Giriş
Soru: 1960 doğumluyum. 1999 yılından 2008’e kadar SSK’nın isteğe bağlı sigortalısıydım. Ekim 2008’den itibaren kanun gereği zorunlu olarak Bağ-Kur’lu oldum. Mart 1990 doğumlu bir kızım var. Sorum şu, son çıkan doğum borçlanması yasasından yararlanabilir miyim? Ve ne zaman ve nasıl emekli olabilirim? Zeki SEZER Cevap: Yasaya göre doğum borçlanması yapabilirsiniz. Ancak, Sosyal Güvelik Kurumu’nun (SGK) yasaya aykırı 16 Eylül 2010 tarih ve 2010/106 sayılı genelgesine göre yapamazsınız.
[[HAFTAYA]]
Çünkü, SGK genelgeyle yaptığı düzenlemeyle, sigorta başlangıç tarihinden önce yapılan doğumların borçlanma yapmalarına mani oldu. Yasa ile yapılması gereken düzenleme genelge ile yapılamayacağından, düzenlemenin hukuki bir tarafı yok. Borçlanma talebinde bulunup, ret cevabı geldiğinde İş Mahkemesi’ne dava açmanız halinde, doğum borçlanması yapabileceğinizi düşünüyoruz. Hangi tarihte emekli olacağınız sigorta başlangıç tarihine göre belirleniyor. Başlangıcınızı yıl olarak verdiğinizden emekli olma şartlarınızı belirleyemiyoruz. Sigorta başlangıcınızı gün, ay ve yıl olarak bildirmeniz halinde, ne zaman emekli olacağınızı hesaplayabileceğiz.
Malul erkek çocuğuna yaş olabilirsiniz aranmadan yetim aylığı bağlanır
Soru: Ben Emekli Sandığı’na tabi çalışmaktayım. Eşimden ayrıyım. Babamın ölümünden dolayı Bağ-Kur emekli aylığından yararlanabilir miyim? Sosyal güvencesi olmayan ağabeyim var. Çalışmıyor 45 yaşında o yararlanabilir mi? Saniye CANÖZ Cevap: Bağ-Kur, sigortalı çalışan kız çocuklarına yetim aylığı bağlamaz. Memur olarak çalıştığınızdan babanızdan dolayı Bağ-Kur’dan yetim aylığı alamazsınız. Şayet siz Bağ-Kur’lu, babanız Emekli Sandığı mensubu olsaydı, yetim aylığı alabilirdiniz. Bu, yasalar arasındaki farktan kaynaklanıyor. Çevrenizde bu durumda olanlar sizi yanıltmasın. 45 yaşındaki erkek çocuğunun babasından aylık alabilmesi için, çalışma gücünün en az yüzde 60’ını kaybetmiş (malul sayılan) olması gerekiyor. Sağlığı yerindeyse ağabeyiniz de yetim aylığı alamaz.
Hem konut hem büro olarak kullanılan daire kirasının tamamı gider yazılabilir
Soru: Kiralık dairenin bir kısmını büro, bir kısmını da konut olarak kullanan bir mimar, dairenin kira ve diğer masraflarını serbest meslek defterine gider olarak yazarak kazancından düşebilir mi? Murat SAVCIOĞLU Cevap: Konut olarak kullanılan dairenin bir kısmını işyeri (büro) olarak kullanan mimar, konut için ödediği kiranın tamamının serbest meslek kazanç defterine gider olarak kaydederek, elde ettiği serbest meslek kazancından düşebilir. Ancak, dairenin ısıtma, aydınlatma yönetim gideri vb. giderlerinin tamamını gider yazamaz. Bu giderlerin yarısını defterine gider yazarak kazancından düşebilir.
Prim yeterli 50 yaşı doldurduğunuzda emekli olabilirsiniz
Soru: 17 Aralık 1968 doğumluyum. 1 Temmuz 1987 tarihinden beri sigortalıyım. Prim ödeme gün sayım 5475 gündür. Daha prim ödemem gerekiyor mu? Ve hangi tarihte emekli olabilirim? Cem ARICA Cevap: Emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5375 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de 50 yaşınızı dolduracağınız 17 Aralık 2018 tarihinde emekli olabilirsiniz.
3600 günle emekli olmanız için vergi indirimi almanız gerek
Soru: 1988 yılında sigortalı olarak çalışmaya başladım. 1995’te rahatsızlığım nedeniyle 2200 iş günü prim ödemem varken malulen emekli oldum. Mayıs 2010’da bir akrabamın inşaatında yardım ederken SSK yoklama memurları tarafından tutanak tutularak, malul aylığımı kestiler. Yeniden aldığım rapora göre de tekrar emekli maaşı bağlamadılar. Engelli olarak bir şirkette çalışmaya başladım. Şimdi kaç yıl daha çalışarak emekli olabilirim? 1 Ocak 1965 doğumluyum. Bir tanıdığım ‘Defterdarlığa müracaat edip hastaneye sevk alıp oradan tekrar engelli raporu alarak vergi indiriminden yararlanabilir, 3600 iş gününü tamamladığımda emekli olabilirsin’ diyor. Yani 1600 gün daha çalışmam gerekirmiş. Defterdarlıktan sevksiz aldığım rapor geçerli mi? Bu işin aslı var mı? SADIK Cevap: Vergi indirim hakkı alabilirseniz, emekli olmak için 6 Ağustos 2003 tarihi itibarıyla 12 yıldan fazla süredir sigortalı olanlara tanınan 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim ödeme şartlarına tabi olursunuz. 1590 gün daha prim ödeyerek, 2010 gün olan prim ödemenizi 3600 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Vergi indirim hakkı almak için defterdarlığın sevk edeceği hastaneden en az yüzde 40 işgücü kaybı raporu almanız ve bu raporun Maliye Bakanlığı Sağlık Kurulu’nca onaylanması gerekmektedir.
Ya dava açacak ya da ana muhalefet partisinin açtığı iptal davasını bekleyeceksiniz
Soru: 1980 yılından 1990 yılına kadar Emekli Sandığı’na tabi olarak çalıştım. Daha sonra kendi arzumla istifa ettim. Takip eden yıllarda SSK’lı olarak çalıştım ve şu anda SSK emeklisi bulunmaktayım. Emekli Sandığı mensubu olduğum yıllara ait emekli ikramiyemi alabilir miyim? Alabilirsem öncelikle SGK Genel MD. Ankara’ya iadeli taahhütlü dilekçe yazıp cevabını mı beklemeliyim? Gelen olumsuz cevabı veya cevap gelmezse 60 gün sonra mı yoksa 60 gün içerisinde mi dava açmalıyım? Ve hangi mercilere dava açabilirim? NİHAT Cevap: Sizin gibi son çalıştığı kurum Emekli Sandığı’na tabi olmadığından memurluk yaptığı döneme ilişkin emekli ikramiyesini alamayanlar, emekli ikramiyesinin ödenmesi için SGK’ya başvuru yapıp ret cevabı geldiği tarihten itibaren, 60 gün içinde İdare Mahkemesi’ne uygulamanın anayasaya aykırılığı iddiası ile dava açması gerekiyor. Emekli ikramiyeniz için belirttiğimiz gibi dava açabileceğiniz gibi, ana muhalefet partisinin konuyla ilgi yasa maddesinin iptali için açmış olduğu davanın sonucunu da bekleyebilirsiniz.
