Yine geldik bir Oscar gecesine... “Kırmızı halıda şıklık yarışı, en güzel konuşmayı bilmem kim yaptı, şunun hakkı yendi, asıl ödül falancaya gitmeliydi, Akademi de bu yıl şunları amma çok sevdi” türü yorumların öncesinde, anında ve sonrasında sıkça yapılacağı bir organizasyonu kimi ‘ilginç’ bilgiler eşliğinde izlemek istersiniz diye düşünerek bir derlemeye soyunduk. Ama nihayetinde kartvizitimizde ‘ Sinema eleştirmeni’ yazıyor, bu yıla ilişkin bir kuple ahkâmı da umarım mazur görürsünüz...

Efendim, Akademi'nin bu yıl aday olarak belirlediği filmlere genel olarak göz atıldığında daha çok 'Bağımsız karakterli' yapımların öne çıktığını görebiliyoruz. Bu da artık Amerika’daki sinema sektörünün neredeyse 'Eleştirmenler'le aynı çizgiye geldiklerini gösteriyor! Şaka tabii ki ama tablo böyle söylüyor. 'En İyi Film' kategorisindeki sekiz yapımdan beni sadece Clint Eastwood'un imzasını taşıyan ‘Keskin Nişancı’, namı diğer 'American Sniper'ı rahatsız etti. Bunun nedeni de sinemasal yanından ziyade filmin politik bakış açısı ve Ortadoğu meselelerini hiç anlamadığını ve anlamak istemediğini gösteren tavrıydı. Üstelik benim için adeta bir 'Bilge', bir ermiş katında olan Eastwood'un böylesi bir yapıma imza atması da doğrusu ağrıma gitti.

Peki 'En İyi Film'i kim alır? Bence Amerikan sineması toplamında 'Foxcatcher Takımı', sezonun 'En iyi filmi’ydi, lakin Bennett Miller'ın çalışması 'En İyi Film'de yok. Genel toplamda ise 'Leviathan' sezonun en iyisiydi, o da 'En İyi Yabancı'da yarışacak. Eldeki sekiz film içinde gönlüm 'Boyhood'dan yana ve muhtemelen Akademi de Oscar'ı ona verecek. 'En İyi Yönetmen'deki adayım da Richard Linklater. Naçizane Akademi'nin de benzer tercihi yapacağını sanıyorum. 'En İyi Erkek' dalında ise Akademi’nin Eddie Radmayne'i seçeceğine adım gibi eminim ama ben olsam Steve Carell'a ('Foxcatcher Takımı') verirdim. 'En İyi Kadın'da ise sanırım Akademi'yle görüşümüz ortak olacak galiba: ‘Still Alice’teki performansıyla Julianne Moore...

Peki bilgiler yumağı? Şimdi sıra onlara geldi...

1. Oscar’da aday olan filmleri kim belirliyor? Bir ön jüri var mı?

Bir ön jüri yok, adayları Akademi’nin 6 bine yakın üyesi belirliyor. Prosedür şöyle: Herkes kendi meslek grubuna ilişkin tercihini belirtiyor. Yani makyajcılar ‘En iyi makyaj ve saç tasarımı’ dalında, kurgucular ‘En İyi Kurgu’ dalında tek bir aday belirliyor. Senarist-yönetmenlere gelince, mesela Coen kardeşler; bu tür örneklerde tek bir dalda görüş bildirebiliyorsunuz yani ya ‘En İyi Senaryo’da (‘Uyarlama’ da dahil tabii) ya da ‘En İyi Yönetmen’de. Öte yandan oy kullanan bütün Akademi üyeleri ‘En İyi Film’de de görüşlerini bildirmek zorunda. Sözün özü üyeler kendi meslek grubundaki seçimin dışında ‘En İyi Film’ dalındaki tercihlerini de bildiriyorlar.

2. Hangi filmler, en çok kaç dalda aday oldu?

‘Büyük Budapeşte Oteli’ ve ‘Birdman’ dokuz dalda aday oldu. Bugüne kadar en çok dalda ödüle aday iki film vardı: ‘All About Eve’ (1950) ve ‘Titanic’ (1997). İkisi de toplam 14 dalda adaydı.

3. Oscar'ın ‘rekortmeni’ kim?

Meryl Streep elbette. Tecrübeli yıldız bu yıl tam 19. kez Oscar’a aday oldu. Streep, ‘Sihirli Orman’ (‘Into the Woods’) filmindeki performansıyla ‘En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu’da aday. Hollywood’un yaşayan efsanesi daha önce iki kez ‘En İyi Kadın Oyuncu’ (‘Sophie’nin Seçimi’ ve ‘Demir Leydi’) ve bir kez de ‘En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu’ (‘Kramer Kramer’e Karşı) dallarında heykeli evine götürdü. Streep’i bu konuda Jack Nicholson takip ediyor. Usta aktör bugüne kadar tam 12 kez Oscar’a aday oldu.

4. Bu yıl kadın yönetmen ve senaristlere geçit var mı?

Yok. Bu yıl Akademi üyeleri ‘Yönetmen’ ve ‘Senarist’ olarak kadınlara pek sıcak bakmadı. ‘En İyi Yönetmen’de Oscar alan ilk ve tek kadın Kathryn Bigelow’du. Ki bence yönettiği film ‘Hurt Locker’ da çok erkeksiydi hem Amerikan politikalarına uygun bir havaya sahipti hem de alabildiğine militarist tatlar taşıyordu.

5. ‘Yedide sıfır’ yapar mı?

Gecenin en tuhaf heyecanını kuşkusuz Diane Warren yaşayacak. Warren, bugüne kadar ‘En İyi Orijinal Şarkı’ dalında altı kez Oscar’a aday oldu ve hiçbirinde heykeli kucaklayamadı. Bu yıl da ‘Beyond the Lights’ filminde seslendirdiği ‘Grateful’ şarkısıyla aday. Warren, ola ki bir kez daha eli boş dönerse ‘Yedide sıfır’ yapacak ne yazık ki...

6. Filmlerde Türkiye bağlantısı var mı?

Olmaz mı? ‘Foxcathcer Takımı’nın ana karakterlerinden güreşçi Mark Schultz, 1984 Olimpiyat Oyunları’nda Reşit Karabacak’ın kolunu kırmış, bu hesap 1988 Olimpiyat Oyunları’nda yine bir Türk güreşçi tarafından kapatılmıştı. Necmi Gençalp, Schultz’u 14-0 yenerek elemişti. Ayrıca ‘Whiplash’te, tarihi 17. yüzyıl Osmanlısına dayanan ‘ İstanbul Zilleri’ ön planda.

7. Bu yıl ‘Beş’i bir yerde var mı?

Bu yılın adaylarından hiçbiri beş büyük ödülün hepsine birden (‘En İyi Film’, ‘En İyi Yönetmen’, ‘En İyi Erkek Oyuncu’, ‘En İyi Kadın Oyuncu’ ve ‘En İyi Senaryo’) aday olamadı. En son beşine birden aday olan ‘American Hustle’dı, beşini birden kazanan ise ‘Kuzuların Sessizliği’.

8. 23 yıl sonra tekrar aday olan isim kim?

Laura Dern, en son 1992 yılında ‘Rambling Rose’daki (bizde ‘Uçarı Gül’ ismiyle oynamıştı) rolüyle ‘En İyi Kadın Oyuncu’da adaydı, tam 23 yıl sonra bu kez ‘Wild’ filmindeki performansıyla ‘En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu’ dalının beş adayından biri oldu.

9. ‘Whiplash’in senaryosu niçin ‘En İyi Uyarlama Senaryo’da aday?

Çünkü ‘Whiplash’, yönetmen Damien Chazelle’in 2013’te çektiği bir kısa filmin uzatılmış hali. Dolayısıyla senaryosu da teknik olarak ‘uyarlama senaryo’ kabul ediliyor.

10. ‘Hulk’ların kardeşliği rafa mı kalkacak?

Bu yıl ‘Halkların kardeşliği’ne gölge düşecek, ‘Hulk’ karakterini canlandıran iki isim, Edward Norton ve Mark Ruffalo ‘En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu’da adaylar.

11. Karısı rolündekiler Oscar kazanıyor (mu?)

Geçen yıl ‘En İyi Kadın Oyuncu’yu ‘Blue Jasmine’deki rolüyle Cate Blanchett kazanmıştı. Bu yılın da en büyük favorisi Julianne Moore. Eğer Moore kazanırsa, Alec Baldwin tuhaf bir unvanın sahibi olacak: ‘Oynadığı filmlerde karısını canlandıran oyuncuların üst üste Oscar kazandığı aktör...’

12. Bu yıla damgasını vuran en önemli özellik nedir?

Bu yılın adaylarında bol bol ‘Gerçek karakterler’in sinema perdesine yansıyan öykülerine rastlıyoruz. Sayalım mı? Stephen Hawking, Jane Wilde Hawking (‘Herşeyin Teorisi’), Cheryl Strayed (‘Yaban’), Alan Turing ve şifre kırıcı arkadaşları (‘The Imitation Game’), Chris Kyle (‘Keskin Nişancı’), John E. duPont, Mark ve Dave Schultz (‘Foxcatcher Takımı’), Martin Luther King, Malcolm X, Başkan Johnson (‘Selma’) vs...

13. Hangi filmin adaylıkları ‘Irkçılık’ tartışmasına yol açtı?

İki dalda, ‘En İyi Film’ ve ‘En İyi Orijinal Şarkı’da aday gösterilen ‘Özgürlük Yürüyüşü-Selma’nın başka dallarda boy göstermemesi ırkçılık tartışması yarattı. Ki bence de filmde özellikle Martin Luther King’i canlandıran David Oyelowo ‘En İyi Erkek Oyuncu’da aday gösterilebilirdi.

14. ‘The Imitation Game’in yönetmeni nasıl bir ‘İlk’e imza attı?

Tarihin en büyük matematik dehalarından Alan Turing’in hayatından önemli kesitleri aktaran ‘The Imitation Game’in yönetmeni Morten Tyldum, ‘En İyi Yönetmen’ dalında aday olan ilk Norveçli unvanının da sahibi oldu.

15. ‘Hat-trick’ yapan erkek oyuncu kim?

2013’te ‘Umut Işığım’la ‘En İyi Erkek Oyuncu’, 2014’te de ‘American Hustle’la ‘En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu’da Oscar’a aday gösterilen Bradley Cooper, bu yıl da ‘Keskin Nişancı’daki performansıyla ‘En İyi Erkek Oyuncu’da adayları arasındaki yerini aldı. Yani üç yıl üst üste törenlere katılma şansına erişerek ‘Hat-trick’ yapacak... Ama geceden eli boş dönerse de ‘Üçte sıfır’ kategorisindeki yerini alacak...

Aklınızda olsun!

Tören, Türkiye saatiyle 03.30’da Los Angeles’taki Dolby Tiyatrosu’nda gerçekleştirilecek.
Geceyi, Neil Patrick Harris sunacak.
Tören Digiturk Moviemax Oscars’tan naklen yayımlanacak.


Hangi film, kaç dalda aday?

Birdman / 9 dalda
Büyük Budapeşte Oteli / 9 dalda
The Imitation Game / 8 dalda
Boyhood / 6 dalda
Keskin Nişancı / 6 dalda
Foxcatcher Takımı / 5 dalda
Herşeyin Teorisi / 5 dalda
Whiplash / 5 dalda
Selma / 2 dalda

UĞUR VARDAN/RADİKAL