Nikahsız eşe dul aylığı bağlanamaz

Soru: Yaklaşık 3 yıl önce eşim vefat etti. Ancak resmi nikahımız yoktu. 3 yaşında bir kız çocuğum var. Vefatından önce herhangi bir sosyal güvencesi olmadığından çocuğum ve ben mağdur durumdayız. Dul ve yetim aylığından faydalanmak istiyorum. Ancak nereye başvuracağımı ve kriterlerin ne olduğunu bilmiyorum. Bilgilendirirseniz çok sevinirim. Medine POLAT

Cevap: Dul-yetim aylığı alabilmeniz için eşinizin öncelikle sosyal güvenlik kurumlarına tabi olması ve Bağ-Kur’da ve Emekli Sandığı’nda en az 1800 gün, SSK’da en az 900 gün prim ödemesi gerekiyor. Vefat eden eşiniz bu şartları sağlasa bile nikahınız olmadığından, dul aylığı alamazsınız.
Ancak, eşiniz prim ödeme şartlarını sağlamış olsaydı, çocuğunuz babasının üstüne kayıtlıysa veya mahkeme yoluyla kaydettirdiğinizde çocuğunuza yetim aylığı bağlatabilirdiniz. Ancak eşinizin sigortası olmadığından, çocuğunuza da aylık bağlatmanız mümkün değil.

Gelir ve aylık alan anne ve baba çocuğundan ölüm aylığı alamaz
Soru: SSK’dan emekli maaşı alan kız arkadaşım vefat etti. Geride eşi ve kendi annesi kaldı. Eşinin emekli olmasına daha 5 yıl var. Annesi de kendi eşinden SSK emekli maaşı alıyor. Hiç çocukları olmadı. Şimdi kalan emekli maaşı nasıl paylaştırılacak? Yani annesi de bu maaştan yararlanabiliyor mu? Yararlanıyorsa ne kadarından yararlanabiliyor? Yoksa maaşı sadece eşine mi kalıyor? Funda GÜZEL

Cevap: Anne veya babaya çocuğundan dolayı ölüm aylığı bağlanabilmesi için, hak sahibi eş ve çocuklardan artan hissenin olması, ayrıca anne ve babanın her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu aylık gelir toplamının asgari ücretin net tutarından az olması ve diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere, sosyal güvenlik kurumlarından gelir ve aylık bağlanmamış olması gerekiyor. Arkadaşınızın annesine eşinden dolayı dul aylığı bağlanmış olduğundan, kızından dolayı ölüm aylığı alamaz. Ancak, vefat eden arkadaşınızdan dolayı eşine ölüm aylığı (dul aylığı) bağlanır.

Prim borcu olan Bağ-Kur’lu emekli olamaz
Soru: 13 Ekim 1957 doğumlu bir kadın sigortalıyım. 30 Temmuz 1990’da SSK’lı oldum. Bir ayı çalışarak, kalanı isteğe bağlı olmak üzere 309 gün prim ödedim. Daha sonra kuaför salonu açarak Bağ-Kur’lu oldum ve SSK’yı Bağ-Kur’a devrettim. 13 yıl 5 ay 12 gün Bağ-Kur’um var. Yaklaşık 3 yıldır da prim borcumu ödeyemiyorum. 15 bin 570 lira borcum görünüyor. Emekli olmak istiyorum. Borçlu olduğum bu parayı ödediğimde emekli olmam mümkün mü? Selvi FAYGANOĞLU

Cevap: En erken yaş haddinden emekli olabilirsiniz. Bağ-Kur’da yaş haddinden emekli olmak için 15 tam yıl prim ve 55 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemenizi 15 tam yıla tamamlamanız şartıyla, 13 Ekim 2012’de emekli olabilirsiniz. Emekli olacağınız tarihe kadar prim borcunuzu da ödemeniz gerekiyor. Çünkü, emekli olmak için aranan şartlardan biri de prim borcunun olmasıdır.

ÖZEL İLETİŞİM VERGİSİ GİDER YAZILAMAZ
Soru: Şirketimiz, yeni başladığı işinde yoğun olarak mobil ve sabit telefon kullanmaktadır. Gerek mobil gerekse sabit telefon faturalarında ciddi tutarlara ulaşan Özel İletişim Vergisi’ni gider yazıyoruz. Fakat gider yazılamayacağı yönünde görüşler de var. Bu konu hakkında bilgi verir misiniz? Sultan

Cevap: Özel İletişim Vergisi maalesef gider yazılamıyor. 6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu’nun, Özel İletişim Vergisi başlıklı 39’uncu maddesinin 6’ncı fıkrası ‘Bu vergi Katma Değer Vergisi matrahına dahil edilmez, Gelir ve Kurumlar Vergisi uygulamasında gider kaydedilemez ve hiçbir vergiden mahsup edilemez’ hükmünü içermektedir. Buna göre, gerek sabit gerekse mobil telefonlar faturalarında görünen Özel İletişim Vergisi tutarını, Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerinin gider yazarak, kazançtan düşmesi mümkün değil.
Esasında gerek sabit gerekse mobil telefon operatörleri, yasal olarak Özel İletişim Vergisi mükellefi olduğundan, bu şirketlerin Özel İletişim Vergisi’ni gider yazmamaları normal. Ancak, niahi tüketicilerin gider yazarak kazançlarından düşmeleri gerekir. İşin doğru olanı budur. Ne yazık ki, yukarıdaki yasa maddesi ve 19 No’lu Kurumlar Vergisi sirkülerinde yapılan açıklamalar değiştirilmediği sürece, Özel İletişim Vergisi’ni gider yazamazsınız.

Kullanılmış otomobillerin KDV’ye tabi olma durumu sahibine göre değişiyor
Soru: İkinci el binek otomobil satışı KDV’ye tabi mi? KDV’ye tabi ise alıcının ödeyeceği KDV oranı nedir? Turhan

Cevap: Kullanılmış binek otomobil satışının KDV’ye tabi olup olmadığı, otomobilin sahibine göre değişiyor. Şayet otomobil herhangi bir işletmenin aktifine kayıtlı olmayıp, bir gerçek kişiye (Ahmet, Mehmet gibi) aitse, otomobil satışı KDV’ye tabi değildir. Otomobil bir işletmenin (Gelir veya Kurumlar Vergisi mükellefinin) aktifinde kayıtlı ise otomobil satışı KDV’ye tabidir. Ancak, KDV oranı mükellefin durumuna göre değişmektedir.
Şayet satıcı Gelir veya Kurumlar Vergisi mükellefiyse otomobilin alımında ödediği KDV’yi indirim hakkı bulunması halinde (otomobil kiralama ve işletme şirketleri), otomobil satışı yüzde 18 oranında KDV’ye tabi tutulacaktır. Satıcının mükellef olması ve otomobil alımında ödenen KDV’yi indirim hakkı bulunmaması halinde (kiralama ve işletme şirketleri dışında kalan mükellefler) ise satış işlemi yüzde 1 oranında KDV’ye tabi tutulacaktır.

Yedi ay askerlik borçlanmasıyla bir yıl erken emekli olursunuz
Soru: 9 Ocak 1967 doğumluyum. 1 Haziran 1996’da SSK’lı oldum. 1600 gün prim ödedim. Askerliğimi 1987’de yaptım. Askerliğimi borçlanırsam ne zaman, borçlanmazsam ne zaman emekli olabilirim? Burhan

Cevap: 25 yıl sigorta, 5825 gün prim ve 56 yaş şartlarına tabisiniz. 4225 gün daha prim ödeyerek, prim ödemenizi 5825 güne tamamlamanız şartıyla, 9 Ocak 2023’te emekli olabilirsiniz. Askerlik sürenizin 7 ayını borçlanmanız halinde, prim ödemenizi 5750 güne tamamlamanız şartıyla, 55 yaşınızı dolduracağınız 9 Ocak 2022’de emekli olabilirsiniz.

Evlilik nedeniyle işten ayrılan kadın işsizlik ödeneği alamaz
Soru: Evlilik nedeniyle kıdem tazminatı alarak işinden ayrılan kadın sigortalı, işsizlik maaşı alabilir mi? Nuray

Cevap: İşsizlik ödeneğinden yararlanmak için, sigortalının kendi istek ve kusuru dışında işini kaybetmesi gerekiyor. İşsizlik ödeneği alınabilmesi için, iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız yere veya işçi tarafından haklı nedenle feshedilmesi, işten ayrılma tarihinden önceki 3 yıl içinde en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödemiş olması, işten ayrılma tarihinden önce son 120 gün kesintisiz prim ödenmesi, fesihten itibaren 30 gün içinde İşkur’a başvurarak işsizlik ödeneği talebinde bulunulması gerekiyor. Evlilik gerekçesiyle kendi isteği ile işten ayrılan kadın sigortalılar, bu şartları taşımadıklarından işsizlik ödeneği almaları mümkün değildir.