Giriş
Türkiye, bir Irak ya da Suriye olmanın eşiğinden dönmüş, Batı’dan hâlâ “bıdı bıdı”nın ötesinde tepki yok. Dayanışma gelmiyor. İnanabiliyor musunuz? Avrupa Birliği Komisyonu böyle bir ortamda Türkiye’ye yaptırım uygulanmasını tartışabiliyor. Darbe kalkışmasında ordunun yüzde 1,5’u devreye girmiş. Toplam 35 uçak, 37 helikopter, 10 bine yakın asker saldırıya katılmış, yaşananlar için hâlâ “tiyatro” yakıştırması yapılıyor. AB sadece tehdit eden, uyaran bir yapı halinde. Böyle olunca Türkiye üzerindeki etkisi sınırlanıyor. Türk halkının AB’ye tam üyelik konusunda inancı zaten azalmış. “Avrupa fikri” heyecan yaratmıyor. Bunun olumsuz sonuçlarını oradaki dostlarımız da iyi düşünmeli. Türkiye’ye bu zor günlerde AB’den, genel olarak Batı dünyasından tek bir ziyaret yapılmadı. Darbe girişimi Fransa veya Almanya’da yaşansaydı aynı tavrı gösterebilirler miydi? Türkiye’nin güvenliğinin ve istikrarının kendileri için öneminin bile farkında değiller. Oysa şunu anlamalarını beklerdim: darbe girişimi, Türkiye’deki iç barış umudunu artırdı, demokratik unsurları güçlendirdi. Siyasi yelpazenin en farklı kesimlerindekiler bir araya geliyor. Demokrasinin kalitesinin artacağına dair önemli bir gösterge.
Resmin bütününe bakınca Avrupa kendi içindeki krizleri çözemiyor. Birleşik Krallık gibi çok önemli bir ülke “Brexit” olarak bilinen süreçte AB’ye veda kararı aldı. Egemenlik ve içişlerine müdahale tartışmaları nedeniyle Polonya-AB arasında başka bir kriz yaşanıyor. Mültecilerle dolan Avrupa içinde aşırı sağda ve yabancı düşmanlığında büyük artış var. Türkiye’nin desteği olmaksızın AB’nin küresel meselelerde söz sahibi olması imkânsız.
Amerika Birleşik devletleri’yle ilgili algı başlı başına ciddi sorun. Türkiye’deki ABD karşıtlığı hızla yükseliyor. Ama bu durum elbette bir günde çıkmadı. Yılların birikimi olduğu söylenebilir. Mesela PYD ve PKK konusundaki tutum farkının rolü büyük. Türkiye, bölünme gibi vahim bir tehlikeyle karşı karşıyayken Washington yönetiminin bu kaygıya yanıt vermediğini görüyoruz. önemli müttefik, ABD ve Türkiye arasındaki bu soğukluk genel olarak Batı ittifakı için büyük güvenlik riski oluşturuyor. Ben, Washington’ın bu gelişmelerin vahameti ve olumsuz etkileri üzerine yeterince düşünmediği kanısındayım.
