Pazar Postası Borsa okur yazarı: Arif Ünver
Paylaş
Borsa okur yazarı: Arif Ünver

Artık küçük yatırımcı da yani ev kadını, öğrenci,esnaf, emekli veya memur da paralarını uzun vadede değerlendirmek için 'borsa koçlarına' müracaat ediyor

Röportaj: Figen Onur Ertan

Haberin Devamı

Kimilerine göre borsada yatırım yapmak bir kumar işi. Çok paran olacak, fırsatları kollayacaksın, az parayla kısa sürede çok para kazanacaksın. Kimilerine göre de bu işten anlayan tanıdıkların olacak ve onlar size yol gösterecek. Ama işin aslı öyle değil. Artık küçük yatırımcı da yani ev kadını, öğrenci,esnaf, emekli veya memur da paralarını uzun vadede değerlendirmek için ‘borsa koçlarına’ müracaat ediyor. Borsa okur yazarlığını öğreten bu koçlar ne mi yapıyor? Öncelikle borsada şirketlerin nasıl değerlendirileceğini, sabırlı olarak kısa vadede değil uzun vadede paranın nasıl büyütüleceğini öğretiyor. Lupo Borsa Okur Yazarlığı Eğitmeni Arif Ünver’le konuştuk..

Nereden aklınıza geldi borsa koçu olmak?

Haberin Devamı

Bundan bir buçuk iki sene önce benim de kafamda böyle bir şey yoktu. 20 yılı aşkın süredir sermaye piyasasında çalışıyorum. Özellikle de hisse senedi piyasasında. Yatırım uzmanlığından şirket yöneticiliğine kadar yapmadığım iş kalmadı. 15-16 tane de aracı kuruluşta çalıştım. Cemiyet hayatının en önde gelenlerinden tutun da en düşük gelirli insanlarla bir arada olduk, çalıştık. Aslında adı konmamış şekilde bu eğitim işini yapıyorduk. Tabii kendi yatırımcılarımıza. 20 yıl geçtikten sonra kendime de bazen “acaba ben psikolog muyum” diye de sormaya başladım.

Psikoloji eğitimi almış mıydınız?

Hayır almadım. Benim eğitimim ekonomi dalında, yüksek lisansım MBA. İnsanların para kazanma ve kaybetme durumlarında psikolojik reaksiyonları oluyor. Buradaki dengeyi de biz sağlıyoruz. Mesela adam geliyor sabah yanımıza, evinde sorun yaşamış, onun çözümünü bile bizde arıyor. Yani sadece borsa danışmanlığı yapmadığımızı fark ettim. Bir yandan da dertlerini dinliyoruz.

İlginç...

Evet çok ilginç diyaloglar oluyor.

Zaten koçluk yapıyorum bari adını koyayım mı dediniz?

Bizim bu borsa okur yazarlığı işinin de ilginç bir hikayesi var. Yatırımcılarımızdan birisinin oğlu bir eğitim firması kuracağından bahsetti ve yardım istedi. Yaşam koçluğu, kişisel gelişim gibi. Benim pek anlamadığım işler ama meğerse bunların bir kısmını yapıyormuşuz. Bana “Borsayla da ilgili bir şey yapamaz mıyız?” dedi. Düşündük. 2-4 ay bir formasyon hazırladım. Sonra İMKB ve SPK’da arkadaşlarım var. Onlara bahsettim bu projeden. Çok olumlu karşıladılar. Girdik bu işe.

Haberin Devamı

Ev kadınları bile borsada oynuyor

Başlangıç nasıldı?

Eğitimi önce yüz yüze vermeye başladık. 20’şer kişilik gruplar oluşturduk. Daha kalabalık olursa interaktif muhabbet olmaz diye sınırlama koyduk. Peki insanlara nasıl sunacağız?’ Yıllardır biz elle tutulmaz gözle görünmez bir ürün pazarlıyoruz insanlara. Hayal pazarlıyoruz işin aslı. Hanımların alışveriş yaptığı sitelerde reklam verdik. Hatta reklamı alan garipsedi ama bir anda yoğun ilgi oldu.

Yani kadınlar borsada oynamak istiyor.

Evet onlardan çok talep geldi. Hatta Rus kadınlardan bile çok talep geldi. Yarım yamalak Türkçeleri’yle gelip borsada nasıl yatırım yapacaklarını öğrenmek istediler. Kurslara öyle enteresan tipler geldi ki biz bile şaşırdık. İlk grubumuzun profili çok ilginçti. Mühendis, doktor, tüccar, üniversite öğrencileri, Türklerle evli yabancı kadınlar. Neyse eğitimi vermeye başladık. Geri dönüşümleri nasıl alacağımızı merak ediyordum ama sonuçlar memnun ediciydi. Herkese anlayabileceği dilde anlatmaya çalışıyorum. Manav geliyor sistemi portakalla anlatıyorum. Doktor geliyor ona damar sistemiyle anlatıyorum. Bunu da fark etmeden yapmaya başlamışım.

Haberin Devamı

Nasıl anlatıyorsunuz?

A’dan C’ye değil A’dan Z’ye her şeyi anlatıyoruz. Önce hesap kitap boyutunu anlatıyoruz. Bir hisse senedi “Niye alınır? Nasıl değerlenir” gibi. Ardından da kişinin karşısına bir boy aynası koyup o kişinin psikolojik durumunu gözden geçirmesini sağlıyoruz. Yani bir insan otokontrol sistemini çalıştıramıyorsa biz istediğimiz kadar bu işin matematiğini anlatalım. Öğrendiğiniz ve bildiğinize göre değil hislerle hareket ediyorsanız bu iş olmaz.

Yani kumarbaz ruhlulardan mı bahsediyoruz?

Yok, öyle değil. Mesela birine bu işin hesabını kitabını, matematiğini, kurallarını anlatıyorum. “Tamam” diyor. Ama iş uygulamaya gelince para kaybederim kaygısıyla ani ve kontrolsüz hareket ediyor. Panikleme durumu var yani. Bir de şu boyutu var, sürü psikolojisi çok önemli. Kendi stratejisi, ilimi, bilimi olmayan insanlar bu psikolojiyle hareket eder. Yani sağın solun söylediklerine bakarak hareket ederler. Diyorum ki onlara “Bir cep telefonu veya ayakkabı alacağın zaman bile bir sürü yerden araştırma yapıp bilgi topluyorsun ama borsaya gelince binlerce liranı sağın solun söylediğine göre yönlendiriyorsun.

Haberin Devamı

Duygusal insanın borsada hiç şansı yok

Peki bu kursta neler var, ne kadar zaman alıyor?

Eğitim toplam iki gün sürüyor. ‘Mali piyasalar nedir? Genel tanımlamalar, bilanço okuma, temel analiz nedir ve ne işe yarar?’ Teknik analiz, grafikler ne işe yarar gibi konuları anlatıyorum. Tabii bu konuları herkesin anlayacağı örneklemelerle ve basit bir dilde anlatmak gerekiyor. Zaten bunları anlattıktan sonra da alım satım kararı neye göre verilir konusuna geliyoruz. Borsada alım satım yapmak isteyenlerin, herhangi bir danışmana veya yazılı-görsel medyaya ihtiyacı olmadan, kısacası kendi kendine borsada yeter hale gelmesini sağlıyoruz. Mali tabloyu okumayı öğretiyorum. Onu da şöyle anlatıyorum. Camdan son model spor bir araba gördün, adama bak zengin ne kadar güzel araba almış dedin. Acaba o arabayı kendi parasıyla mı aldı? Borçla mı aldı? Bilançoda bunlara bakıyoruz işte. Sektör analizini de şöyle anlatıyorum. Kapıdan bir kız girdi baktın ‘off ne güzel kız’ dedin. Dur bakalım kapıdan başka kızlar da girecek.

Bu durumda kimler borsada oynayabilir?

Bildiğini uygulayabilen, sürü psikolojisiyle hareket etmeyen ve kısa vadede değil daha uzun sürede yatırım yapacak kişilere uygundur. Yani borsada duygusal olmayacaksın.

Peki borsa kimlere uygun değil?

Borsa herkese göre değil. Çok geniş bir kavram ama 20 yaşındaki birisiyle 50 yaşındakinin risk alma algısının aynı olmaması gerekir. 20 yaşındaki biri hata yaptığında bunu telafisi için önünde zamanı var. Yani yaştan dolayı herkese uygun olmuyor. Psikolojik durum da önemli. Panik atak tipler borsadan uzak durmalı. Kısa vadede para kazanmak isteyenlere de kesinlikle uygun değil. Kıt kanaat geçinenler için de uygun değil. Zaten onlara engel olmaya çalışıyorum, bunun vicdani sorumluluğu da var. Yani hemen para koyayım kazanayım gibi bir şey değil. Orta ve uzun vadede yatırım yapılmalı. Kısa vadede 1 koyayım 3 alayım diyenler borsaya yatırım yaptıklarını zannediyorlar ama bu spekülasyon yapmaktır. Zaten eğitim sonunda bazı insanlar borsanın kendilerine uygun olmadığını fark ediyor. Bir de kadınlar duygusal olduğu için borsada da duygusal hareket ediyor. Biz o zaman diyoruz ki borsa size göre değil.

( 03.06.2012 tarihli Pazar Postası'ndan alınmıştır )