Giriş
Anayasa Mahkemesi seçim barajının kaldırılmasıyla ilgili başvuruyu esastan görüşecek. Karar çok önemli çünkü baraj iptal edilirse Tükiye’nin siyasi dengeleri kökten değişir. Daha açık konuşalım. AKP’nin siyasetteki 13 yıllık açık ara egemenliği biter. Şimdi olası kararın hukuki yanını hukukçulara bırakıp siyasi durumu analiz edelim.
Malumunuz ama tekrar anlatalım. Türkiye’de yüzde 10 oy alamayan parti TBMM’de temsil edilemez. 12 Eylül’ün cunta lideri Kenan Evren ‘Ülkeye istikrar lazım, seçimi önde bitiren her şeye hakim olsun’ propagandası yaparak bu barajı koymuştu. Dünyada yüzde 3-5 oranında barajlar var. Bizde cunta kafasına uygun şekilde çok yüksek.
Sakıncası ne mi?
* Özal 1987’de yüzde 35’le Meclis’in yüzde 66’sına hakim oldu. Adil mi bu?
* Şimdi Kenan Evren’in yasasının son dönemde Türkiye’de ‘istikrarı’ nasıl sağladığına bakalım. 2002’de AKP yüzde 34,5 oyla, Meclis’in yüzde 66’sına hakim oldu. 363 vekil çıkardı. Çünkü sadece AKP-CHP barajı geçmişti.
* 2011’de AKP yüzde 49.8 aldı ama milletvekili sayısı 326’ya indi. Oy artışına rağmen vekil sayısındaki düşüşün nedeni seçmenin oyu boşa gitmesin diye ‘ehveni şer’i seçmesiydi. Buna rağmen AKP lehine adaletsizlik sürdü ve yüzde 49.8’le Meclis’in yüzde 59’una egemen oldular. Çünkü baraj birinci parti lehine büyük adaletsizlik yaratır.
HERKES PARTİSİNE DÖNER
Son seçimin barajsız yapıldığını varsayalım. AKP ve HDP’nin hâlâ bölgesel yoğunlaşmalar sebebiyle aritmetik avantajı olacaktır. AKP 10-15 milletvekili kaybeder ve 310 milletvekili yine de çıkarırdı. Bu matematiksel durum. Mantıksal analiz ise ekstra sonuçlar veriyor. Örneklerle anlatalım:
* Saadet Partisi’nin Konya’daki seçmeninin “Oyum boşa gitmesin, CHP’ye yaramasın” diye AKP’ye oy attığı bilinir. Baraj olmasa Saadet’liler Konya, Şanlıurfa, İstanbul’da ne yapar?
* Diyarbakır meydanına 200 bin kişi toplayabilen HÜDA-PAR’lılar genel seçimde kime oy veriyor? 200 bin oy kaç milletvekili çıkarır?
* Baraj olmazsa Emine Ülker Tarhan’ın ANA-PAR’ı, İP ya da DSP’nin İzmir’den İstanbul’dan 50-60 bin oy devşirip vekil çıkarma umudu doğar mı? CHP’den oy çekeceklerdir.
* BBP, Sivas’ta Çankırı’da AKP’nin ve MHP’nin rakibi olmaz mı?
* HDP’ye ilişmiş sosyalistler Tunceli’de, Hopa’da belki de büyük kentlerde vekil çıkarmayı dener mi? Denerler. Aksi durumda parti kişilikleri biter.
* İdris Naim Şahin, Ordu’da “Hemşehrilerim ‘Oyum boşa gider’ mazeretiniz artık yok” demez mi?
* Cemaat partisinin Erzurum’da, İstanbul’da şansı olmaz mı?
* Birkaç oyun hesapları altüst ettiği küçük illerde kırıntı oylar 3-5 milletvekili fark ettirmez mi?
* En önemlisi uygun adayı bulan her parti her yerde şansını dener. Televizyon tartışmaları AKP-CHP kısır döngüsünden çıkar. İktidarda olması sebebiyle sahada AKP aleyhine çalışan partili grupların sayısı 20’ye yaklaşır. Kampanya motivasyonu kökten değişir.
AKP BAĞRINA TAŞ BASAR
Barajsız sistemde matematiksel olarak AKP yüzde 47 oyla hükümet kurmak için 276 vekili ancak bulacaktır. Yüzde 45’in altında alınacak oy ise tek başına iktidarı bitirecektir.
Kesin olan şu ki MHP ya da HDP’yi Meclis dışında bırakarak anayasayı değiştirecek 367 sandalyelik çoğunluğa ulaşmayı hayal eden AKP yüzde 50 alsa bile hedefinin yanına yaklaşamaz.
Baraj kalkarsa AKP itiraz eder mi? Etmezler herhalde. Şiddetle karşı oldukları 12 Eylül’ün bir yasası daha temizleniyor.
Aksi tavır iki yüzlülük olur.
