Giriş
Soru: Ağabeyim beş yıldan fazla süredir depresyonda. Evde ilaçla tedavi etmeye çalıştık. Ama fazla gelişme sağlayamadık. 19 Mart’ta Bakırköy ruh ve sinir hastanesine polis kontrolünde yatırmışlar. Şimdi tedavi görüyor. 1 Ocak 1976’da SSK’lı oldu. 1 Ocak 2008’den beri de isteğe bağlı prim ödüyor. 1200 gün primi ve 33 ay isteğe bağlı primi var. Emeklilik işlemlerine hastane tedavisi sürerken başlayabilir miyiz? İsteğe bağlı ödediğimiz primler emekliliğini ne derece etkileyecek? Malulen emekliliğini beklerken isteğe bağlı olarak 42 ayı dolarsa ne olur? Kenal POLAT Cevap: Malulen emeklilik için, 10 yıl sigorta, 1800 gün prim ve yüzde 60 işgücü kaybı raporu aranıyor. Ancak, malulen emeklilik için, rahatsızlığın doğuştan veya ilk defa sigortalı olunduğu tarihte olmaması gerekiyor. Ağabeyiniz sigorta süresi ve prim ödeme şartlarını yerine getirmiş. Rahatsızlığı doğuştan değil ve 1 Ocak 1976’dan önce mevcut değilse, yüzde 60 oranda işgücü kaybı raporu alabilirse, malulen emekli olabilir. Tedavisi sürerken rapor alamayacağınızdan emekli olamaz. Tedavisinden sonra rapor alarak emekli olabilir. Malulen emeklilikte son yedi yılda fazla prim ödenen kurum hesabı yapılmaz. En son hangi kuruma prim ödemişse oradan emekli olur. 42 ay dolmadan da 4/b sigortasından (Bağ-Kur) emekli olacak.
Yurtdışına yapılan koli zarf taşıma işi KDV’den istisnadır
Soru: 84/8889 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile KDV’den istisna edilen taşıma işlerine, yurtdışına koli, zarf gibi taşımalar da dahil midir? Bu tür taşımacılık yük taşımacılığı olarak değerlendirilmekte mi? Ali KAYA Cevap: KDV Kanunu’nun 14/1’inci maddesiyle Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan yük ve yolcu taşıma işleri KDV’den istisna tutulmuştur. Yük taşımacılığından neyin kastedildiği hususunda bugüne kadar hiçbir KDV tebliğinde, sirkülerde ve genel yazıda açıklama yer almamaktadır. İstisna uygulamasında önem taşıyan husus, taşımacılığın uluslararası bir taşımacılık olması ve taşımacılığın yük ve yolcu taşımacılığı sektöründe yapılmasıdır. Dolayısıyla, Türkiye’den yurtdışına yapılan koli, zarf gibi taşımacılık işleri, KDV Kanunu’nun 14/1 maddesi kapsamında KDV’den istisnadır.
Emekliye fark için zamana ihtiyaç var
Soru: Babam 1997’de emekli oldu. 750 lira emekli aylığı alıyor. Mahkeme kararı çıktığı ve Anayasa Mahkemesi’ne gittiğini, 1999’dan emekli olanların toplu olarak 50 bin liraya yakın bir para alacağı ve maaşlarının 1200 liraya yükseleceği söyleniyor. Bu haktan yararlanmak için babamın ne yapması gerekiyor? Nereye başvurması gerekiyor? İdris PACAL Cevap: Söylentilere göre hayale kapılıp beklentiye girmek doğru değil. Çünkü, emekli aylıklarının uyumlaştırılması, aylıklar arasındaki eşitliğin sağlanması için uzun bir sürece ihtiyaç var. Öncelikle, Anayasa Mahkemesi’nin Ankara 5 no’lu İş Mahkemesi‘nin aylıklar arasında farklılığa yol açan yasa maddelerinin Anayasa’ya aykırı olduğu iddiasını haklı bulması ve ilgili yasa maddelerini iptal etmesi gerekiyor. Sonra, iptal kararının Resmi Gazete’de yayımlanmasından sonra, Anayasa Mahkemesi’nin belirlediği süre içinde hükümetin iptal kararının gerekçeleri doğrultusunda yeni bir yasa çıkararak, aynı koşulları sağlayan ancak, farklı yıllarda emekli olduklarından dolayı farklı tutarlarda emekli aylığı alanların aynı tutarda aylık almaları yönünde düzenleme yapması gerekir. Tabandan bağlanan emekli aylıklarının kaç lira olacağını, geçmişe yönelik fark ödenip ödenmeyeceğini, çıkarılacak intibak yasası belirleyecek. Ancak, son yıllarda reform adı altında çıkarılan yasalarla, sürekli olarak emekli aylıklarını azaltan ve emekli olmayı zorlaştıran düzenlemeler yapılmasından, sorunuzda belirttiğiniz tutarlarda aylık artışı yapılmasının, geriye dönük 50 bin lira civarında fark ödenmesinin, bütçe imkanlarıyla çok zor olduğu anlaşılıyor. Anayasa Mahkemesi iptal kararı verir, hükümet de aylıkları artıran ve uyumlaştıran bir yasa çıkarırsa, bundan tüm emekliler yararlanır. Bu aşamada babanızın gelişmeleri takip etmesinde yarar var. Ancak, Türkiye hukuk devletidir. Her vatandaş, haksızlığa maruz kaldığında dava açabilir. Dava açıp açmama babanızın keyfine kalmış bir konudur.
Karşılıksız verilen paradan dolayı Veraset ve İntikal Vergisi ödenmeli
Soru: Yakın bir arkadaşım borçlarımı ödemek için hesabıma 120 bin lira yatıracak. Bunun bir hibe olduğunu ve arkadaşımın bu meblağı benden geri almayacağını varsayarsak, vergiye konu bir durum söz konusu mu? Vergi dairesine bir beyanda bulunmamız gerekir mi? Saim YILMAZ Cevap: Arkadaşınızın karşılıksız olarak 120 bin lira vermesi, Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’na göre, ivazsız intikal, başka bir ifadeyle bağış yaptığı anlamına geliyor. Arkadaşınızın bağışladığı 120 bin lira için vergi yükümlülüğü yok. Ancak, sizin Veraset ve İntikal Vergisi yönünden beyan ve vergi ödeme yükümlüğünüz var. Arkadaşınızın parayı banka hesabınıza yatırdığı tarihten itibaren, bir ay içinde Veraset ve İntikal Vergisi beyannamesi vermeniz gerekiyor. 2010 yılında ivazsız (karşılıksız) intikallerin 2535 lirası vergiden müstesna tutulduğundan, beyanname üstünde 120 bin liradan 2535 lira istisna düştükten sonra kalan 117 bin 465 lira üstünden yüzde 10 oranında hesaplanacak olan, 11 bin 746 lira 50 kuruş Veraset ve İntikal Vergisi’ni, her yıl mart-mayıs ve kasım aylarında iki taksit olmak üzere, üç yılda 6 eşit taksitte ödeyeceksiniz.
Emekli Sandığı’ndan emekli aylığı alan SSK’dan yetim aylığı alamaz
Soru: Hemşire emeklisiyim. Eşimden ayrıyım. SSK emeklisi babamın ölümünden dolayı dul ve yetim maaşı alabilir miyim? Hava KIRANKAYA Cevap: SSK, sosyal güvenlik kurumlarına tabi olarak çalışan veya bu kurumlardan kendi çalışmalarından dolayı emekli aylığı alan bekar, evlenmiş olsa da boşanan veya dul kalan kız çocuklarına anne ve babalarından dolayı yetim aylığı bağlamaz. Emekli Sandığı’ndan emekli aylığı aldığınızdan, babanızdan dolayı SSK’dan yetim aylığı alamazsınız. Ancak, siz SSK emeklisi, babanız Emekli Sandığı emeklisi olsaydı, yetim aylığı alabilirdiniz. Çevrenizde bu durumda olan kişiler sizi yanıltmasın. Bu Emekli Sandığı kanunundaki farklılıktan kaynaklanmaktadır.
