İran, Türkiye ve Brezilya’nın ortak girişimiyle varılan anlaşma çerçevesinde, 1200 kilogram uranyum takas edecek.

İran’ın resmi haber ajansı İRNA’ya göre, İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ramin Mihmanperest, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Mutteki ve Brezilya Dışişleri Bakanı Celso Amorim’im, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lulma da Silva ve İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad’ın huzurunda imzaladıkları anlaşma öncesinde, takas işleminin Türkiye’de yapılacağını belirtti.

İran’ın 1200 kilogram düşük seviyede zenginleştirilmiş uranyumu yüksek seviyede zenginleştirilmiş uranyumla takas edeceği kaydedildi.

‘Yaptırım’ tehdidi

İran nükleer enerji üretmek amacıyla uranyum zenginleştirme çalışmaları başlatmıştı. Fakat Amerika, İran’ın zenginleştirilmiş uranyumla nükleer silah üreteceğini öne sürerek bu projeye karşı çıkmıştı.

Aynı gerekçeyle Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 5 daimi üyesi (Amerika, İngiltere, Fransa, Çin ve Rusya) ile Almanya da bu projeye karşı çıkıyordu.

Konsey, İran projeyi sonlandırmazsa yaptırımlarda bulunacağını açıklamıştı. Bu sorunu çözmek için Türkiye ve Brezilya arabuluculuk teklifinde bulunmuştu.

Geçen nisan ayında Amerika’da yapılan Nükleer Güvenlik Zirvesi sırasında Amerika Başkanı Obama, Erdoğan’a “Çözüme ulaşmak ve ilerleme kaydetmek için Türkiye’nin çabalarının devam etmesini ve devrede kalmasını istiyoruz” diyerek Türkiye’nin arabuluculuğuna destek olmuştu. İran, Türkiye’yi reddederken Brezilya’nın arabuluculuğunu kabul etmişti.

Sürpriz ziyaret açıklaması

İran ellerindeki uranyumu verip karşılığında zenginleştirilmiş uranyum almayı teklif etmiş ancak takasın ülkesinde yapılmasını istemişti.

İran Dışişleri Bakanlığı’ndan geçen salı günü yapılan açıklamada Brezilya’nın yanı sıra Türkiye’nin de arabuluculuğunu kabul ettiğini bildirmişti. Bunun üzerine Başbakan Erdoğan, İran’a sürpriz ziyaret yapacağını açıklamıştı.

Erdoğan’ın İran’a Brezilya Cumhurbaşkanı Lula Da Silva ile birlikte gitmesi planlanıyordu.

‘Son şans’ uyarısı

Türkiye’nin önerisi takasın ülkemizde yapılması yönündeydi. İran bu öneriyi kabul etmeyince Erdoğan, ziyareti iptal etmişti.

Lula da Silva, İran’a gitmeden önce Rusya’ya uğramıştı. Rus Devlet Başkanı Dmitri Medvedev “Lula’nın Tahran temasları Güvenlik Konseyi çerçevesinde yaptırım kararların alınması öncesi son şans olabilir” demişti.

Önceki gün İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Muttaki’den ‘acil’ kodlu telefon alan Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu hemen İran’a gitmişti.

Davutoğlu burada görüşmeleri sürdürürken dün sabah Lula da Silva 300 kişilik heyetle birlikte İran’a gitti. Lula Da Silva, İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad tarafından havaalanında karşılandı.

Telefon trafiği

İran ve Brezilya heyetleri ile birlikte görüşmeleri sürdüren Davutoğlu öğle saatlerinde Başbakan Erdoğan’ı aradı. Bu sırada Erdoğan, bir açılış için İzmir Menemen’deydi.

Erdoğan, Davutoğlu ile 7 dakika görüştü. Daha sonra tören alanında konuşma yapan Erdoğan “Bu akşam (dün akşam) Azerbaycan’a gidecektim. Az önce telefon geldi. Yapılan görüşmelere göre ya İran ya da Azerbaycan’a gideceğim” dedi.

Takas Türkiye’de olacak

Ahmet Davutoğlu, İran’da görüşmelere devam ettikten sonra Erdoğan’ı aradı. Daha sonra basın toplantısı düzenleyen Erdoğan “İran’da en üst düzeyde temaslarımız oldu.

Anlaşma metnine takasın Türkiye’de yapılacağı maddesi eklendi. ‘Takas Türkiye’de olacaksa, biz de buraya gidelim’ dedik. Bu yüzden İran’a gidiyorum” dedi.

‘Sorunlar yumağı’

Başbakan sözlerine şöyle devam etti: Görüşmelerle İran’a yönelik yaptırımlar biraz ertelendi. Atılacak adımlarla bu sıkıntıları aşma fırsatı bulacağız.

İran’ın nükleer programından kaynaklanan sorunların diplomatik çerçevede çözümü için Brezilya ile yoğun bir çaba içindeydik. Bu durum hem bizi hem de ülkemizi yakından ilgilendiren bir sorunlar yumağı haline gelmişti.

Dünyanın neresine gidersek gidelim “İran sorunu hangi aşamada?” sorusuyla karşılaşıyorduk. Aslında Azerbaycan’a gitmem söz konusuydu. Ancak bu çalışmaları tamamlayabilmek için İran’a gidiyorum.

İran’daki çalışmaları tamamladıktan sonra ertesi gün (bugün) Azerbaycan’a geçeceğim. Oradan da önce Gürcistan, sonra da İspanya’ya gideceğim.

Başbakan Erdoğan basın toplantısının ardından İran’a gitti. Bir süre sonra da ülkelerin anlaşma metni üzerinde mutabakata vardığı açıklandı. Anlaşma metnini bugün Ahmedinecad, Silva ve Erdoğan birlikte açıklayacak.