Giriş
Soru: Eşim Türkiye’de yabancı bir şirkette çalışıyordu. Şirketin yurtdışındaki bir projesinde iş teklif edildi. Türkiye’deki çalışmaları karşılığında tüm hakları ödendikten sonra, aynı şirketin yurt dışındaki ofisinde çalışmaya başladı. Yurtdışında aldığı ücretin Gelir Vergisi’ni, çalıştığı şirket, Türkiye’de ödüyor. Eşimin ücretinin tasarruf ettiği kısmını, Türkiye’deki hesabına gönderiyor. Eşimin Türkiye’ye gönderdiği ücret için bir sorumluluğu var mı? SAİT Cevap: Eşinizin yurtdışındaki çalışması karşılığı yabancı şirket tarafından Türkiye’de vergilendirilen ücretinin, tasarruf ettiği kısmını Türkiye’deki banka hesabına göndermesinde, vergisel açıdan bir sorumluluk bulunmuyor.
Askerliğinizi borçlanıp engelli hakkıyla 2012’de emekli olursunuz
Soru: 5 Haziran 1976 doğumluyum. 1 Mart 1995’te SSK’lı oldum. 1996’da askere gittim. 15 ay askerlik yaptım. Askerden geldikten sonra 2 yıl Bağ-Kur’a prim yatırdım ve engelli raporu aldım. 2004’te yüzde 40 engelli raporu ile işe girdim. SSK’ya 2172 gün, Bağ-Kur’a 720 gün prim ödemem var. Ne zaman emekli olabilirim? Askerlik borçlanmasını yatırırsam ne zaman emekli olurum? Mahmut SAK Cevap: 6 Ağustos 2003 itibarıyla sizin gibi 6 yıldan fazla, 9 yıldan az süredir sigortalı olan 3’üncü derece engelliler 17 yıl sigorta ve 3920 gün prim şartlarına tabi bulunuyor. 1028 gün daha prim ödeyerek, 2892 gün olan prim ödemenizi 3920 güne tamamlayacağınız Nisan 2013’te emekli olabilirsiniz. 15 ay askerlik sürenizi borçlanıp, 518 gün daha prim ödeyerek, priminizi 3920 güne tamamlamanız şartıyla, 17 yıllık sigorta sürenizi dolduracağınız 1 Mart 2012’de emekli olabilirsiniz.
5450 gün prim ve 51 yaş gerekiyor
Soru: 25 Aralık 1967 doğumluyum. 1 Mart 1989’da SSK’lı oldum. 2192 gün prim ödedim. Emekli olabilmem için gereken şartlar nelerdir? Mahir BUDAK Cevap: 25 yıl sigorta süresi, 5450 gün prim ve 51 yaş şartlarına tabisiniz. 3258 gün daha prim ödeyerek, prim ödemenizi 5450 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz (20 Mart 2010’dan itibaren, ara vermeden prim ödediğinizi varsayarsak, 1 Nisan 2019’da).
Emekli belediye başkanları 15 yıl prim ve 61 yaşa tabi
Soru: Bir çatışma sırasında yaralandım. Tedaviler sonrası ‘askerliğe elverişli değildir’ raporu verildi. 1983’te vazife malulü olarak beni emekli ettiler. Daha sonra Emekli Sandığı dosyamı tekrar inceleyerek 1 Şubat 2001’de nakdi tazminat ve aylık bağlanması kanununa tabi tuttular. O tarihten bu yana 2330 sayılı yasa hükümlerine göre Emekli Sandığı’ndan vazife malullüğü aylığı almaktayım. Emekli olduktan sonra yaşadığım kasabada, 1985-1989 ile 1994-1999 yıllarında iki dönem belediye başkanlığına seçildim. Başkanlık bittikten sonra devlete hiç bir şekilde makam ve görev tazminatı için müracaatta bulunmadım. Daha doğrusu böyle bir haktan haberim yoktu. Bu haktan yararlanmak için dilekçe gönderdim. Cevabi yazıda “Dosyanız tetkik edilmiştir. Askerlik görevinizi yaparken sakatlanmanız nedeniyle tarafınıza özel bir kanunla (2330 sayılı kanun) er vazife malullüğü aylığı bağlandığı anlaşıldığından tarafınıza makam ve görev tazminatı verilmesine imkan bulunmamaktadır” denilmektedir. Bu durumda ne yapmam gerekir? A. Cevap: Makam ve görev tazminatı alabilmeniz için, en az 15 yıl prim ödemeniz ve 61 yaş şartlarını yerine getirmiş olmanız gerekiyor. Şayet, SSK veya Bağ-Kur prim ödemeleriniz de dahil 15 yıl prim ödemeniz varsa (yoksa ödemenizi 15 yıla tamamlamanız koşuluyla) ve 61 yaşınızı da dolduruyorsanız (doldurmuyorsanız 61 yaşınızı doldurduğunuzda) makam ve görev tazminatı alabilirsiniz. 5510 sayılı yasanın geçici 4/11’inci maddesindeki maluller, primli sistemden malul aylığı alanlardır. Siz primsiz sistemden (2330 sayılı yasa kapsamında) malul aylığı aldığınızdan, bu madde hükmünden yararlanamazsınız.
1865 lira vergi iadesi alırsınız
Soru: Dairemi Şubat 2009’da aylık 4000 liraya kiraya verdim. Kiracı her ay kiradan stopaj vergi olarak 800 lira keserek 8800 lirayı vergi dairesine yatırdı. Her ay 3200 lirayı da bana verdi (35 bin 200 lira). Kira beyan etmem gerekiyor mu? Gerekiyorsa ne kadar vergi öderim? Duran BEKÇİOĞLU Cevap: 2009 yılı içinde elde edilen ve tutarı 22 bin lirayı aşan işyeri kira gelirlerinin beyan edilmesi gerekiyor. Kira geliriniz beyan haddini aştığından, kira gelirinizi beyan etmek zorundasınız. Ancak beyan, vergi ödeyeceğiniz anlamına gelmiyor. Aksine vergi iadesi alacaksınız. Şöyle ki, 2009’da elde ettiğiniz 44 bin lira işyeri kirasını beyan ederken götürü gider usulünü seçmeniz halinde, kira gelirinizden 11 bin lira gider düşülür. Kalan safi kira tutarı olan 33 bin lira üstünden 6935 lira Gelir Vergisi hesaplanacak. Yıl içinde kiracınızın kiradan keserek sizin adınıza vergi dairesine yatırdığı 8800 lirayı, hesaplanan 6935 lira Gelir Vergisi’nden düşmeniz halinde, ödeyeceğiniz vergi çıkmaz. Yıl içinde 1865 lira fazla vergi ödediğiniz ortaya çıkar. Talep etmeniz halinde fazla ödediğiniz 1865 lirayı geri alırsınız.
Kıdem tazminatı 10 yıldan sonra zamanaşımına uğrar
Soru: 1972’de işe başladım. 1980’de askere gittim. 1984’te aynı işyerine dönüş yaptım. 1996’da işten kendi isteğimle çıktım. Hiç bir tazminat almadım. Bir hak talep edebilir miyim? Ziya Aydın Cevap: Genel kural, kendi isteğiyle işten ayrılanın kıdem tazminatı alamamasıdır. Kıdem tazminatında zamanaşımı süresi 10 yıldır. İşten ayrıldığınız tarihten itibaren 10 yıldan fazla süre geçtiğinden hakkınız olsa dahi hakkınız zamanaşımına uğradığından, bugün için kıdem tazminatı almanız mümkün değil.
Prim ödemeniz yeterli, Ocak 2011’de emeklisiniz
Soru: 20 Ocak 1963 doğumluyum. Askerliğimi 1984’te yaptım. 1 Ocak 1986’da Bağ-Kur’lu oldum. Askerliğimi borçlanmadım. Askerliğimi borçlanırsam, ne kadarını ödemem lazım? Ne zaman emekli olabilirim? Askerliğimi borçlandığımda beklemedeyken sağlık karnesinden yararlanabilir miyim? Kadir AKKUL Cevap: Askerliğinizi Bağ-Kur başlangıç tarihinden önce yaptığınızdan borçlanmanız halinde başlangıç tarihiniz askerlik süreniz (20 ay kabul edilmiştir) kadar geri gider ve 25 yıl prim ile 48 yaş şartlarına tabi olmanızı sağlar. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, 20 Ocak 2011’de emekli olabilirsiniz.
