Memleketin hali bu endekste

Terörün yükseldiği günlerin eskimez klişesi “Ne olacak memleketin hali?” sorusu tekrar revaçta. Bu zor soruya ‘Kırılgan Devletler Endeksi’ adlı çalışmayla yanıt arayalım. Endeksi, Amerikan düşünce kuruluşu (think-tank) ‘Fund for Peace’ hazırlıyor.

Endekste 1 numaraya doğru tırmanmak bir devletin tükenmeye aday ve başarısız (failed state) olduğunu gösteriyor. Şimdi ‘Fund for Peace’in endeksi hazırlarken temel aldığı dört ‘başarısız devlet’ kıstasını sıralayıp analiz edelim.

1- Devletin egemen olduğu bölgede meşru silah kullanma tekelini kaybetmesi .
Bu kıstas, siyaset bilimci Max Weber’den alıntı. Cinayetlere tekrar başlayan PKK, bölgede devletin devlet vasfını bitirme fırsatını eline geçirdiğini düşünüyor. PKK yandaşlarının, “PKK silahları sustursun” derken “Devlet de operasyon yapmasın” diye eklemesi bundan. Devlet buna “Tamam, operasyon yapmam” diyemez. Çünkü açıkça dediği anda (Çözüm Süreci’nde gayrıresmi olarak dendi) PKK ülkenin ikinci meşru silahlı gücü olur.

2-Devleti yöneten otoritenin kolektif toplumsal karar alma meşruiyetinde aşınma.
Seçimden birinci çıkan partinin lideri Davutoğlu, cumhurbaşkanı vesayeti altında olduğu için koalisyon kuramıyor. Bakanların yarısı Meclis dışından. Çoğunluğu kaybetmiş parti, ülkenin tümü adına tek başına binlerce atama yaptı, yüzlerce karar aldı. Evet başarısız devlet için ‘meşruiyet aşınması’ kıstası layıkıyla yerine gelmiş. (Burada dikkat! Terörle mücadele ederken insan haklarının ihlal edilmesi de devlet aczi ve meşruiyet aşınmasını gösterir.)

3-Kamu hizmetlerinin yapılamaması.
Türkiye’de bin yıllık bürokrasi geleneği tüm yönetim zaaflarına rağmen devlet hizmetlerini yürütüyor. Ama dikkat! PKK, ‘devlet çökertme’ reçetesinin üç numaralı ayağını yol kesip, şantiye basıp, araç yakarak gerçekleştirmeye çalışıyor.

4’üncü kıstas: Ülkenin dış ilişkilerinin bozulması.
Bölgede 7 ülkeyle diplomatik ilişkisi olmayan, doğuya batıya meydan okuyarak uluslararası sitemin problemli çocuğu haline gelmiş bir ülke olarak, devletin çuvallaması yolundaki 4’üncü kıstası ciddi ölçüde yerine getiriyoruz.

Yukarıdaki kıstasları düşününce acz içinde bir devlet görüntüsü ortaya çıkıyor. Ama mesele devletin çökmesi değil. Devlet kolay kolay çökmez.

Mesele 13 yılık pervasız ve başarısız iktidarın ülke yönetimini acz içine düşürüp, PKK ve IŞİD gibi terör örgütlerini 2015 Türkiye’sinde kan dökerek bir şeyler elde edebilecekleri düşüncesine sevk etmesi. Ülke batmaz ama kan banyosunda daha çok acı çekeriz. Çözüm Süreci gösterdi ki AKP sorunu İmralı’da, Kandil’de çözmeye kalkınca işler daha beter hale geliyor.

Çözüm TBMM’yi bir an önce açıp bu işi HDP ile konuşmak.

Çiftlikteki sarayın Meclis’e egemen olmasına da izin vermeden elbette...

* Fund for Peace’e göre, Türkiye dünyanın 90. kırılgan devleti. 177 ülke arasında ortalardayız. Yalnız bu son 6 aydaki gelişmeler henüz değerlendirilmemiş.