Giriş
CHP Genel Başkan Yardımcısı Selin Sayek Böke, CHP iktidarındaki ilk işleri açıkladı: Yaşlı aylığı 400 liraya çıkacak, kreş ücretsiz olacak, emekliye iki maaş ikramiyenin yanı sıra intibak sorunu çözülecek, emekliye sağlıkta katılım payı kalkacak, 330 bin öğretmen atanacak
CHP’nin ekonomi kurmayı Doç. Dr. Selin Sayek Böke, partisinin birçok seçim vaadini ilk kez POSTA’yla paylaştı.
Ekonomi kötü durumda diyorsunuz. Neden kötü?
Güven endeksi bir ayda 15 puan düştü.
Halk iktisat uzmanı değil. Güven düştü ne demek?
Tüketici, artık diyor ki, “Ben yarın ne olup olmadığını bilmiyorum en iyisi tüketmeyeyim” diyor. Bu üreticinin de güveninin düşmesi demek. Üretici “Satamayacağım, en iyisi üretmeyeyim” diyor. Parakendeci “Şimdi satmayayım” diyor. Bu benim için ne demek? İş bulmam zorlaşacak, düzgün işten gelir elde etmem imkansız hale gelecek, fakirleşeceğim, hayat da pahalılanacak demek. Durumumuz bu.
Ancak iktidarın ekonomiyi iyi yürüttüğü izlenimi yaygın. Halka bunu nasıl anlatacaksınız?
Bankadan borçlanmamızı kolaylaştırdılar. Böylece halka olmayan geliri tükettirdiler. Geliri olmayan tüketti. Vatandaşa şunu söylemeleri gerekirdi: “Çocuğunun kitabını oyuncağını almak için bugün borçlanman gerekiyor. Ama inan ki hükümet olarak ben gelecek için doğru reformu yapıyorum. Hem borcunu ödeyecek, hem zenginleşeceksin.” Ama hükümet sadece “Kredi kartı vereyim” dedi. Doğal olarak bunu sürdüremezsiniz. Sonuç, Türkiye’de 14 milyon kişi açlık sınırının altında. Yüzde 70’i de yoksulluk sınırının altında.
Vatandaş bunu bu şekilde anlar mı peki?
Anlatacağız. Ayrıca güven kaybında düşüş, esasında bunun sürmeyeceğini vatandaşın da anladığını gösteriyor.
EMEKLİ, YAŞLI VE ESNAF
Sosyal yardım sisteminiz nasıl olacak?
Bunlar tek çatı altında birleştirilecek. Bu hak, oya bağlı olmayan haktır. Resmi olacak. Biraz kaymakamlık versin, biraz bakanlık biraz Meclis değil.
Yaşlı aylığı 200 lira oldu?
İki katına çıkaracağız.
Onlar 200 lira ben 400 lira? Bunun temeli var mı?
AKP’nin sosyal yardımı iyi yaptığı sanılıyor. Aslında 10 yılda geri kaldık. Yardımlarda OECD ülkelerinin en altındayız. Geri kaldık çünkü yardımlar hak edene verilmedi. Siyasi malzeme şeklinde verildi. Biz sosyal demokrat partiyiz. Birinci önceliğimiz sosyal yardımı vermektir. En önemlisi de muhtaçlık durumunu ortadan kaldırmaya destektir. Ama muhtaç olduğu anda yardım verilir. Yaşlılıkta da iki katını vermek gerekiyor. Aile sigortasını da güncelleyerek açıklayacağız.
Kadınların doğum iznini nasıl düzenleyeceksiniz?
Ebeveynlik izninde kadın ve erkeği birbirinden ayıran düzenlemelere karşıyız.
Doğum iznini kadın yerine erkek de kullanabilecek gibi bir şey mi?
Evet.. İşverenin gözünde kadın daha maliyetli görünüyor. Oysa bizim yükümlülüğümüz ikisinin eşit birey olarak becerileri üzerinden tercih edilen bir çalışan olmasını sağlamaktır. Ayrıma yol açacak tüm unsurları ortadan kaldıracağız. Sağlıkta katılım payları? Tüm emeklilere tamamen kaldırıyoruz..
Emeklilerin intibak sorunları?
İntibak sorunu denen şeyi ilk iş olarak, tamamen kaldırıyoruz.
Eğitim meselesi
Eğitim bizim için stratejik önemde. AKP hiçbir şeyi vizyonla yapmıyor. Zorunlu eğitimin süresini artıracağız. (Anaokulu eğitiminin zorunlu olması)
Ya esnaf ve vergiler?
Çok önemli projelerimiz var. 19 Nisan’da açıklayacağız. Şimdilik açıklamayayım.
Vasıflı işlere işçi yok. Ama genç işsizlik çok yüksek.
Ah...ah... genç işsizler. İktidar genç işsizlere yatırım yapmıyor. O gençleri hızla mesleki eğitime almalıyız. “Sigorta prim desteğiyle iş başında işi öğretelim” diyorlar. Bu önemli, ama yetmez. Konuyu hafife alıyorlar. Çünkü iş sadece iş başında öğrenilmez. Mesleki formasyon, teorik eğitim verilir ondan sonra iş başına gönderilir. 7.5 milyar liraya çözülecek sorun değil. Hızlı ve çok kuvvetli adımlar atılmalı.En önemlisi eğitim reformu.
'SANSÜRE DEĞİL EĞİTİME BÜTÇE'
Atanamayan öğretmenler sorununu çözecek misiniz?
330 bin atanamayan öğretmen var. Ciddi de bir öğretmen açığı açık var. Şunun için (Pencereden Ankara’da yükselen dev kamu binalarını gösteriyor) kaynak var da bunun için mi yok Allah aşkına?
Örneğin?
Bilgi Teknolojilleri İletişim Kurumu var. İşleri interneti kesmek, sansürlemek. Bunun için yıllık 3 milyar lira harcanıyor. 3 milyar lira. Sansüre vereceğimiz 3 milyarı , öğretmene ayırırız. Benzer çok kaynak var. Öğretmene yatırım geleceğe yatırımdır. 330 bin öğretmeni hemen atayacağız. Öğretmenleri zengin etmeliyiz. Çünkü öğretmenler de bizi gelecekte zengin edecek.
KPSS kuyruğunda 3 milyon kişi var. Kamu taşeronlarının işçileri iktidar değişirse işten atılmaktan çok korkuyor? Neden size oy versinler?
Vatandaşın kaygısını anlıyoruz. Parası yok. CHP’yi iktidara getirecek oyu verirlerse kime oy verdiklerini kimse onlara sormayacak. Vatandaşımız iyi ve onurlu bir hayatı hak ediyor. Bunun için de CHP iktidara gelmeli.
İş güvenliği önemli. Ancak güvenliğin sanayiye maliyet yaratıp ekonomik gelişmeyi baltaladığını söylüyorlar. Nasıl yapacaksınız?
Öyle bir çelişki yok. Almanya dünyanın en sanayileşmiş ülkelerinden biri. İşçi sağlığının da en yüksek olduğu ülke. Almanya nasıl yapıyor? Yapılamayacak bir şey mi sizce? Devlet denetler. Bunu işverene maliyet olarak yansıtmayacağız. İşverenin yapması gereken sadece kurallara uymaktır. İşçi de işveren de memnun olur. Verim de artar.
CHP kredi kart borcu sorununa çözmeyi vaat ediyor gibi bir algı oluştu. Piyasa kuralları ortadayken bu imkansız değ...
(Sözümü kesiyor..) Tabii ki çözeceğiz. Biz dedik ki. Hem de piyasa kurallarını bozmadan. Bunu yapabileceğimizi biliyoruz. Projemiz hazır çok yakında sunacağız. Vatandaşla, bankalarla, konuşacağız. Çözmek için hukuk ve hak ölçüsünde güven vermek gerekir. Güveni AKP veremez. Güveni biz veririz.
Doç. Dr. Selin Sayek Böke, ODTÜ İktisat Fakültesi’ni bitirdikten sonra Amerika’da Duke ile Bentley üniversitelerinde ve IMF’de çalıştı. 2003’ten bu yana Bilkent Üniversitesi’nde öğretim üyesi. Selin Sayek Böke evli, 4 ve 10 yaşında iki çocuk annesi.
‘ERDOĞAN’IN EKİBİ KENDİSİNE YAKIŞIR’
Erdoğan’ın ekonomi danışman kadrosunu nasıl buluyorsunuz?
Cumhurbaşkanına yakışır diye düşünüyorum? (Gülüyor)
Cumhurbaşkanı faiz enflasyonun sebebi dedi. Keynes’i çöpe atalım mı?
Var olan bilimsel gerçekleri çöpe atma ve yeniden yazma gayreti var. Sayın cumhurbaşkanı keşke başka konularla ilgilense. Görevine geri dönse, diyeceğim.
EN İYİ EKONOMİ EKİBİ CHP'DE
CHP'nin ekonomi ekibi nasıl?
CHP’nin ekonomi ekibi, hem reformları yapabilecek hem de kriz yönetmeyi bilen bir ekip. 2001 - 2007 arasındaki ekonomik gelişmenin mimarı (Kemal Derviş) 2001’deki koalisyonun kurduğu programdı. Dönemin hazine müsteşarı (Faik Öztrak), ekonomi kurmaylarımızdan biri. Geçmişte de zorlu dönemler geçirmiş ekibiz. Bir kriz devralsak da hazırızız.
'GİDEN GÜVENİ BİZ GETİRİRİZ'
‘Cumhurbaşkanı faiz indirin’ diye niye bastırdı?
Kendisi söyledi zaten “Ben şimdi konuşacağım ve bu döviz artacak” diye. (Gülüyor) Kim faizlerin artmasını ister. Ama faiz emirle düşmez. Herkes borç sarmalında. Sarmalı kendisi yarattı. Bunu biliyor. Seçim öncesi “Faizleri düşür canım. Vatandaş borçlu” diyor. Cumhurbaşkanı “Ey Merkez” dedi. Siz yatırımcısınız. Eyvah dediniz yahu! (Kaşlarını çatıyor). Faiz artar, döviz de artar. Güven biter. Güveni biz sağlarız.
ARACININ GÜCÜ ÇİFTÇİYE
Gıda fiyatı arttı ama çiftçi sıkıntılı? Ispanak, karnabahar yüzde 80 artınca çitçi zenginleşti diye bir şey yok. Nakliye pahalı Türkiye’de. Her şey karayoluyla taşınıyor. Eziliyor, çürüyor. Üretim de akıllıca değil. Mazot, gübre pahalı. Maliyetleri azaltacağız. Kooperatif ve birlikler modeliyle aracının gücünü çiftçiye vereceğiz. Marketteki fiyatla çiftçinin eline geçen arasındaki fark azalacak.
HERKESE AYRI ENFLASYON
Halk enflasyon rakamına inanmıyor. Hakları var mı? Sonuna kadar haklılar. 900 küsür lira alıyor. Bir kişinin gıda ve barınma için ihtiyaç duyduğu para 1300 lira. Lahana yüzde 80, karnabahar yüzde 72 artmış. Maaşın tamamı mutfağa gidiyor. Emekli maaşına zam ise diğer kalemlerin de dahil olduğu enflasyona göre almış. Bizim diyeceğimiz “Neyi tüketiyorsanız ona göre enflasyon desteği veririz.” Asıl mesele tabii ki enflasyonu kontrol altına almaktır. Bunu da yapacağız.
'İHALELER TAMAMEN KEYFİ’
İlk 100 günde nasıl emekliye iki maaş demişsek. İlk 100 günde kamu ihale yasasını uluslararası standartlara kavuşturacağız.. Kamu ihale yasasını delik deşik etiler. Tamamen keyfi (kaşlarını çatıyor). Kevgire çevirdiler. 10 şirketle iş yapıyor cumhurbaşkanı. Türkiye’nin altyapı ihtiyacını biz de biliyoruz. Mesele köprü, yol yapımı değil. Bunlar kurallı yapılmalı.
‘Mücadeleci bir annenin kızıyım’
Siyasete CHP’nin Eylül kongresi öncesi Kılıçdaroğlu’nun sürpriz teklifiyle giren Selin Sayek Böke’ye “Hem ailenize vakit ayırıp hem iddialı siyasi sözleri tutmak için nasıl çalışacaksınız?” diye sordum. Şöyle yanıtladı: “Aktif bir kadının kızıyım. Mücadeleci çok çalışan, buna rağmen benimle çok vakit geçiren bir annem vardı. Tempoyla baş etmeyi annemden öğrendim. Ailemi de politikayı da ihmal etmem.”
