Yaşam Padişah'ın hile ile el koyduğu yalı

Padişah'ın hile ile el koyduğu yalı

Paylaş
Padişah'ın hile ile el koyduğu yalı

Tuhaf ama ömrü boyunca bu yalıda oturmak isteyen Recaizade Mahmut Ekrem'in yalısına gösterdiği büyük düşkünlük zaman içinde düşmanlarını arttırdı. Günün birinde Sultan II. Abdülhamit tuhaf bir gerekçeyle çok sevdiği yalıyı yazarın elinden aldı. Ama bu ilk ve son acı olmayacaktı...

Recaizade Mahmut Ekrem, edebiyatımızda ilk gerçekçi roman örneği olan ‘Araba Sevdası’nın yazarıdır. Recaizade Mahmut Ekrem, kendi adını taşıyan ama kısa bir süre oturabildiği bu güzel yalıyı ilk sahibi Pigeon Usta’dan 600 altın karşılığında satın almıştı. Edebiyata meraklı bir devlet adamı olan Recaizade Mahmut Ekrem, sade ama çekici bir tarzı olan yalıyı ince ve titiz bir zevkle döşedi.

Haberin Devamı

Ardından yalısını yeni ilavelerle ve tamirlerle çok daha güzelleştirdi. Müzik ve edebiyat sohbetleri yapılan Recaizade Mahmut Ekrem’in yalısında Servet-i Fünun edebiyatı doğmuştur. Yalıda o devrin meşhur yazarları, şairleri ve müzisyenlerinin katıldığı davetler veriliyordu. Servet-i Fünun dergisi Tevfik Fikret, Cenap Şahabettin ve Halit Ziya Uşaklıgil gibi sonradan ünlü olacak genç şair ve yazarların önünü açtı. Recaizade Mahmut Ekrem kısa zamanda devlet kademelerinde yükselmişti. O dönemde herkes ona geleceğin sadrazamı gözüyle bakıyordu.

EVLAT SEVİNCİ VE ACISI

Ama Recaizade Mahmut Ekrem’in mutsuz bir aile hayatı vardı, 1865’te babasının ısrarıyla henüz 14 yaşındaki amca kızı Ayşe Güzide Hanım ile evlenmişti. Çiftin bu evlilikten İstinye’deki yalıda dünyaya gelen Fatma Piraye, Sunullah Emced, Mehmet Nijat ve Ercüment Ekrem adlarında dört çocukları oldu. Fakat akraba evliliği ve dikkatsizlikler nedeniyle acı kayıplar yaşandı. Çiftin ilk çocukları Fatma Piraye daha doğum sırasında hayatını kaybetti. İkinci çocukları Sunullah Emced, dadısının dikkatsizliği sonucu daha bir buçuk yaşındayken sakat kaldı ve yirminci yaşını doldurduğu gün öldü. Üçüncü çocuk Mehmet Nijat’ın doğumu ve sağlıklı oluşu ailede sevinçle karşılanmıştı.

Haberin Devamı

Hakiki bir Boğaziçi insanı olan Recaizade Mahmut Ekrem, İstinye koyunun başında eşsiz bir manzaraya sahip olan yalısına öylesine özen gösteriyor, her parçasıyla öyle titizlikle ilgileniyordu ki bina kısa zamanda parmakla gösterilen bir çekiciliğe erişti. Ama tuhaf bir şekilde Recaizade Mahmut Ekrem yalısına özen gösterdikçe düşmanları da artıyordu. Saraya yapılan akıl almaz ihbarlar meyvelerini vermişti, Recaizade Mahmut Ekrem’in her hareketi izleniyordu.

ROMATİZMA BAHANESİYLE BÜYÜKADA SÜRGÜNÜ

İhbarlar nedeniyle hayatından endişe eden ve kaçmayı düşünen Recaizade Mahmut Ekrem, günün birinde Yıldız Sarayı’na çağırıldı. Tahsin Paşa, Sultan II. Abdülhamit’in, romatizmaya yakalanan Recaizade Mahmut Ekrem’in durumuna çok üzüldüğünü bildirdi. Son derece sağlıklı bir insan olan Recaizade Mahmut Ekrem bu sözlere çok şaşırdı.

Haberin Devamı

Romatizma problemi olmadığını söylediyse de Tahsin Paşa onu dinlemedi, padişahın iradesi kesindi. Çok sevdiği yalısı elinden alınıyor, onun yerine ‘sağlığı için’ kendisine Büyükada’da bir köşk veriliyordu. İhbarlara göre Çubuklu’da Kuleli Kasrı’nı yaptıran Abbas Hilmi Paşa ile geceleri fenerle haberleşiyor ve padişah aleyhine çalışmalar yapıyordu. II. Abdülhamit yalıyı lalası Hacı Mahmud Efendi’ye vermişti. Hacı Mahmud Efendi yalı için bin beş yüz altın verdi.

FELAKET BULUTLARI

Recaizade Ailesi, 1891 yaz aylarında Büyükada’da kendilerine tahsis edilen eve taşındı ve iki yıl orada oturdu. Ancak çocuklarının eğitimi nedeniyle Cihangir’e taşındılar. Çünkü Mehmet Nijat ve Ercüment Ekrem, Galatasaray Lisesi’ne başlamışlardı. O dönem bir başka felaket daha yaşandı ve amansız bir hastalığa yakalanan çok sevdiği oğlu Mehmet Nijat 1900’de hayatını kaybetti. Recaizade Mahmut Ekrem acısını kimseye göstermemek için tekrar Büyükada’ya yerleşti.

Haberin Devamı

Mehmet Nijat ise tepelerinde dolaşmayı çok sevdiği Küçüksu’da toprağa verildi. Mehmet Nijat’ın ölümünü kabullenemeyen Recaizade Mahmut Ekrem, sonraki yıllarda ailesinden uzaklaştı ve eşi Ayşe Güzide’yi başka kadınlarla aldatmaya başladı. Ancak Recaizade Mahmut Ekrem’in bu yaşantısı uzun sürmedi ve 31 Ocak 1914’te hayatını kaybetti. Recaizade Mahmut Ekrem’in cenazesi vasiyeti gereği çok sevdiği oğlu Mehmet Nijat’ın yanında toprağa verildi. Ayşe Güzide Hanım, uzun yıllar tek oğlu Ercüment Ekrem Talu’nun yanında yaşadı ve 1931’de Büyükada’da vefat etti.

(06.01.2013 tarihli Posta Karnaval'dan yapılmıştır.)