Giriş
1995’te tüm dünyayı kasıp kavuran ve Mel Gibson’un ‘Cesur Yürek’ filmi İskoçya’nın İngilizlere karşı Birinci İskoç Bağımsızlık Savaşı’nı anlatıyordu. Filmin sonunda bu savaşın ve İskoç tarihinin en büyük halk kahramanı olan William Wallace İngilizler tarafından idam edilirken, İngiltere İskoçya ile bağımsızlık anlaşması imzalamak zorunda kalıyordu.
[[HAFTAYA]]
William Wallace’ın torunları dün İskoçya’nın İngiltere’den ayrılıp bağımsızlığını ilan etmesi için yapılan referandumda “hayır” dediler. Şaka gibi değil mi? Neredeyse tüm tarihleri boyunca İngilizlerle savaşmış olan dünyanın en savaşçı ve özgürlüğüne düşkün halklarından biri olarak bilinen İskoçlar Büyük Britanya Kraliyet armasında kendilerini simgeleyen ve kraliyet armasına boynunda halka ve kocaman bir zincirle bağlı olan o tek boynuzlu atı zincirden kurtarmak yerine “Kalsın böyle iyiyiz” dediler.
Kendilerine yetecek kadar petrolü, viskisi, doğalgazı, rüzgarı, suları olduğu halde İskoçları Birleşik Krallık’ tan koparamayan, dünyanın yüzde 90’ını oluşturan kara parçasını işgal etmiş bir ‘kanlı tarihe’ bağlı kılan neydi? Para. İskoçların yüzde 10’a yakını finans ve bağlı sektörlerde çalışıyor. Şayet referandumda “evet” çıksaydı İskoçya’nın önündeki ilk sorun para birimi olacaktı. İngilizler ayrılırsanız bizim Sterlini kullanmazsınız dedi. Euro kullanma fikri de bağımsızlık hareketi tarafından kabul görmedi. Ya merkez bankası olmayan İskoçya Sterlini İngiltere Merkez Bankası’nın garantisi dışında kullanacaktı ya yeni bir para birimi oluşturup onu İngiliz Sterlinine sabitleyecekti ya dayineyeni bir para birimi oluşturup onu dalgalanmaya bırakacaktı.
Gel gör ki merkez bankası desteği olmadan başka para birimini kabul etmek için iyi bir bankacılık sistemine ihtiyaç var. Oysa İskoçya'nın en büyük bankası Royal Bank of Scotland (RBS) bile finansal krizde iflasın eşiğine geldi ve son anda kurtarıldı. Dahası bankanın yüzde 81’i hala İngiliz hükümetine ait. Hatta banka referandumdan evet çıkarsa İngiltere’ye taşınacaklarını duyurdu.
William Wallace’ın torunu İskoçyalı ekonomistler günlerdir İskoç halkına bu ve benzeri senaryoları anlatıp, “Yapmayın etmeyin referandumda ‘hayır’ oyu kullanırsanız aç kalırız” diye uyarıyordu.
İskoçya’nın tüm tarihi boyunca savaştığı İngiltere’den bağımsızlığını ilan etmeye “hayır” demesi bir milattır. Yugoslavya’nın dağılması, Kosova’nın bağımsızlığı, Sovyet cumhuriyetlerinin ayrılması... gibi örnekler üzerinden yapılan ‘halkların bağımsızlık talebi’ okumalarımızı değiştirme zamanıdır. Görünen o ki, bu yüzyılda halklar için ‘para’, bağımsızlıktan çok daha öncelikli bir talep!
