Giriş
Soru: Sosyal Güvenlik Kurumu 5434 sayılı Kanun’un 89’uncu maddesi nedeniyle, evli ve çocuğu bulunmayan ağabeyim, emekli olamadan vefat etti. Annem ve babamı da kaybettiğimizden, 4 kardeş ve dul eşi kanuni mirasçısı olduk. Ağabeyim 1955 doğumlu. Sigorta başlangıcı 1982. Prim günleri tamam. Emeklilik hakkını elde etti. Kamuda görevliydi. Bana hak sahibi olduğumu ve gelip alabileceğimi söylediler. Bunun üzerine kıdem tazminatı için kuruma başvurdum. Bana emekli maaşının eşine bağlandığını belirttiler. 89’uncu maddeye göre kıdem tazminatına bizim de hak sahibi olduğumuzu söyledim. Onlar bana tamamının eşine gönderildiğini bildirdiler. Ağabeyimin 89’uncu maddeye göre kıdem tazminatına hak sahibiysek, neden kıdem tazminatı eşine veriliyor? Hızır AYAZOĞLU Cevap: 5434 sayılı Kanun’un 89’uncu maddesinin 4’üncü fıkrası uyarınca, emekli aylığı bağlanmadan ölen iştirakçilerin, emekli ikramiyelerinin tamamı dul-yetim aylığına hak kazananlara hisseleri oranında ödenmektedir. Ağabeyiniz iştirakçiyken vefat ettiğinden, emekli ikramiyesi söz konusu madde hükmüyle dul aylığı bağlanan eşine ödenmiştir. Yapılan işlem doğru olup, sizlere emekli ikramiyesi ödenemez. Ancak, ağabeyiniz emeklilik talebinde bulunup, emekli ikramiyesini almadan vefat etmiş olsaydı, 5434 sayılı Yasa’nın 89’uncu maddesinin 7’nci fıkrası hükmünce, emekli ikramiyesi mirasçılarına hisseleri oranında ödeneceğinden, sizler de pay alabilecektiniz.
İki doğumunuzu borçlanıp 2354 gün prim ödemelisiniz
Soru: 1971 doğumluyum. 8 Mayıs 1987’de SSK’lı oldum. 1356 gün prim ödedim. 1992 ve 2000 doğumlu iki çocuğum var. Ne zaman, nasıl emekli olabilirim? Ceyhan POSLU Cevap: İki doğumunuz için borçlanma yaparak 1440 gün kazanarak, 1356 gün olan prim ödemenizi 2796 gün yükseltebilirsiniz. 20 yıl sigorta, 5150 gün prim ve 43 yaş şartlarına tabisiniz. Doğum borçlanmasından sonra 2354 gün daha prim ödeyerek, borçlanmayla birlikte 2796 güne yükselecek olan ödemenizi 5150 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz (ara vermeden prim ödemeniz halinde Aralık 2016 sonunda).
Bağ-Kur şartlarına tabi olmamak için isteğe bağlıya 41 aydan fazla prim ödemeyin
Soru: 28 Ağustos 1966 doğumluyum. 20 Mart 1990’da SSK’lı oldum. 3 Nisan 2008’de işten ayrıldım. Ne zaman emekli olurum? İsteğe bağlı prim ödersem günlerime yansır mı? Sağlıktan faydalanabilir miyim? Bugüne göre ne kadar maaş alırım? Dışarıdan ödersem ücrete yansır mı? Ahmet ENGİNER Cevap: 25 yıl sigorta, 5525 gün prim ve 52 yaş şartlarına tabisiniz. 5525 gün prim ödemeniz şartıyla (ara boşluğunuz yoksa prim ödemeniz yeterli olmalı) 50 yaşınızı dolduracağınız 28 Ağustos 2016’da emekli olabilirsiniz. 5525 gün prim ödemeniz yoksa, 41 ayı aşmamak üzere isteğe bağlı prim ödeyebilirsiniz. İsteğe bağlı prim ödediğinizde sağlık yardımı alırsınız. Emekli aylığı açısından isteğe bağlı prim ödemenizin, sigortalı çalışarak prim ödemeden farkı yoktur. Ancak isteğe bağlı prim ödemeleri 1 Ekim 2008’den itibaren Bağ-Kur’a sayıldığından 41 aydan fazla prim eksiğiniz varsa, 41 ay prim ödedikten sonra isteğe bağlıdan çıkıp, kalan eksik priminizi sigortalı bir işte çalışarak ödemelisiniz. Aksi takdirde Bağ-Kur şartlarıyla, yani 9000 gün prim ödeyerek emekli olma durumunda kalabilirsiniz.
İki doğumunuzu borçlanıp 2354 gün prim ödemelisiniz
Soru: 1971 doğumluyum. 8 Mayıs 1987’de SSK’lı oldum. 1356 gün prim ödedim. 1992 ve 2000 doğumlu iki çocuğum var. Ne zaman, nasıl emekli olabilirim? Ceyhan POSLU Cevap: İki doğumunuz için borçlanma yaparak 1440 gün kazanarak, 1356 gün olan prim ödemenizi 2796 gün yükseltebilirsiniz. 20 yıl sigorta, 5150 gün prim ve 43 yaş şartlarına tabisiniz. Doğum borçlanmasından sonra 2354 gün daha prim ödeyerek, borçlanmayla birlikte 2796 güne yükselecek olan ödemenizi 5150 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz (ara vermeden prim ödemeniz halinde Aralık 2016 sonunda).
Prim borcunun silinmesiyle kaybedilen süreleri tekrar kazanma usulü
Soru: Geçen yıl Bağ-Kur borcuma internetten baktım, yaklaşık 60 bin liraydı ve emekliliğime 2 yıl vardı. Geçenlerde baktım, borcum 8000 liraya düşmüş ve tabiki hizmet sürem de düşmüş. Şimdi ben 60 bin lira ve faizini ödesem emekli olabilir miyim? Yoksa 8000 lirayı ödeyip, 15-16 yıl bekleyecek miyim? Cabbar ÇÖLGEÇEN Cevap: 30 Nisan 2008 itibarıyla Bağ-Kur’a 5 yıldan (60 ay) fazla prim borcu olanların, sigortaları primini ödedikleri en son ay sonundan 30 Nisan 2008’e kadar durduruldu ve borçları silindi. Sizin de 30 Nisan 2008’e kadar sigortanız doldurularak prim borcunuz silindi. Prim borcunuz da düştü. Silinen primlere ilişkin süreler sigorta süresi olarak değerlendirilmediğinden prim gün sayınız düştü. 8000 lira görünen borcunuz 1 Mayıs 2008’den bugüne kadar olan süreye ait. Silinen prim borcuna ilişkin günlerinizi tekrar kazanmanız mümkün. Bunun için yapmanız gereken, bulunduğunuz yerdeki SGK il müdürlüğüne başvurarak, prime esas kazancın alt sınırı (760.50 lira) ile üst sınırı (4.943.25 lira) arasında belirleyeceğiniz aylık kazanç tutarı üstünden hesaplanacak olan borç tutarının tamamını, borcun tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödediğiniz takdirde, bu süreler sigorta süresi olarak değerlendirilir, günlerinizi tekrar kazanmış olursunuz.
Anonim şirket yönetim kurulu üyesi Bağ-Kur’lu olduğundan SSK’lı olamaz
Soru: Anonim şirketi yönetim kurulu üyesiyim. Mecburen Bağ-Kur’luydum. Şimdi SSK’lı olarak başka bir işe başlayacağım. Ne yol izlemeliyim? Nerelere bilgi vermeliyim, ne yapmalıyım? Zeki KIZILTAN Cevap: Anonim şirket yönetim kurulu üyesi olduğunuz sürece 4/b’li (Bağ-Kur) olmanız gerekir. 4/b’liyken de 4/a’lı (SSK) olamazsınız. 4/a’lı olmanız için anonim şirket yönetim kurulu üyeliğinden ayrılmanız gerekiyor.
Dairenin yanında bir de dükkanı olan emekli, Emlak Vergisi ödemek zorunda
Soru: Bir daire, bir de dükkanım var. Emekliyim. Emlak Vergisi’nde, tek mesken muafiyetinden yararlanabilir miyim? Erdal YÜCESOY Cevap: Emekli aylığından başka geliri olmayan ve Türkiye sınırları içinde brüt alanı 200 metrekareyi aşmayan tek meskeni olan emekliler, Emlak Vergisi oranı Bakanlar Kurulu’nca sıfıra indirildiğinden, vergi ödemiyor. Sizin bir daire yanında bir de dükkanınız olduğundan, maalesef hem daire hem de dükkan için Emlak Vergisi ödemek zorundasınız.
