Nobel'e Alanya ilham verdi

OSTROM İNCELEMEDE BULUNDU

Amerikalı ekonomist Oliver Williamson’la birlikte bu yıl Nobel Ekonomi Ödülü’ne layık görülen 76 yaşındaki Amerikalı Elinor Ostrom, bu ödülü alan ilk kadın olarak tarihe geçti. Ancak bu yılki Nobel’i Türkiye için ‘tarihi’ kılan konu, ödüllü çalışmanın ‘ilham kaynağı’ olması.

Ostrom’un ‘kamuda ekonomi yönetimi ve ortak malların kullanımı’ çalışmasını hazırlarken, Alanya’ya gittiği ve buradaki balık avı paylaşım sistemini incelediği ortaya çıktı. Ostrom, çalışmasında bu sistemi anlattı.

AV ALANINI APYLAŞIYORLAR

Alanya Balıkçılar Kooperatifi Başkanı Mustafa Çakır, 1970’li yıllarda balık avının ‘hakkaniyetle’ yapılması için kooperatifin bir sistem geliştirdiğini, Elinor Ostrom’un 1975 yılında Alanya’ya gelerek bu sistemi incelediğini söyledi.

Çakır, sistemi, “Balık avlanan bölge bir nevi parsellenmiş durumda. Bir noktada balık avlayan, ertesi gün diğerinin yerinde balık avlıyor. Böylece herkes için adaletli bir uygulama yapılıyor” sözleriyle anlattı. Çakır, balık mevkilerinin de kurayla belirlendiğini belirtti.

ELİNOR OSTROM ÇALIŞMASINDA ANLATTI

Ostrom, ‘Ortak Malları Yönetmek’ kitabında Alanyalı balıkçılara şöyle yer veriyor: “Alanya’da 1970’lerde balık alanlarının paylaşımı kavgaya neden oluyordu. Kooperatif dahiyane bir fikir buldu. Sistem 10 yılda oturdu.

Buna göre balık alanları balıkçılara kura çekilerek dağıtılıyor. Her balıkçı ertesi gün bir yandaki alana geçiyor. Herkesin şansı eşit oluyor. Sistemin uygulanmasını ve gözetimini balıkçılar yapıyor. Alanya, kuralları katılımcıların koyduğu, ortak kamu malı kullanımına örnek oluşturuyor.”