Giriş
Seçim sonrası rakam analizi hiç bu kadar kolay olmamıştı.
Türkiye’nin batısında MHP, HDP ve Saadet’in oy kayıplarını oransal olarak toplayın; AKP’nin artışını çok yakın isabetle buluyorsunuz. Bu net hesaplara Saadet Partisi’nin de ‘diğer’ partiler arasına girmesinin payı büyük.
Örneğin Antalya’ya bakalım: 4.6 (MHP’nin oy kaybı) + 1.1 (HDP’nin kaybı) + 0.9 (Saadet’in kaybı) = 6.6 (AKP’nin artış oranı 6.7). Aydın’da, Çanakkale’de durum tıpa tıp aynı. CHP’deki oy artışları cüzi. Ege çevresinde 15 ilde benzer sonuçlar var.
HDP’li Ertuğrul Kürkçü’nün tespiti doğru: HDP batıda da AKP’ye oy kaptırdı.
Güneydoğu’da sadece 2 parti olduğu için HDP’den AKP’ye kayma çok somut veri.
Trakya’da CHP ve AKP ciddi oranda oy artışını MHP’den sağladı. Bu çok net çünkü Trakya’da HDP’nin oy kaybı çok düşük.
Şunu diyebiliriz: HDP’deki emanet muhafazakar oylar AKP’ye döndü. Sadece 0.3 puan yükselen CHP’nin emaneti ise dönmedi. İki seçim üst üste HDP’ye verilen oy hala emanet sayılırsa tabii ki!
Karadeniz’de CHP AKP’ye kaybetti
Karadeniz’de CHP 7 Haziran’da AKP’den oy çekmişti. Bunları geri vermiş. Bunu CHP+MHP+Saadet Partisi’nin toplam oy kaybına eşit olmasından kolayca anlayabiliriz. HDP bölgede zaten yok.
CHP’nin milliyetçi oy deposu bölgelerde en çok oy kaybını yaşaması için “Seçmen CHP’nin PKK terörüne karşı tavrını yeterli bulmadı” diyebiliyor muyuz? Belki...
MHP tarihe geçer
MHP’nin kayıplarında Bahçeli’nin politik hatalarından başka bir sebep yok. Bir ülkede silahlı çatışma varken milliyetçi bir partinin 5 ayda oylarının 4’te birini kaybetmesini rüyamda görsem inanmazdım! MHP dünya siyaset bilimi için istisnai bir milliyetçi parti olarak tarihe not düştü.
AKP, zıt kutuplar MHP ve HDP’den aynı seçimde oy çekip merkez parti rolünde başarısını kanıtladı.
Merkezin CHP’si
CHP’nin 2011’de, basında alay konusu olan yaşam biçimi-laiklik odaklı söylemi vardı. O seçimde sosyalist, milliyetçi, sol liberal, muhafazakar herkesin eleştiri bombardımanı altında olmasına rağmen yüzde 26 aldı.
CHP’nin yeni söylemi sol çevrelerde çok beğenildi. Ama aldığı oy 2011’den 0.7 puan az.
Mesele şu: HDP’ye oy veren o çevreler zaten CHP’ye oy vermedi, vermiyor, vermez. Bu dar çevrenin övgüsü üzerine politika belirlenmez. CHP’nin romantizmden çıkıp merkez politika üretmesi şart.
Çünkü AKP’ye başka iktidar alternatifi yok.
