Piri Reis'in haritası nerede?

Haber: Pınar Yıldız
pinar.yildiz@posta.com.tr

Yani sarayda muhafaza ediliyor olmalıydı ama bu konuda ciddi şüpheler var. ‘Piri Reis Haritası’nın Şifresi’ adlı kitabın yazarı Metin Soylu’ya göre orijinal harita Amerika’da. Dolayısıyla geçtiğimiz ay Topkapı Sarayı’nda sergilenen, şu anda da Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nde halka açılan harita, sahte.


Tarihe mal olan büyük Türk denizcisi, 2013 yılında dünyaya damgasını vurdu: UNESCO (Birleşmiş Milletler Eğitim, Kültür ve Bilim Örgütü) 2013’ü ‘Piri Reis Yılı’ ilan etti. Haritanın 500. yılında yapılan bu anlamlı açıklama Piri Reis faaliyetlerinin artmasına yol açtı. Son olarak da Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Tophane-i Amire Kültür ve Sanat Merkezi’nde bir sergi açıldı. ‘1513 Dünya Haritası: 500 Yılın Gizemi’ adlı sergide 1929’dan günümüze Piri Reis ile ilgili yayınlanmış tüm yayınlar yer alıyor. Sergi 31 Mayıs’a kadar açık olacak. Ancak madalyonun bir de ters yüzü var. Araştırmacı yazar Metin Soylu’ya göre, söz konusu harita sahte! 17 yaşından beri Milli Eğitim Bakanlığı’nın desteğiyle Piri Reis’in hayatını ve haritasını araştıran Metin Soylu ile iddiasını konuştuk.

Piri Reis Haritası’nın orijinalinin 1987 yılında Amerika’ya kaçırıldığını ve bir daha Türkiye’ye geri getirilmediğini belirtiyorsunuz. Bu doğru mu?

Evet. Araştırmalarımı sürdürürken 1998’de haritanın orijinalini görmek istedim. Topkapı Sarayı’na gittim ve haritanın aslını görebilmek için çok çaba sarf ettim. Ancak haritanın sergilenmediğini, yıprandığı gerekçesiyle depoya kaldırıldığını söylediler. Araştırmalarımı sürdürdüm. Hattat Fuat Başar’dan bilirkişi raporunu aldım ve 2005 yılında yine Topkapı Sarayı’na gittim. Haritanın orijinalini görmek için yeniden müracaat ettim, cevap aynıydı; “Harita yıprandığı için kimseye gösteremiyoruz. Depoya kaldırdık.” Konuyu Hattat Fuat Başar’a anlattım, yıllar önce kendisinin yaşadığı bir olayı bana aktardı.

Metin Soylu yıllarını Piri Reis haritasını araştırmakla geçirdi.

İnceleme izni verilmedi

Neymiş olay?

Hatırlarsınız; Ocak 1987’de Amerika-Washington’da ‘Muhteşem Süleyman’ sergisi düzenlenmişti. O yıllarda Topkapı Sarayı’ndan pek çok tarihi eser sergilenmek üzere Amerika’ya götürülmüştü. Bir süre sonra Topkapı Sarayı’nda ders veren biri Fuat Başar’a gelmiş ve “Sergi nedeniyle Piri Reis’in orijinal haritası da Washington’a gitti. Aynı ölçülerde benzer bir harita hazırladık. Malum, turistler geldiği zaman en azından bunu sarayımızdaki sergide görsünler, boş kalmasın. Bu çizdirdiğimiz harita üzerine Osmanlıca yer isimlerini yazmanızı rica ediyoruz” demiş.

Fuat Başar da tamamen vatanperver duygularla kabul etmiş ve para bile istemeden siparişi hazırlamış. Geçen yıl Kültür ve Turizm Bakanlığı’na ihbarda bulundum. “Söz konusu eserin organik nitelikli ve hassas bir yapıya sahip olması, mevcut halde sabit ısı ve nem ortamında muhafaza edildiğinden herhangi bir fiziki müdahalede kolaylıkla tahribata uğrayabilme olasılığının bulunması nedeniyle eser üzerinde herhangi bir incelemede bulunulmasının uygun görülmediği” şeklinde bir cevap aldım. Bu, büyük bir skandaldı.

Orijinal harita sofra örtüsüydü

Buradan yola çıkarak Topkapı Sarayı’nda sergilenen haritanın sonradan yapıldığı sonucuna mı vardınız?

Evet. Şöyle anlatayım: Piri Reis’in haritası 9.11.1929 tarihinde Topkapı Sarayı Harem Dairesi’nde bulundu. Üzerinde ekmek kırıntıları olduğu görüldü. Demek ki birileri, zamanında bu haritayı sofra örtüsü olarak kullanmış. Harita 1513 yılında deri üzerine çizilmiş. O tarihten, bulunduğu 1929 yılına kadar aradan 416 sene geçmiş. Onca zaman içinde aslı yıpranmamış. Yıpransa ‘Muhteşem Süleyman Sergisi’ için Amerika’ya gönderilmez ve bir yıl boyunca oradaki çeşitli eyaletlerde sergilenmezdi. Hatta ardından da İngiltere ve Almanya’da sergilendi. Harita, 1988 yılında Türkiye’ye geri getirildiyse aradan geçen 25 yıllık kısa zaman diliminde nasıl yıpranmış olabilir? 1998, 2005 ve 2012 yıllarında Topkapı Sarayı neden bana hep ‘yıprandığı için depoya kaldırıldığını’ söyledi? 475 yıldır yıpranmayan, hatta sofra örtüsü olarak kullanılacak kadar sağlam olan Piri Reis Haritası 25 yılda bir anda nasıl yıpranıverdi?

Bu durumda orijinal harita şu anda nerede? Amerika’da mı?

Dünya Piri Reis Yılı başladı. Geçtiğimiz Ocak ayından beri sabırla bekledim ama harita sarayda sergilenmedi. Ben de tepki gösterdim. Bunun üzerine Topkapı Sarayı 23 Ocak-11 Şubat 2013 tarihleri arasında, topu topu 20 günlüğüne bir haritayı kamuoyuna açtı. Süre bitince de kaldırıldı ve yine depoya kondu. Sergilenen eser, 500 yıl önce çizilmiş Piri Reis Haritası değil. Orijinal eser, herhalde hâlâ Amerika’da. Cumhurbaşkanımız Abdullah Gül’e bir mektup yazdım. Kendisinin duyarlı davranacağını ve olayın perde arkasının araştırılması için talimat vereceğine gönülden inanıyorum.

Piri Reis kimdir?

Gerçek adı Muhiddin Piri olan Piri Reis, 1465’te Gelibolu’da doğdu. Ünlü bir denizci olan Piri Reis, ilk kez 1481’de denize açıldı ve 1493’e kadar dolaştığı Akdeniz’i Türk gölü yaptı. 1511’de amcası ölünce Gelibolu’ya dönerek ‘Kitab-ı Bahriye’ adlı eserine çalıştı. 1513’te ilk dünya haritasını çizdi. Ünlü Birinci Dünya Haritası’nı 1517’de Yavuz Sultan Selim’e sundu. 8 yıl sonra da kılavuz kitap kabul edilen ‘Kitab-ı Bahriye’yi tamamladı. Bu eserinde Ege-Akdeniz kıyılarındaki şehir ve ülkeleri tarif ederek resimler, haritalar yapmış, denizciler için önemli bilgiler vermişti. 1554’te Mısır-Kahire’de idam edildi.

Söz, hattat Fuat Başar’da

“Harita üzerinde tahrifat var”

Piri Reis Haritası konusunda bilirkişi olan hattat sanatçısı Fuat Başar’ın söyledikleri de Metin Soylu’nun iddiasını doğrular nitelikte: “Topkapı Sarayı’nda sergilenen Piri Reis Haritası yeni görünüyor. 500 yıl önce Piri Reis’in çizdiği harita gibi eski bir eser değil. Harita üzerindeki Latin Amerika hattının sol tarafında bulunan “Ben bu harita çiziminde Kristof Kolomb’tan yararlandım” şeklindeki ifadeler de kesinlikle Piri Reis’in el yazısı değil. Bu ifade sonradan haritaya yazılmış. Kriminal laboratuarlarında incelemek gerek. Tahrifatın hangi dönemde yapıldığının bulunması tarihimiz açısından çok önemli. Piri Reis’in üzerinden Kristof Kolomb’un reklamının yapılmasına asla izin vermemeliyiz.”

( 30.03. 2013 tarihli Cumartesi Postası'ndan alınmıştır. )