Giriş
AIDS hakkında bilinmesi gerekenler!
Bugün 1 Aralık Dünya AIDS Günü. Peki biz AIDS hakkında neler biliyoruz? İşte AIDS hakkında bilinmesi gerekenler...
Türkçesi edinsel bağışıklık yetmezliği sendromu olan AIDS, HIV adındaki mikrobun neden olduğu, kan yoluyla ve cinsel ilişki sırasında bulaşan bir hastalıktır. Bu virüs, vücuda girdiğinde hastalığa karşı direnç göstermemizi sağlayan bağışıklık sistemimizi yok eder. Böylece başka hastalıklara yakalanmamız çok kolaylaşır ve en basit bir soğuk algınlığına bile direnç gösteremeyiz. Hem kadında hem erkekte görülen AIDS, her yaşta ortaya çıkabilir. Virüs, vücuda girdikten hemen sonra hastalık görülmez. Ayrıca, bu virüsün vücutta bulunduğunu gösteren herhangi bir şikayet ya da bulgu da yoktur. Ancak yapılan kan tetkikleri sonucu fark edilir. Yaklaşık 10-12 yıl sonra belirtiler görülmeye başlar. Bu zamana kadar kişi, mikrobu başkalarına bulaştırabilir.
NEREDE ORTAYA çIKTI? Bilinen ilk AIDS vakaları 1981'de ABD'nin New York ve Kaliforniya eyaletlerinde rapor edildi. AIDS teşhisi konulan ilk şahısların çoğu, hastalığı cinsel yolla kapan eşcinsel erkekler ve şırıngaları ortak kullanan damardan alınan uyuşturucu bağımlılarıydı.1983 yılında Amerikalı ve Fransız araştırmacılar hastalığın nedeninin HIV olduğunu buldular ve 1985'e gelindiğinde bu virüsü tespit eden kan testleri geliştirildi.
TüRKİYE İLK KEZ NE ZAMAN GöRüLDü? AIDS, ülkemizde 1985 yılından itibaren görülmeye başlandı. En çok; İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya ve Bursa gibi büyük ve turistik yerlerde görülüyor. Bunun en büyük sebebi de korunmasız cinsel ilişki. Hastalığa yakalananların yaklaşık üçte biri kadın. Heteroseksüel erkeklerde çok görülse de homoseksüel ve biseksüel erkekler, madde bağımlısı kişiler ve hemofili hastalarında da ortaya çıkabiliyor. Bir grup hastadaysa hastalığın nedeni bilinmeyebiliyor.
NASIL BULAŞIYOR? AIDS üç yolla bulaşıyor: - Kanında bu virüsü taşıyan biriyle normal ya da anal ve oral cinsel ilişkiye girilmesi sonucu, özellikle korunmasız bir şekilde cinsel ilişkinin gerçekleşmesiyle HIV virüsü sağlıklı kişiye bulaşır. - Hamile ve HIV virüsünü taşıyan anneden bebeğe, gebelikte veya doğumda bulaşabilmektedir. - AIDS'li ya da HIV virüsüne sahip kişilerin kanlarına temas sonucu veyza organ nakliyle hastalık ya da virüs bulaşır.
BELİRTİLERİ NELER? AIDS'in virüs bulaştıktan yaklaşık 10 yıl sonra ortaya çıkıyor. Vücuda giren virüs, kan hücrelerine zarar veriyor ve yok olmasına neden oluyor. Bu hücreler yok olmaya başladığında vücudun savunma mekanizması gittikçe azalıyor ve hastalığa yakalanma ihtimali çok artıyor. Hastalıkta ateş yükselmesi, iştahsızlık ve kilo kaybı, vücudun bazı bölgelerinde oluşan uçuk ya da yaralar, akciğer hastalıkları, geceleri terleme, ishal ve öksürük ortaya çıkar. Lenf bezleri büyümüştür. Bu belirtilerin hepsinin birden görülmesi gerekmez. Birkaçının bulunması hastalığın düşünülmesi için yeterli.
AIDS TANISI NASIL KONUR? Eğer vücutta enfeksiyon varsa, ELİSA testi virüsün varlığını tespit etmek için en etkili yöntemdir. Bu testle virüs varlığı saptanmışsa başka testler de yapılması gerekir. Tek başına yeterli değildir. Kesin tanı için anti-hiv testleri yapılır. Ayrıca ELİSA testi negatif çıksa bile 6 ay sona yeniden yapılması gerekir.
TEDAVİSİ NASIL OLUYOR? Her ne kadar tıpta gelişmeler devam da etse AIDS'in henüz tedavisi yok. Ayrıca bu virüsten koruyacak herhangi bir aşı da geliştirilemedi. Yine de birkaç ilacın bir arada kullanılması hastanın biraz daha uzun ve rahat yaşam sürmesine yardımcı oluyor. Bu hastalık, hayat boyu tedavi gerektiriyor. Günümüzde AIDS için kullanılan ilaçlar da oldukça pahalı.
AIDS'TEN KORUNMANIN YOLLARI NELER? Cinsel ilişki sırasında mutlaka korunmak gerekir. Her ne kadar böyle bir şeye ihtimal vermiyor da olsanız prezervatif kullanımı çok önemli. Bir diğer bulaşma yolu, kan nakli olduğundan AIDS testi yapılmamış kan asla kullanılmamalı. Bu durumda sağlık personeline de çok büyük görev düşüyor. Kullanılmış ve sterilize edilmemiş cerrahi aletler, şırıngalar ve jiletler kesinlikle kullanılmamalı. Vücudunuzda bir yara oluştuğunda mutlaka koruyucu bir bantla bunu kapatın.
YANLIŞ BİLGİLERE İNANMAYIN! Aynı tabaktan yemek yemekle, aynı yemek aletlerini kullanmakla bu virüs bulaşmaz. Yanaktan öpüşme, öksürük, ter yoluyla ve sarılmayla HIV virüsü bir kişiden diğerine geçmez. Ayrıca bir böceğin sokmasıyla da bu hastalığın bulaşmadığı ispatlanmıştır. Yine toplumun bir arada olduğu, kalabalık yerlerde bulunmakla bu virüs bulaşmaz.