılar

AĞIRLIKLI DÜŞÜŞ YAŞANDI

Küresel ekonomik krizin ilk yılı olan Eylül 2008-Eylül 2009 arasında, halka açık 236 şirketten 84’ü cirosunu artırdı, 5’i aynı seviyeyi korudu, 147’si ciro düşüşü yaşadı.

CNBC-e Business Dergisi’nin incelemesine göre, borsada işlem gören şirketlerin yüzde 47’si (112 şirket) krizde kâr elde etti. Bu şirketlerin 51’i krizde kârını artırırken, 14’ü zarardan kâra geçti ve krizi en iyi yönetenler oldu.

ZARARA GEÇEN DE VAR

Borsadaki 47 şirketin kârında düşüş görüldü. Krizin en büyük etkisi, kârdayken zarara geçen 57 şirkette görüldü, 46 şirket ise daha önceki dönemde olduğu gibi bu dönemde de zarar açıkladı.

Krizde cirosunu oransal olarak büyüten şirketlerin başında Metro Turizm yer aldı. Cirosu en fazla büyüyen ilk 10 şirket arasında 5 gayrimenkul yatırım ortaklığı şirketinin bulunması ayrıca dikkat çekti.

ARÇELİK ŞAMPİYON

Krizin 12 ayında, cari büyüme kriterine göre, kârını en fazla artıran şirket Arçelik oldu. Onu, Türk Hava Yolları (THY) ile Bosch ve Siemens Ev Aletleri Grubu izledi. THY, cirosu en büyük şirket de oldu. Selçuk Ecza Deposu ve BİM, en büyük ciroya sahip diğer iki borsa şirketleri oldu. Öte yandan en fazla kâr eden şirket ise 1.8 milyar lira ile Turkcell çıktı. İkinci sırayı 943 milyon lira ile THY, üçüncü sırayı ise 773 milyon lira ile Enka İnşaat aldı.

CİRODA BİRİNCİ METRO

Eylül 2008 ve Eylül 2009 arasında cirosunu en fazla artıran şirket Metro Ticari ve Mali Yatırımlar oldu. Ancak bu büyüme, otobüs firması Metro Turizm’in, Metro Ticari ve Mali Yatırımlar bünyesine katılmasından kaynaklandı. Cirosu en fazla büyüyen 10 şirket içinde 5 gayrimenkul yatırım ortaklığı yer aldı. İnşaat sektörünün 2009’da yüzde 20 küçüldüğü hatırlatılan çalışmada, bu durumun, kriz öncesi başlamış ya da bitmiş gayrimenkul projelerinde satışların sürdüğünü gösterdiği belirtildi.

HOLDİNG PERFORMANSLARI

Araştırmada krizin ilk yılında holdinglerin performansına ilişkin değerlendirmelere de yer verildi. Krizi en çok hissedenlerin, çok sayıda sektörde faaliyet gösteren holdingler olduğuna işaret edilen araştırmaya göre, halka açık 16 holdingden 12’sinin cirosu azaldı. Cirosunu krizde en fazla büyüten holding 926 milyon liralık net artışla Sabancı Holding oldu. Ancak holdingin kârı 1.7 milyar geriledi. İkinci sırada 450 milyon liralık artışla TAV, üçüncü sırada 268 milyon liralık artışla Tekfen yer aldı.

SPOR PARLAK SEKTÖR

Spor endüstrisi krizin parlak sektörlerinden biri olarak öne çıktı. Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor’un borsa performanslarına bakıldığında, Fenerbahçe’nin cirosunda bir miktar düşüş yaşanırken, diğer üç kulübün ciroları arttı. Kârlılık açısından ise sadece Beşiktaş zarar kaydetti. Krizin diğer başarılı sektörü perakendede, borsada bulunan 4 şirket de cirosunu artırdı. Hizmet sektöründe yer alan 12 şirketin 8’i, 13 elektronik şirketinin de 7’si cirosunu artırdı.

EN KÖTÜ ETKİLENENLER

Borsadaki şirketlerin bilançolarına göre, kriz döneminden en olumsuz etkilenen sektör, metal ve döküm işleri oldu. Halka açık 18 metal ve döküm şirketinden sadece 1’i cirosunu artırırken, 1’i aynı ciroyu korudu. Geriye kalan 16 şirket küçüldü. Kârlılık açısından bakıldığında da kârını artıran 1, kârı azalan 3 şirkete karşılık 14 şirket zarar etti. Otomotiv ve dayanıklı tüketim de krizde en fazla daralma yaşayan sektörler oldu. Gıda, cam, tekstil ve petrolde de sıkıntı hissedildi.