Ekonomik krize tepki: İngiliz milliyetçiliği

Avrupa Birliği Bakanı Ömer Çelik, “Türkiye, Avrupalı değerlere sahip çıkacaktır, AB’nin güçlenmesinden yanayız” dedi. İngiltere’nin AB’den çıkma kararı ardından, Türkiye’nin, birliği desteklemesi, demokratik değerlere vurgu yapması, ilginç. İngiltere’de kopuşa neden olan eğilime baktığımızda, içe kapanmacı, aşırı sağcı, ırkçı siyasi akımların öne çıktığını görebiliyoruz.

Sorunun asıl nedeninin ise, yükselen ekonomik krizden kaynaklandığını söyleyenler çoğunlukta. AB, siyasi olmanın ötesinde, bir ekonomik birlik. İşler iyi giderken, ekonomiler yükselişteyken, herkes durumdan memnundu. Ancak, ekonomik ve sosyal dengeler bozulunca, şikayetler arttı. Ekonomileri sorun yaşayan ülkeler, AB'nin ekonomi bürokrasisini masaya yatırdılar. Şöyle bir tepki var: Hiçbir siyasi sorumluluğu olmayan AB bürokrat ve teknokratları, değişik kısıtlamalar, sınırlamalar getiriyorlar.

Bunlar, çoğu kez ülkelerin siyasi ihtiyaçlarıyla örtüşmüyor. Yaptırımlar, siyasetçilerin elini kolunu bağlıyor, ülkelerin ihtiyaç ve hedeflerine uygun ticari açılımlara imkan tanımıyor.” İngiltere’ye gelince: Kendisini Avrupa para biriminin dışında tututuysa da, ticaret alanında, değişik engellerle yüz yüze gelmekten şikayetçi. ABD ile Atlantik ötesiyle daha rahat ilişkiler geliştirmek istiyor, engellerle karşılaşıyor.

İngiltere’nin “çıkma” kararının ardından, Hollanda ve Fransa'daki aşırı sağcıları harekete geçti, İtalya da yeni bir ruh hali içine girdi. Almanya, daha çok ekonomik yönden endişeli. Ekonomik kriz, İngiliz milliyetçiliğini tırmandırırken, İskoç ve İrlanda ayrışıyor. İskoçya ve Kuzey İrlanda’nın, AB'den yana oy kullanması önemli. Bu ülkelerin seçmenleri, AB'yi, kendi hakları ve vizyonlari açısından güvence olarak görüyorlar.

İngiliz kibirinden öte

İngiltere, kendisine “United Kingdom”, yani “Birleşik Krallık”, diyor. Bu tanımlama, bir imparatorluk duygusunu, bir psikolojiyi yansıtıyor. Londra’nın AB ile ilişkilerinde, bu hep var oldu: Schengen’e girmediler, Euro’ya katılmadılar. Tabii, son “kopuş”, bu ruh halinin ötesinde, ekonomik korkuların, yükselen gericileşme dalgasının ürünü. Kampanya sırasında, “Türkler geliyor” korkusunun, yoksul seçmenler üzerinde etkili olduğu görüldü. Avrupa, birlik yönünde bir eşiğe gelmişti. Şimdi, hem Avrupa, hem dünya, bir kırılma noktasında.