Sırt çantalı gezgin

Erdem Gürses (37) ise sırt çantalı bir gezgin. Hayatı, otostopla seyahat etmek üzerine kurulmuş. 17 yaşında başladığı seyyahlık uğruna işinden ayrılmış, evini kapatmış. Gittiği yerlerde manavlık, çaycılık yaparak para kazanıyor. Yeni rotası Güney Amerika olan Erdem Gürses’le gezme sanatını konuşmakla kalmadık, otostop yapmanın kurallarını da.

Röportaj: Ali R. Karadağ

alirkaradag@gmail.com

Kendini ‘tamzamanlı seyyah’ olarak tanımlıyorsun. Seyyahlığı kendine hayat biçimi olarak ne zaman belirledin?

Ben turist değilim, sırt çantalı gezginim. Balıkesirliyim. Ayvalık’ta yaşarken sırt çantalı turistler çok ilgimi çekerdi. Üniversiteyi kazandığım yıl, henüz 17 yaşındayken gezmeye başladım. Dört yılda Türkiye’yi gezdim. Ama o sürede hiç okula gitmediğim için atıldım. 2000 yılında af çıktığında üniversiteye geri döndüm. Bir yıl içinde de tüm dersleri vererek mezun oldum.

İlk seyahatin nereye oldu? Nasıl geçti?

Önce Doğu’ya gittim. Şanlıurfa, Adıyaman, Diyarbakır, Van, Ağrı gibi şehirlerde kaldım. Cebimde çok az para vardı. Ulaşımın büyük kısmını otostop çekerek yapmıştım.

O kadar az parayla nasıl onca yeri gezdin?

Gezdiğim yerlerde hep çalışıyordum. Manavlık, tütüncülük, garsonluk yaptım, tarlalarda çalıştım. Şimdi de aynı sistem sürüyor. Böylece hem oraları tanıyorum hem de istediğim kadar kalıyorum.

Neden otostop?

Seyahat etmenin en ucuz şekli otostop. Tamamen başparmağınıza ve iradenize kalmış bir şey. Kolay değildir, saatlerce beklersiniz... Aktarmalı-aktarmasız yolculuklar yaparsınız... İnsan tanırsınız, arkadaşlıklar kurarsınız...

Son yıllarda otostopla ilgili kötü haberler duyuyoruz. Sonuçta otostop yolculuğu için uygun ülke sayılmayız. Korkmuyor musun?

Otostop genel anlamda güvenli bir yolculuk şekli. Hele iki kişiyseniz çok daha güvenli. Tek kişiyseniz riskleri var. Kadınlar için elbette çok daha riskli. Genel olarak otostop kurallarına uyarsanız pek sorun çıkmaz. Akşamüstü, saat dörtten sonra otostop çekmemek gerekir mesela. Karanlık, insanların aklına kötü şeyleri getirir. Sonunun kötü bitme olasılığı var. Türkiye’de otostop hep risk taşır. Çünkü sırt çantalı turist kültürümüz yok. Avrupa’da, hatta Asya’da insanlar okulu bitirir bitirmez, işe başlamadan önce hayatı, insanları, kültürleri tanımak için geziyorlar.

"Kamyon şoförlerine dikkat!”

Neler yapıyorsunuz güvenli bir otostop yolculuğu için?

Artık arabanın duruşundan, sinyal verişinden, şoförün araçtaki oturuşundan bile anlıyorum. Kamyon ve TIR şoförleri maalesef biraz riskli grup. Onlarla durmadan konuşmalısınız. Asla yiyecekiçecek kabul etmemelisiniz. Din, ırk, siyaset gibi konularda sohbet etmemelisiniz. Arabaya biner binmez şoförle bir fotoğrafımızı çekiyorum hemen. Hiç kullanmak zorunda kalmadım ama cebimde mutlaka küçük bir biber gazı taşırım.

Yurtdışı seyahatleri de yaptın mı?

Türkiye’yi tamamen gezdikten sonra 9 yıl boyunca özel bir şirkette çalıştım. 2010’da tamzamanlı gezgin olmak için istifa ettim, evimi kapattım. İlk yurtdışı seyahatimi de o zaman yaptım. Hopa sınırından Gürcistan’a geçtim. Azerbaycan, İran, Ermenistan’ı gezdim. Ara vermeden de Bosna Hersek, Sırbistan, Makedonya’yı dolaştım. Balkan seyahati 150 gün sürdü.

Seyahat denilince ilk akla gelen ülkeler değil bunlar.

İlk kuralım: Vizesiz seyahat etmek. Gezmek için kendini kanıtlamak zorunda olmak, evraklar toplamaya çalışmak benim için anlamsız. Bu yüzden tercihim, vizesiz seyahat izni veren ülkeler.

Gezdiğin yerlerde nasıl bir yaşam tarzını benimsiyorsun?

Turist gibi gezmiyorum. Yeri geliyor, 20 gün banyo yapmıyorum. Dağlarda, orman kenarlarında, kampinglerde kurduğum çadırda kalıyorum. Şehirlerde ise hostelleri tercih ediyorum. Çalışma karşılığında kalabiliyorum oralarda. Mesela hostelin odaları çok bakımsızsa, badanasını yapıyorum. Ayrıca, çok ucuza uçak bileti bulmak mümkün. Günde bir simitle de karnımı doyurabilirim. Bu bir tercih meselesi. İnsanlar bir yıl çalışıp bir hafta tatil yapıyor. Ben bu sistemin bir parçası olmak istemiyorum. Emekli olana kadar çalışmak, sonra da tüm parayı kalp ilacına harcamak bana göre değil. Bu yüzden zorluklardan yüksünmeden çalışarak geziyorum. Çok ucuza gezilebileceğine inanamıyoruz, bazı şeyleri gözümüzde büyütüyoruz. Ben bu şekilde 85 bin kilometre gezdim. Hayatım renklendi.

Sırt çantalı turiste nasıl bakıyor insanlar?

Türk olduğum için kuşkuyla karşılandım bazı yerlerde. Sınır geçişlerinde neden böyle yolculuk ettiğimi anlatmam istendi mesela. Oysa aynı şekilde gezen bir İngiliz ya da Amerikalı’ya öyle davranılmıyor.

“Ermenistan’da arabadan atıldım”

Sıkıntı yaşadığın oldu mu?

Fazla değil. 2012’de, Ermenistan’da gezerken beni arabasına alan kişi, Türk olduğumu duyduğunda aniden fren yapıp beni arabadan atmıştı.

En çok hangi kentler etkiledi seni?

Bakü, İsfahan, Saraybosna, Mtsheta (Gürcistan) ve Mostar ilk aklıma gelenler... Tarihi yapılar ihtişamlı, eski sokaklar göz alıcıydı. Mahallelerin korunması, taşın dantel gibi işlenmesi, insanların bu kültürlere sahip çıkması beni çok etkiledi.

Yeni gezi projen var mı?

Evet. Güney Amerika. En az bir yıl orada kalmayı planlıyorum. Gönüllü kamplarında çalışmak için başvurular yaptım. İyi derecede İngilizce biliyorum ama orada yaygın şekilde konuşulmuyor. O nedenle bir sponsorumun yardımıyla İspanyolca ders almaya başladım. Amacım, tüm Güney Amerika’yı gezmek.

Başka sponsorlara ihtiyaç duyuyor musun?

Gezilerim için arıyorum. Güney Amerika gezisi için “erdemgurses.com” isminde bir site hazırlıyorum. Sağolsunlar, bu siteyi de ücretsiz hazırlıyorlar. Sitede yayınlamak için yazılar, fotoğraflar ve video çekimleri hazırlayacağım. Sırt çantası, ayakkabı gibi malzeme, sağlık ve seyahat sigortası, havayolu şirketleri gibi sponsorluklar arıyorum. Neden Güney Amerika peki? Sırt çantalı gezginlerin bir numaralı bölgesi. Hem vizesiz hem harika bir kıta. Yemek, doğa, medeniyet, kültür... Çok çekici bir bölge. Sonraki durağını sormak için erken sanırım. Afrika Kıtası’nı düşünüyorum.

(05.10.2013 tarihli Cumartesi Postası ekinden alınmıştır.)