Nurdeniz Tuncer: Bu köpekler benim iki gözüm

RÖPORTAJ: SELİN KELEŞ

FOTOĞRAFLAR: BAHADIRHAN ERKOÇ

■ Rehber Köpekler Derneği'ni kurma fikri nasıl ortaya çıktı?

Nurdeniz Tuncer: Maggie ve Richard Moore 2014’te Türkiye’ye geldiklerinde televizyonda izledim. İlerleyen zamanlarda Ankara’da verdikleri bir davete katıldım. O zaman benim köpeğim yoktu. Maggie Hanım ise köpeği Star (Yıldız) ile çok rahat hareket edebiliyordu. “Ben de rehber köpek istiyorum” dedim.

O da “Türkiye’de böyle bir şey yok ama gel Rehber Köpekler Derneği kuralım” dedi.

TÜRKİYE’DE YASA YOK

■ İngiltere’den ilk geldiğinizde zorluk yaşadınız mı?

M.M.: Star ile birlikte Türkiye’ye ilk geldiğimde, rehber köpek alışılmış bir kavram olmadığından biraz zorluk çektim. Artık medya sayesinde insanlar öğreniyor ve her şey daha kolay oluyor. En önemli fark kanunlar. İngiltere’de herhangi bir yerde yetkililerin bana “Hayır“ deme imkanı yok. Yaptırımı olan özel bir yasamız var. Türkiye’de böyle bir yasa yok. Dolayısıyla bir yere ilk kez girerken kendinizi ifade etmek zorunda kalacağımız için stres yaşıyoruz. Kendimiz için iyilik istiyormuşuz gibi... Oysa görme engelliler olarak bu bizim hakkımız.

■ Kara, Türkiye’nin ilk rehber köpeği değil mi?

N.T.: Evet, 21 Mayıs 2015 doğumlu. İlk rehber köpek eğitmenimizle İngiltere’de birlikte eğitim gördüler. 13 Kasım 2016’dan beri birlikteyiz. Her geçen gün birbirimize daha çok bağlanıyoruz. Birbirimizin vücut dilini okuyoruz. Nereye gidersek gidelim gözü bende.

■ Nasıl bir eğitimden geçiyorlar?

M.M.: Seçilen yavrular 6-8 haftalık olduklarında gönüllü ailelere veriliyorlar. Bir yıl ailelerde kaldıktan sonra rehber köpek eğitmenleri tarafından eğitiliyorlar. Amacımız, genetiğinden emin olduğumuz kendi köpeklerimizi üretebilmek. Romanya’dan genetiğinde rehberlik olan köpeğimiz geldi. Başlangıç olarak ondan bir yavru alınacak.

MASRAFLARI BİZDEN

■ Sayenizde her görme engelli rehber köpek sahibi olabilir mi Türkiye’de?

N.T.: Her görme engelliye rehber köpek uygun olmayabiliyor. Kişinin görme oranı, yaşı, fiziksel durumu, yürüme hızı, yaşam tarzı, çalışma koşulları, ev sahibinin köpek bakmasına izin verip vermediği, bunların hepsi teste tabi tutuluyor. Testten sonra köpeklerden uygun olan varsa eşleştirme yapılıyor.

■ Peki ya parası yoksa?

M.M.: Derneğimiz tüm masrafları karşılıyor. Yasal hakları, mamaları ve veteriner hizmetleri bizim tarafımızdan takip ediliyor.

N.T.: Masrafları bağışlarla, sponsorlarla karşılıyoruz. Onlar olmadan devam etmemiz mümkün değil. Veteriner sponsorlarımız var. Mama sponsorumuz Nestle Purina Pro Plan. Marriott International Hotels de destekçilerimizden.

■ Bu müthiş! Rehber köpeğe ihtiyacı olanlar sizinle nasıl bağlantıya geçecekler?

N.T.: Eşleştirme özeliklerine bakıp değerlendirme yapıyoruz. Her türlü bilgi için derneğimizle temasa geçebilirler.

www.rehberkopeklerdernegi.org Tel: 0212 294 71 09

SAHİBİNE İYİ BAK!

■ Tasmalarında “Lütfen dokunmayın. Sahibim görmüyor. Rehberlik yapıyorum” yazıyor…

M.M.: Evet, çünkü sevmek isteyenler dikkatlerini dağıtabilir ve bu bizim için biraz tehlikeli. Köpekler görevdeyken, onlara seslenenlere bakıp bizi unutabilirler.

N.T.: “Yazıyı görüyorum ama sarılmak istiyorum” diyenler oluyor. Bazıları tanıyor Kara’yı, “Sahibine iyi bak!” diyorlar. Rutin yolundaysa dikkati dağılmıyor.

BU ÖZEL KÖPEKLERE AİLE OLUN

■ Gönüllü aile ne yapıyor?

N.T.: Bir yıl boyunca köpeğe bakıyor. Otur, kalk ve tuvalet eğitiminden oluşan temel eğitimini veriyor. Veterinerlik ve mama masraflarını biz karşılıyoruz. Veterinerlerimizi de 7 gün 24 saat arayabiliyorlar.

■ Rehber köpekle her yere gidebiliyor musunuz? Metrobüste sorun yaşadığınızı duydum…

N.T.: Güvenlik görevlisi rehber köpekleri bilmiyordu ama hiçbir kabalığı olmadı. Sadece biraz bekledik. Bugüne kadar olumsuz bir tepki almadık yolculardan.

■ Yasal durumumuz nedir?

N.T.: Türkiye, Birleşmiş Milletler’in Engelli Hakları’na taraf. Anayasanın 90. maddesine göre, uluslararası anlaşmalar her zaman iç hukukun üstünde. Uluslararası zincirler rehber köpekleri kabul ediyorlar. Ama ‘rehber köpek’ kavramı Türkiye’de yeni. Bu yüzden küçük sorunlar çıksa da, “Bu köpek benim iki gözüm” dediğimde, “Buyurun” diyorlar.

M.M.: Yeni bir yere giderken biraz endişeli oluyoruz. İzin verecekler mi, vermeyecekler mi diye…

Ama bir kere gördüklerinde anlıyorlar, sonra korkmuyorlar. “Bir mağazaya tekerlekli sandalyeyle biri geldiğinde içeri giremezsiniz” diyebilir misiniz? Hayır. Bu da aynı şey.