'Mali disiplin oy getirir'

Ahmet Çelik

Hükümetin bir bakanı tarafından ‘TL’yi değerli tutuyor’ diye eleştirilen, ancak bazı bakanlarından ‘Dokunmayın iyi gidiyor’ diye destek gören Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, dün gazetelerin ekonomi yöneticileriyle İstanbul’da bir araya geldi.

Genellikle hükümetin disiplinini öven, ancak uyarılarda bulunmayı da ihmal etmeyen Durmuş Yılmaz, dünkü toplantıda ekonomiye bakışını anlatırken verdiği örnekle üstü kapalı da olsa hükümete çok önemli nasihatlarda bulundu. Yılmaz şöyle konuştu:

Disiplin çok daha önemli

“Dünya krizden çıkış için iki görüşe sahip. Bir grup, piyasanın rahatlaması gerektiğini savunurken, bir grup mali istikrara inanıyor. Bu görüştekiler istikrarın belirsizliği gidereceğini, faizi makul tutacağını ve böylece ekonominin büyüyeceğini savunuyor.

Kısa vadede sıkıntı yaratsa da orta vadede bu yaklaşımın faydalı sonuçlarının görüleceği açık. İsveç’teki bankacılık krizini çözen, 2001’de bizim krizimizin çözümüne katkıda bulunan ve bugün İsveç Merkez Bankası Başkanlığı’nı yapan bir kişi var.

‘Kesenin ağzını açma’ mesajı

Bana ‘Mali Disiplinin Siyasete Etkisi’ başlığıyla bir makalesini gönderdi. Oldukça kapsamlı ve iyi bir çalışma. O makalede ‘mali istikrarın’ orta vadede politikacılara daha fazla oy kazandıracağı anlatılıyor. Oradan gördüğüm kadarıyla mali disiplin insanlara güven aşıladığı için ayaklarını yere daha sağlam bastırdığı için orta vadede daha çok oy getiriyor.” Bu sözler, seçimlerin yaklaşmasına rağmen hükümete, mali disiplinden şaşmaması ve kesenin ağzını açmaması için önemli bir mesaj oldu.

İhracattaki sıkıntı pazar daralması

- “TL’nin değerlendiğini kabul ettiğini söyleyen Durmuş Yılmaz, “İhracatçının sıkıntıda olduğu bir gerçek. İhracatta iki nedenle sıkıntı olur. İlki, sizin maliyetleriniz artmıştır. Fiyatınız artar. İkincisi sizde bir sorun yoktur yani maliyet artmamıştır, rekabet gücünüz azalmamıştır ama ihracat pazarlarınız daralmıştır. Sıkıntımız bu. Çünkü Avrupa ekonomileri daraltıcı politikalar uyguluyor.

- Bu talebi düşürdüğü için ihracat azalıyor. Ama kur bizi ilgilendirmez, ihracattaki sıkıntının tek nedeni budur, demiyorum. Çözümde kullanılacak yöntemlerde farklı düşünüyoruz. Biz dövizde finansal riskleri azaltıcı önlemleri devreye sokarak çözüm düşünüyoruz. Bu, döviz alımında miktarı artırarak da olabilir faizleri değiştirerek de. Ancak bu önceliklidir, öbürü sonra gelir diye bir şey yok.”

Döviz karşılığının artması normal

Durmuş Yılmaz’la toplantıya girerken, Merkez Bankası’nın, yabancı para karşılık oranlarını 0.5 puan artırarak piyasadan 719 milyon doları çekeceğini öğrendik. Durmuş Yılmaz, “Krizin başında bankaların daha çok dövizi olması için oranı düşürmüştük. Normale dönüş başladığı için oranları yükseltiyoruz. 0.5 puan artışla yüzde 10’a çıktı. Bu oran krizden önce yüzde 11’di buraya doğru gidiyoruz” dedi.

Mali Kural sözü tutulur’ diyoruz

Durmuş Yılmaz, hükümetin bütçe harcamalarına disiplin getirecek Mali Kural’ı ertelemesiyle ilgili olarak şunları söyledi: “Biz bu konuda özel bir bilgiye sahip değiliz. Şu andaki varsayımlarımız içinde bu konudaki sözün tutulacağı ve ilgili yasanın çıkarılacağı var. Politikalarımızı da bu varsayım üzerinden uyguluyoruz. Mali Kural’a inanmaya devam ediyoruz, inanmak da istiyoruz.”

‘Biz işimizi yaparak notçuları utandıralım’

Durmuş Yılmaz dünyanın tartıştığı rating (not) şirketleri için şunları söyledi: Yabancı sermaye bizi ‘yatırım yapılır ülke kategorisi’nde görmesine rağmen ratingciler not artırmayarak gelişmenin gerisinde kaldı. Onlar ne derse desin biz doğru yapmayı sürdürelim. Biz işimizi doğru yaptığımız, enflasyonu düşürdüğümüz, istikrarı sağladığımız, finansal ve mali disiplini koruduğumuz sürece ortaya bir resim çıkacak. Onlar bu resme kötü dese bile yatırımcı bunu görecek. Görüyor da zaten.”

Vatandaşa katkı düşük enflasyon ve faizle olur

Durmuş Yılmaz, “Krizden çıkış halka ne zaman yansıyacak?” sorusunu, “İşsizin iş bulması, gelirin artması zaman alacak. Buna ancak fiyat istikrarını sağlayarak, faizleri tek hanede tutarak kredi piyasasının işlemesine yardımcı olarak katkı yapabiliriz. Belirsizlikleri kaldırmak, kredileri açmak yatırımları artırır. Bu da hem istihdamı artırır hem de vatandaşın kâra geçmesini sağlar. Bizim yapabileceklerimiz bunlar. Belirsizliği ortadan kaldırabilirsek vatandaşa katkı yaparız” diye yanıtladı.