Saltanatın ve hasretin yalısı

MEHMET ÇELİK

mehmet.celik@posta.com.tr

Sadullah Paşa 15 yaşında Maliye Bakanlığı’nda çalışmaya başladı. 1876’da Ticaret Nazırı oldu. 30 Mayıs 1876’da V. Murad tahta çıktı. Sadullah Paşa o dönemde Mabeyin Başkatibi oldu. Ancak V. Murad’ın saltanatı uzun sürmedi. Taht II. Abdülhamit’e geçti. Sadullah Paşa görevden alınmadı, ama tayinlerle İstanbul’dan uzaklaştırıldı. Sadullah Paşa, 1877’de büyükelçi olarak Berlin’e gönderildi. Berlin’de 6 yıl kalan Sadullah Paşa, 1883’te Viyana Büyükelçisi oldu. ASAF BEY’İN İNTİHARI Sadullah Paşa’nın eşi Necibe Hanım, Vecihi Paşa’nın kızıydı.

Necibe Hanım, genç yaşta Sadullah Paşa ile evlenmişti. Oğulları Asaf Bey Berlin’de görevliyken sevdiği kız hamile kaldı. Asaf Bey, evlenmek istemiyordu ama Sadullah Paşa’nın ısrarıyla evlendi. Günden güne ruhsal çöküntüye uğrayan Asaf Bey, Berlin’de intihar etti. PAŞA’NIN YASAK AŞKI Senelerce memleketinden uzakta kalan ve oğlunun intiharıyla yıkılan Sadullah Paşa çok yalnızdı. İstanbul’a ailesinin yanına dönmek için yazdığı mektuplara ise karşılık alamıyordu. Sadullah Paşa, bunalımdayken elçiliğin hizmetli kadrosunda çalışan 24 yaşındaki Anna Schumann’la yakınlaştı.

Avusturya kanunlarına göre genç kızlar ancak 25 yaşını doldurduklarında reşit sayılıyordu. Bir sorun daha vardı: Anna Schumann hamileydi. Bir skandaldan çekinen Sadullah Paşa, genç kadına elçilik görevlilerinden biriyle evlenmesini önerdi. Anna Schumann ise bu teklifi kabul etmedi. 14 Ocak 1891 sabahı elçilik görevlileri Sadullah Paşa’yı havagazı musluğuna taktığı bir borunun diğer ucu ağzında baygın buldu. Hastaneye kaldırılan Sadullah Paşa 4 gün sonra öldü.

1 sadrazam 4 paşa eskitti

Sadullah Paşa Yalısı, Boğaziçi’ndeki yalılar içinde eski halini koruyan tek yalıdır. Yalının ilk sahibi Mehmet Ağa’dır. 1792’de hac için yola çıkan Mehmet Ağa, Şam’da vefat etti. Varisler de yalıyı Yusuf Paşa’ya sattı. Yusuf Paşa yalıyı aldıktan sonra iki kez sadrazam oldu. Her ikisinde de kısa zamanda azledildi. Medine’ye sürgüne gönderildi. Memleket hasreti çeken Yusuf Paşa Medine’de öldü.

Yusuf Paşa’nın oğlu da 1812’de ölünce yalı, torunu Hamdi Paşa’ya kaldı. Hamdi Paşa kısa zamanda ailesinin servetini tüketti. İflas edince yalıyı 1855’te Ayaşlı Esat Muhlis Paşa’ya sattı. Muhlis Paşa da zatürree’den ölünce yalının sahibi, oğlu Sadullah Paşa oldu.

Pembeli kadın Paşa’yı soruyor

Aşık olduğu kocasından 14 sene ayrı kalmak Necibe Hanım’ın ruhsal durumunu etkilemişti. Sadullah Paşa’nın intihar ettiği haberi, İstanbul’daki yalıya ulaştığında Necibe Hanım akli dengesini kaybetti. Eşinin ölümünü kabullenmeyen Necibe Hanım beklemeye devam etti. Sadullah Paşa, Necibe Hanım’a pembenin çok yakıştığını söylermiş.

İntihar haberinden sonra Necibe Hanım, pembe giysiler içinde dolaşmaya başladı. Yıllarca sevdiği adama hasret yaşayan talihsiz kadın, 1917’de öldü. Necibe Hanım’ın ölene kadar her gün pembe elbisesiyle yalının balkonunda Sadullah Paşa’nın gelmesini beklediği söylenir. Yıllar sonra Necibe Hanım’ın hayaletini gördüğünü söyleyenler de oldu. Geceleri elinde fenerle dolaşan Necibe Hanım’ın pembe giysili hayaleti, gelen geçene “Paşamı gördünüz mü?” diye soruyormuş.

OSMANLI GECELERİNİN SULTANI

80’li yılların en çok konuşulan soyetik isimlerinden Ayşegül Tecimer’in Sadullah Paşa Yalısı’nda düzenlediği Osmanlı gecelerine sadece İstanbul, Ankara, İzmir sosyetesi değil York ve Londra’nın kaymak tabakası da katılıyordu.

Boğazici’ndeki son ‘Lale Devri’

Yalı, Necibe Hanım’ın ölümünden sonra akrabalar arasında el değiştirdi. Son olarak Emel Esin, yalıyı kurduğu bir vakfa devretti. Vakıf, yalıyı bakım masrafları için kiralıyor. Vakfın ilk kiracısı 1988’de Asil - Ayşegül Nadir çifti oldu. İş adamı Asil Nadir’in serveti 1985’te 500 milyon sterlini aşmıştı. Asil Nadir, o dönem Turgut Özal’ın tavsiyesiyle Türkiye’de medya sektörüne girdi. Günaydın gazetesini 40 milyon dolara aldı. Sonra Güneş gazetesi ve Gelişim Dergi Grubu’na sahip oldu.

OSMANLI GECELERİ

O dönem yalıda muhteşem davetler verilmeye başlandı. Yalıdaki Osmanlı gecelerine sadece İstanbul, Ankara, İzmir sosyetesi değil York ve Londra’nın kaymak tabakası da katılıyordu. Yalıda verilen davetler günlerce konuşuluyordu. Bütün gazeteciler bir sultan gibi yaşamaya özenen Ayşegül Tecimer’in ve onun görkemli hayatının peşindeydi. Ayşegül Tecimer dergilere pozlar veriyor, “Asil’e güzeli ben öğrettim” diyordu.

Bu arada çiftin özel hayatı bir bir ortaya döküldü. Bir padişah gibi yaşamaya özenen Asil Nadir’in aralarında Ayşegül Tecimer’in kardeşinin de bulunduğu sayısız kadınla birlikte olduğu söylendi. Ama saltanat uzun sürmedi. Hem ayrılık hem de çöküş zamanı gelmişti. Çift 1989’da boşandı. Asil Nadir Medya sektöründe umduğunu bulamadı. 1990’da ise daha kötü bir haber geldi. Asil Nadir hakkında, Polly Peck’ten kendi hesabına 34 milyon sterlin aktardığı gerekçesiyle 13 dava açılmıştı.

DAVA ÜSTÜNE DAVA

Çanlar yalıda oturmaya devam eden Ayşegül Tecimer için de çalmaya başladı. Amasya Beyazıd Kütüphanesi’nden çalınan elyazması bir Kuran-ı Kerim, ihbar üzerine yapılan araştırmada yalının bahçesinde bulundu. Aralık 1994’te ise alıcı kılığına giren polislere 64 parça antikayı 44 bin dolara satmak isterken yakalandı. Ayrıca kayıtlı olmayan yüzlerce tarihi eser ortaya çıkarılınca Ayşegül Tecimer hakkında 3 ayrı dava açıldı.

Hakkında dört buçuk yıl hapis cezası verilmeden sadece 100 dakika önce bir uçağa bindi ve yurtdışına kaçtı. Zamanla cezaları af kapsamına girdiği için düştü. Ayşegül Tecimer 10 yıl boyunca başta Fas ve Tunus olmak üzere çeşitli ülkelerde yaşadı. Kendisinden 25 yaş küçük Mete Deniz’le 2007’de evlendi, ardından Türkiye’ye döndü.

O şimdi hapiste

Açılan davalar sonrası İngiliz yargısına güvenmeyen Asil Nadir 1993’te özel uçakla İngiltere’den kaçtı. KKTC’de kendisinden 43 yaş küçük Neriman Nur ile evlendi. 2010’da adil yargılama sözü alınca tekrar Londra’ya döndü. Mahkeme 23 Ağustos 2012’de Asil Nadir‘i 13 davadan 10’unda suçlu buldu. 10 yıl hapis cezası alan iş adamı tutuklandı ve hapse atıldı.

(11.11.2012 tarihli Posta Karnaval'dan alınmıştır.)