Nobel Barış Ödülü Obama'ya
Nobel Barış Ödülü, ABD'nin ilk siyahi başkanı Barack Obama'ya gitti
Dünyanın prestiji en yüksek ödülü olarak kabul edilen Nobel ödüllerinden 2009 yılı barış ödülünün sahibi, ABD’nin ilk Afrika kökenli Başkanı Barack Obama oldu.
Norveç Nobel Komitesi’nden yapılan açıklamada, Obama’nın, "uluslararası diplomasiyi ve halklar arasındaki işbirliğini güçlendirme konusundaki olağanüstü çabalarından ötürü barış ödülünü" kazandığı ifadesi kullanıldı.
Açıklamada, "Obama’nın çok az insanın yapabileceği ölçüde dünyanın dikkatini çektiği ve halkına daha iyi bir gelecek umudu verdiği, diplomasisinin, dünyayı yöneteceklerin, bunu, insanlığın ortak değer ve tutumları temelinde yapmak zorunda olduğu anlayışı üzerine kurulu olduğu" kaydedildi.
SİLAHSIZ BİR DÜNYA
Komitenin açıklamasında, Obama’nın nükleer silahsız bir dünya için çalışması ve vizyonuna özel önem verildiği belirtildi ve "Obama, başkan olarak uluslararası siyasette yeni bir hava yarattı. Çok taraflı diplomasi, BM ve diğer uluslararası kuruluşların oynayabileceği role vurguyla, merkezi konumunu yeniden kazandı" denildi. Ülkesinde yaklaşık 9 ay önce göreve gelen ABD Başkanı Barack Obama, bu süre içinde silahsızlanma çağrısında bulunmuş ve Orta Doğu barış sürecini yeniden canlandırmak için çalışmıştı.
Barack Obama, geçen ay nükleer silahlara sahip ülkelerin, silahlarını azaltmaları çağrısında bulunan ve taslağı ABD tarafından hazırlanan kararın oy birliğiyle kabul edildiği, BM Güvenlik Konseyi’nde yapılan tarihi toplantıya başkanlık etmişti.
205 ADAY VARDI
Bu yıl Nobel barış ödülü için 205 aday önerildiği, bugüne kadarki en yüksek rakamın 33’ünün kurumlar olduğu bildirildi. 1901’den beri verilen Nobel barış ödülü bugüne kadar 89 kez, toplam 119 kişiye verildi. 96 kişi ve 20 kuruma verilen ödülünü bugüne kadar en çok, Uluslararası Kızılhaç Komitesi (3 kez) ve Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (2 kez) aldı.
Nobel barış ödülü 60 kez tek kişi ya da kuruma, 28 kez iki kişi/kuruma, 1 kez ise 3 kişiye (Yaser Arafat, Şimon Peres, İzak Rabin) verildi. Ödül, 3’ten fazla sayıda kişiye verilmiyor.
DÜNYA SAVAŞLARI SÜRESİNCE ÖDÜL YOKTU
1923, 1924, 1928, 1932, 1948, 1955-1956, 1966-1967 ve 1972 yıllarında ödüle layık kişi ya da kurum bulunamadığı için Nobel barış ödülü verilmedi. Birinci ve İkinci Dünya Savaşları süresince de Nobel barış ödülü sahibini bulamadı.
12 KADIN NOBEL BARIŞ ÖDÜLÜ SAHİBİ
Nobel Barış Ödülü kazanan 96 kişiden 12’si kadın. 1901’de verilmeye başlayan barış ödülünün ilk sahibi de bir kadındı: Bertha von Suttner.
Nobel barış ödülü sahibi kadınların listesi şöyle:
1905 - Bertha von Suttner
1931 - Jane Addams
1946 - Emily Greene Balch
1976 - Betty Williams
1976 - Mairead Corrigan
1979 - Rahibe Teresa
1982 - Alva Myrdal
1991 - Aung San Suu Kyi
1992 - Rigoberta Menchu Tum
1997 - Jody Williams
2003 - Şirin Ebadi
2004 - Wangari Maathai
NOBEL BARIŞ ÖDÜLÜNE RET
Bugüne kadar Nobel Barış Ödülünü kabul etmeyen bir kişi oldu: Vietnamlı politikacı Le Duc Tho. 1973 yılında Vietnam barışına yaptıkları katkıdan dolayı ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger ile birlikte ödül aldığı açıklanan politikacı ödülü reddetti.
Öldükten sonra ödül alan iki kişiden biri, 1961 yılında eski BM Genel Sekreteri Dag Hammarskjöld oldu. 1974 yılında Nobel Komitesi, ödülün, ödül aldığı açıklandıktan sonra hayatını kaybedenler hariç, ölümden sonra verilmeyeceği kuralını getirdi.
1980’DEN SONRA BARIŞ ÖDÜLÜ ALANLAR
2009: ABD Başkanı Barack Obama
2008: Martti Ahtisaari
2007: Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli, Al Gore
2006: Muhammed Yunus, Grameen Bank
2005: Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, Muhammed El Baradei
2004: Wangari Maathai
2003: Şirin Ebadi
2002: Eski ABD Başkanı Jimmy Carter
2001: Birleşmiş Milletler, Kofi Annan
2000: Kim Dae-jung
1999: Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü
1998: John Hume, David Trimble
1997: Uluslararası Karamayınlarını Yasaklama Kampanyası, Jody Williams
1996: Carlos Filipe Ximenes Belo, Jose Ramos-Horta
1995: Joseph Rotblat, Pugwash Bilim ve Dünya İlişkileri Konferansı
1994: Yaser Arafat, Şimon Peres, İzak Rabin
1993: Nelson Mandela, F.W. de Klerk
1992: Rigoberta Menchu Tum
1991: Aung San Suu Kyi
1990: Mihail Gorbaçov
1989: 14. Dalai Lama
1988: Birleşmiş Milletler barış güçleri
1987: Oscar Arias Sanchez
1986: Elie Wiesel
1985: Uluslararası Nükleer Savaşı Önleme Hekimleri Örgütü
1984: Desmond Tutu
1983: Lech Walesa
1982: Alva Myrdal, Alfonso Garcia Robles
1981: Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği
1980: Adolfo Perez Esquivel
AA
5