Tuvalet eğitiminde nelere dikkat etmeli?

Mersin Üniversitesi (MEÜ) Tıp Fakültesi Üroloji Ana Bilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Erim Erdem, tuvalet alışkanlığı kazanmanın çocuğun hayatında önemli bir gelişim olayı olduğunu ifade ederek, "Tuvalet eğitimine çocuk 2 yaşına geldiğinde başlanabilir. Ancak unutulmamalıdır ki 4 yaş tamamlanana kadar tam kuruluğun sağlanamaması normal kabul edilmelidir"dedi.

Tuvalet eğitimi ile ilgili açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Erim Erdem, yeni doğan bebeklerin çok küçük olan mesanelerinin dolar dolmaz işediğini söyledi. Ancak bu dönemde önemli bir grup çocuğun idrar tutmayı sağlayan sfinkterlerini de kastıklarından dolayı mesanelerini tam olarak boşaltamadığını belirten Erdem, "Bebeğin büyümesi ile birlikte mesanenin boyutları artar. Aynı zamanda çocuk mesane ve sfinkteri kontrol edip birlikte çalışmalarını da sağlar. Böylelikle uygun yer ve zamanda mesanelerini kasıp sfinkterlerini gevşeterek işemeye, diğer zamanlarda ise idrar torbasını gevşetip sfinkterini kasarak idrar tutmaya başlar. Çocukların çiş tutmayı öğrenmeleri beyin-sinir sistemi ile idrar torbası arasındaki iletişimin sağlanması, yani beynin idrar torbasına kumanda etmeyi öğrenmesi demektir. Tam kontrolün sağlanması 4 yaşına dek uzayabilir. İdrar kontrolünün öğrenimi sırasında verilecek doğru işeme eğitimi bu yapıların zamanında ve sağlıklı çalışmasını sağlayacaktır" diye konuştu.

ANNE VE ÇOCUK EĞİTİME HAZIR OLDUĞU ZAMAN BAŞLAYIN

Tuvalet alışkanlığı kazanmanın çocuğun hayatında önemli bir gelişim olayı olduğunu kaydeden Erdem, "Ancak unutulmamalıdır ki 4 yaş tamamlanana kadar tam kuruluğun sağlanamaması normal kabul edilmelidir. Dolayısı ile eğitim verilmesi için acele edilmemeli, anne ve çocuğun her ikisinin de hazır olduğu bir dönem beklenmelidir. Çocuğa tuvalet alışkanlığı kazandırılırken anne ve babanın davranışları çok önemlidir. Tuvalet alışkanlığı kazandırılmaya başlamadan önce, anne ve babanın bir planı olmalıdır. Eğitime ne zaman, nasıl başlanacağı, ne gibi malzemelerin gerekli olduğu ve benzeri konular önceden belirlemelidir. Tuvalet alışkanlığı kazandırmak ilgi ve zaman gerektirdiği için, anne ve babanın sabırlı olmaları çok önemlidir.

EĞİTİM SÜRECİNDE ÇOCUK ALTINA KAÇIRABİLİR, KIZMAYIN

Her çocuk tuvalet eğitimi sürecinde ara sıra altına kaçırabilir. Bu durumda çocuğa kızılmamalı, ayıplanmamalı, cezalandırılmamalıdır. Kaslarını kullanmayı öğrenirken kaçırmalar olağandır ve bu dönem biraz zaman alabilir. Tuvalet eğitiminin her aşamasında çocukla konuşulmalı ve çocuk cesaretlendirilmelidir. Tuvalet eğitiminin her olumlu aşamasında çocuk övülmeli ve beğenildiği gösterilmelidir. Çocuğun tuvalet eğitiminde öğrendiklerini uygulamadığı zamanlar olabilir. Anne-baba başarısız tuvalet eğitimini otoritelerine doğrudan bir saldırı olarak yorumlamamalıdır. Çocuk tuvaletini yaptığında kakasından ve çişinden nefret etmesine neden olabilecek sözler söylenmemelidir. Çocuğun tuvalet eğitimindeki başarısı veya başarısızlığı, hiçbir zaman çocuğun zeka düzeyinin bir göstergesi olarak değerlendirilmemelidir" şeklinde konuştu.

ANNE VE BABANIN DİKKAT ETMESİ GEREKENLER

Tuvalet eğitimi sırasında anne ve babanın dikkat etmesi gereken diğer konuları da açıklayan Erdem, sözlerini şöyle sürdürdü: "Başlangıçta çocuğun anne-baba ile birlikte tuvalette bulunmasına, sifonu çekerek, oynamasına izin verilmelidir. Oyun oynadığı alana oturağı konularak incelemesine ve oturağın kendine ait olduğunu anlamasına yardım edilmelidir. Bu amaçla çocuğun günde bir kez giyinik olarak oturağa oturması sağlanmalıdır. Daha sonra çocuğun giysilerini çıkartarak oturağa oturmalıdır. Bu aşamalarda çocuğun korkuları varsa, oturağa oturmak istemiyorsa, kesinlikle zorlanmamalı, hazır olduğu zaman beklenmelidir. Bu dönemde çocuğa bol, kolay çıkartılabilen giysiler giydirilmelidir.

KAKASININ VE ÇİŞİNİN NEREYE GİDECEĞİNİ ONA ANLATIN

Çocuğa kakasının veya çişinin nereye gideceği anlatılmalıdır. Bezine kaka yaptığı zaman, oturağa oturtularak bezi, çocuğun gözü önünde oturağa boşaltılmalıdır. Bu durum çocuğun oturma ve kaka yapma arasındaki ilişkiyi anlamasına yardım eder. Oturağı tuvalete döktükten sonra sifon çocuğa çektirilip ’güle güle’ gibi kelimelerle kakasının gidişini görmesi sağlanmalıdır. Çocuk bunlardan korkuyorsa kesinlikle zorlanmamalıdır. Çocuk oturaktayken anne-baba çocuğu yalnız bırakmamalıdır. Çocuğun hoşuna giden masallar anlatılıp, kitap okunarak kaygıları azaltılmaya çalışılmalıdır. Çocuk gündüz düzenli olarak kuru kalıyorsa, evin içinde bezsiz olarak iç çamaşırlarıyla dolaşmasına izin verilmelidir. Çocuk, çişi geldiğinde oturağı kullanması konusunda cesaretlendirilmelidir.

EĞİTİM SÜRECİNDE GERİ DÖNÜŞ YAŞANIRSA BİR SÜRE ARA VERİN, YILMAYIN

Çocuk, düzenli olarak yatağa girmeden önce tuvalete götürülmeli ve oturak yatağın yanına veya yakınına konularak, çocuğun oturağa kolay ulaşması sağlanmalıdır. Gece kuruluğu nadiren gündüz kuruluğu ile aynı anda başlayabilse de, çoğunlukla gerçekleşmesi aylar, yıllar alabilir.

Tuvalet eğitimi sürecinde geri dönüşler yaşanabilir. Geri dönüşlerde eğitime bir süre ara verilmelidir. Başarısızlık hissine kapılınmamalıdır."

İHA