Çocuğunuz 5 santimden az uzuyorsa dikkat!

İstanbul Tıp Fakültesi’nde Büyüme-Gelişme ve Pediatrik Endokrinoloji Bilim Dalı Başkan Prof. Dr. Hülya Günöz anlattı.

Özgür Gökmen Çelenk

ozgur.celenk@posta.com.tr

Boyun normal olup olmadığı nasıl anlaşılır?

Prof. Dr. Hülya Günöz: Boy kısalığı, çocuğun boyunun yaşına göre normalden daha düşük olmasıdır. Boy kısalığı olup olmadığını anlamak için boyun doğru biçimde ölçüldükten sonra ülkemizdeki boy standartlarıyla karşılaştırılması yeterli. Bunun için ortalama, en yüksek ve en düşük boy seviyelerini içeren persentil büyüme eğrilerinden yararlanılır. Eğer çocuğun boyu bu eğrilerde en alt çizginin altında kalırsa bu durum boy kısalığı olarak tanımlanır. Ancak bazen çocuğun boyunu değerlendirmede büyüme eğrileri tek başına yeterli olmaz. Çocuğun boyu, büyüme eğrilerine göre normal ama anne ve babasına göre kısaysa bu durumda da inceleme gerekir.

Yaşıtlarına göre boyun kısa olması alarm durumu mu?

Prof. Dr. Hülya Günöz: Evet. Özellikle kız çocukları sınıf arkadaşları içinde belirgin derecede uzun boylu olabiliyor. Maalesef bu durum aileler tarafından “Çocuk ileride çok uzun boylu olacak” diye yorumlanıyor. Oysa bu çocukların önemli bir kısmında ergenlik belirtileri normalden erken başlamıştır. Çocuk daha 8-9 yaşındayken kemik yaşı olarak 12 yaşına ulaşmıştır. Sonuçta kemikleri hızla kapandığı ve ergenliğini tamamladığı için maalesef bu çocukların boy uzaması durur ve kısa boylu olarak kalırlar. Yani uzun boylu çocuklarda kemik yaşının ileride gitmesi, o çocuğun kısa boylu kalma riski taşıdığını gösteriyor.

Ne zaman doktora başvurmalı?

Prof. Dr. Hülya Günöz: Eğer yavaş yavaş büyüyen bir çocuk ergenlik yaşından önce birdenbire büyümede hızlanma gösteriyorsa aile uyanık olmalı. Diyelim ki, 6 yaşındaki kız çocuğu 8 yaşında gösteriyorsa, anne -baba durduk yerde niye hızlandığını sorgulamalı. İkinci önemli nokta şu: Boy uzaması dışında kız çocukta genital bölgede, kollarda tüylenme, meme gelişimi; erkek çocukta tüylenme, testislerin büyümeye başlaması gibi ergenlik belirtileri varsa o zaman büyümedeki hızlanma aile için uyarıcı olmalı. Kız çocuklarında ergenlik 9.5-10, erkek çocuklarında ise 11 yaşından sonra başlar. Eğer ergenlik daha erken bir dönemde başlamışsa bu durumda dikkatli olmak gerekir.

Çocuklar yılda ne kadar uzar?

Prof. Dr. Hülya Günöz: Yaşa göre değişir. Yeni doğan bir bebeğin boyu ortalama 50 santimdir. Bebekler ilk bir yılda 25, ikinci yılda 10-12 santim büyür. Daha sonra yıllık büyüme hızı giderek düşer. 3-4 yaş arasında 7 santim, 5-6 yaş arasında yılda 6 santim, 6 yaştan ergenliğe kadar her yıl 5 santim uzarlar. 5 santim kritik bir rakamdır. 6 yaşından sonra boy uzamasının 5’in altına inmemesi gerekir. Eğer 5 santimin altında uzuyorsa o zaman bir problem var mı diye araştırırız.