1 yıl dolduysa vakit kaybetmeyin

Tüp Bebek Umut Veren Yenilikler yazı dizisi şimdi www.posta.com.tr 'de...

Memorial Şişli Hastanesi Tüp Bebek Merkezi Başkanı Prof. Dr. Semra Kahraman anlattı:

Tüp bebek tedavisine ne zaman başvuruluyor?

Kısırlık süresi 3 yılı aşmış veya yapılan diğer tedavilerle gebelik elde edilememiş çiftlerde yapılıyor. Ancak kadının tüpleri kapalı veya erkekte şiddetli kısırlık bulguları varsa doğrudan tüp bebek tedavisi uygulanıyor.

En çok hangi sorunla tüp bebek başvurusu yapılıyor?

En çok erkek kısırlığı, kadında yumurta rezervinin belirgin olarak azalması ve tüplere ait sorunlar nedeni ile başvuru oluyor.

Kısırlık oranı yüksek mi?

Kadın ve erkekte kısırlık oranı neredeyse eşit oranlarda görülüyor. Çiftlerin dörtte birinde ise hem kadın hem erkek kısırlığına birlikte rastlanıyor.

Çocuğu olmayanlar ne zaman doktora gitmeli?

Çocuğu olmayan çiftler kadının yaşı gençse normalde 9ay-1yıl kadar bekleyebilir. Ancak biz çiftlere bu bekleme döneminde sperm testi yaptırmalarını öneriyoruz. Doğru tanı koyabilmek için 3 hafta ara ile 2 kez sperm testi yapılması gerekiyor. Sperm testi basit ve ucuz bir testtir. Erkeğe ait kısırlık varsa sperm testi bu durumu ortaya çıkarır. Böylece vakit kaybı önlenir.

Önce kadın mı incelenmeli?

Önce erkek incelenmeli. Kadına yapılacak testler daha karmaşık olduğu için sperm analizleri normal çıkarsa kadının incelenmesine başlanır.

Sırayla hangi testler yapılıyor?

Erkekte sperm testi, kadını incelemek için vajinal yolla ultrasonografik inceleme, kadında tiroid hastalıklarını tanımlamak için tiroid fonksiyon testleri, prolaktin hormonu, tam kan sayımı, hem kadın hem erkekte hepatit B -C ve HIV yönünden kan testleri yapıyoruz. Ancak muayene ve bu testlerin sonucunda problem varsa daha ileri testlere başvuruyoruz. Ayrıca başvuran çiftlerin tekrarlayan düşük sorunu veya tüp bebekte tekrarlayan başarısızlık öyküsü varsa ek incelemeler istiyoruz. Pıhtılaşma testleri, kromozom testleri, rahim filmi, gerekirse laparoskopi, histeroskopi gibi.

Tüp bebekte başarı oranı nedir?

Başarı kadının yaşına bağlı. 40 yaş altı kadınlarda devam eden gebelik oranı yüzde 50 civarında. Ancak başarı 40-42 yaş arası yüzde 25, 43 yaş ve üzerinde yüzde 5’in altına düşer.

Bu çiftler için umut yok mu?

Mutlak başarısızlık spermi veya yumurtası olmayan çiftler için söz konusu. 43 yaş ve altında ve yumurtası olan her kadın için umut var. Erkek kısırlığında ise en ağır durumlarda bile testislerde sperm üretiliyorsa başarı sağlanabilir.

Başarısız tüp bebek uygulamalarının nedeni ne olabilir?

Tüplerin kapalı olması ve salgıladığı sıvının tüplerde birikmesi ve geriye rahim içine doğru akması embriyoların tutunmasını engelleyerek başarısızlığa yol açabilir. Rahim filmi problemin ortaya konulmasında yardımcı olur. Gerekirse laparoskopi yapılarak tanı kesinleştirilip problemli tek ya da her iki tüpün birden çıkarılması gerekir. Rahim içindeki yapışıklıklar, büyük polipler veya miyomlar da embriyoların tutunmasını engelleyebilir. Bu durumda histeroskopi yapılarak problemin giderilmesi gerekir.

YENİ YÖNTEMLER BAŞARIYI ARTIRDI

Tüp bebek denemesi başarısız olanlar için uygulanan yeni yöntemler var mı?

Var elbette. Örneğin eskiden yumurtaları büyütmek için yüksek dozlarda hormon kullanılıyordu. Artık çok daha düşük dozlar yetiyor. Böylece daha az sayıda ancak daha kaliteli yumurta elde ediliyor. Eskiye oranla daha düşük doz kullanmamıza rağmen gebelik oranlarımız geçmiştekine göre daha yüksek. Daha önce yüksek doz hormon kullanılarak başarı elde edememiş anne adaylarına artık düşük dozda hormon öneriyoruz.

Embriyo seçimindeki yenilikler neler?

Embriyo seçimi önemli. Çünkü doğru embriyoları seçtiğinizde tüp bebek başarısı çok artıyor. Artık ileri döneme ulaşmış embriyoları tespit edip bunları kadına transfer ediyoruz

İleri döneme ulaşmış embriyo ne demek?

Normalde yumurtalar ve sperm laboratuvar ortamında döllendikten sonra embriyo gelişim süreci başlar. Embriyolar rahim içine ne kadar erken dönemde konulursa (örneğin ikinci veya üçüncü günlerde) iyi embriyoların seçilmesi o kadar zorlaşıyor. Çünkü embriyoların bölünmesi üçüncü güne kadar anne adayının genlerinin kontrolü ile gerçekleşiyor, spermin katkısı ise ancak üçüncü günden itibaren ortaya çıkıyor.

Sonuçta embriyolar ne kadar erken transfer edilirse spermin embriyodaki etkisi o kadar göz ardı edilmiş oluyor ve iyi embriyo seçimi zorlaşıyor. Günümüzde embriyolar beşinci güne kadar (blastosist dönemi) takip edilerek, hem en iyi kalitede olanları seçilebiliyor, hem de tıpkı embriyo ve rahim arasında tutunma yönünden daha uygun bir zamanlama yapılmış oluyor. Ayrıca embriyolarda kromozom bozukluğu ihtimali azalıyor. Gebelik şansı artıyor.

Yarın: Spermleri binlerce kat büyüten mikroskopla bebek şansı

Embriyoların 24 saat takip edilmesi ne anlama geliyor?

Bu da yeni bir yöntem. Tüp bebek tedavisi sırasında elde edilen embriyoların laboratuvar koşullarında saklanması ve takip edilmesi tedavinin en hassas bölümlerinden biri. Laboratuvar koşullarının anne rahmindeki koşullara benzerlik göstermesi gerekir. İnsan vücudundaki sıcaklık koşullarını sağlayan ve anne karnındaki oksijen ve karbondioksit gibi gazların oranını taklit eden ‘inkübatör’ denilen cihazlar kullanılıyor.

Embriyolar bu cihazlar içinde yaklaşık 3-5 gün arasında bekletiliyor. Normalde embriyo gelişiminin izlenmesi için belli aralıklarla embriyolar inkübatör cihazından çıkartılır, mikroskop altında incelenir ve büyüme oranları değerlendirilir. Kısa bir süre de olsa oda sıcaklığına çıkan embriyolar dış dünya koşullarına maruz kalır. Ancak embriyoskop dediğimiz yeni sistem sayesinde embriyolar inkübatör içine yerleştirilmiş kameralar ile takip edilir. Böylece embriyolar dışarı çıkarılmadan devamlı izlenir. Bu yöntem en iyi gelişim gösteren embriyoyu seçmemizi sağlayarak gebelik oranını artırıyor.

Tüp bebek kaç kez tekrarlanmalı?

Bütün bu anlattığımız uygulamaları yaparak bir çiftte 8 kez tüp bebek denemesi yapılabilir. Aslında bunun limiti yok. Kadının yumurtalıkları uygunsa, yaşı gençse sayı artırılabilir. Örneğin başka yerlerde başarısız sonuç alıp 17’nci denemesinde gebelik elde eden bir hastam oldu. Ama özellikle 43 yaş sonrasında hormonal tedavileri çok yapmak istemiyoruz. Çünkü meme kanseri riski artabiliyor. Bu durumda diyoruz ki, “Sizde gebelik elde edemedik. Bu nedenle artık vazgeçelim.” Fakat 40 yaş altında çiftin yumurtası varsa ve çift bu tedaviyi denemek istiyorsa defalarca denemesine izin veriyoruz.

2