Giriş
Soru: Taksitle yapılan satışlarda borcunu vadesinde ödeyemeyen müşteriden alınan vade farkları KDV’ye tabi mi? Tabi ise KDV oranı nedir? Sinan Cevap: Vadeli yapılan mal satışı veya hizmet ifası dolayısıyla mal ve hizmet bedelinin satışta öngörülen vadede ödenememesi nedeniyle alınan faiz veya vade farkları KDV’ye tabidir. KDV oranı da alacağa konu malın veya hizmetin tabi olduğu orandır. Örneğin, otomobil borcunu vadesinde ödeyemeyen alıcıya, borcunu geç ödemesi nedeniyle tahakkuk ettirilen faiz veya vade farkı, otomobilin tabi olduğu oranda, yani yüzde 18 oranında KDV’ye tabidir. Ancak, müteahhide 100 metrekarelik daire alımından dolayı borcunu ödeyemeyen kişiye tahakkuk ettirilecek vade farkı da yüzde 1 oranında KDV’ye tabi tutulacaktır. Veraset ve İntikal Vergisi kaldırılmadı Soru: Veraset ve İntikal Vergisi’nin kaldırılması yönünde çalışma başlatıldığı açıklanmıştı. Başlatılan çalışmanın kanunlaşma sürecini izleyemedim.
Veraset ve İntikal Vergisi kaldırıldı mı?
Soru: Kaldırıldıysa hangi kanunla kaldırıldı? Kaldırılan kanun hangi resmi gazetede yayımlandı? Cevat AKKUŞOĞLU Cevap: Veraset ve İntikal Vergisi’nin kaldırılması yönündeki açıklamalarının üstünden 1.5 yıldan fazla süre geçti. Ancak, henüz Veraset ve İntikal Vergisi kaldırılmadı. Yasa aynı şekilde uygulanmaya devam ediyor. Ayrıca, Veraset ve İntikal Vergisi’nin tamamen kaldırılması da söz konusu değil. Belli değişikliklerle Gelir Vergisi Kanunu’nun içine alınması yönünde bazı çalışmalar söz konusu.
Eşiniz isteğe bağlı sigortaya 41 ay prim ödeyebilir
Soru: Eşim 8 Temmuz 1968 doğumlu. 6 Mayıs 1987’de SSK’lı oldu. 1995’te işten ayrıldı. 2765 gün primi var. Ben devlet memuruyum. 657 sayılı yasaya tabiyim. Eşimin ve çocuklarımın sağlık giderleri bana ait. Eşimin emekli olabilmesi için nereye ne kadar prim ödemem gerekir? Ayrıca dışarıdan prim ödemesi mi? Yoksa çalışması mı avantaj olur? Hasan Hüseyin BAZMAN Cevap: Eşiniz 20 yıl sigorta, 5150 gün prim ve 43 yaş şartlarına tabi. 2385 gün daha prim ödeyerek, prim ödemesini 5150 güne tamamlayacağı tarihte emekli olabilir. 1 Ekim 2008’den itibaren isteğe bağlı prim ödemeleri 4/b sigortasına (Bağ-Kur) sayıldığından, eşiniz bu şartlarla emekli olabilmek için, 41 ay isteğe bağlı prim ödedikten sonra, 1155 gün prim eksiğini sigortalı bir işte çalışarak ödemeli.
Destek primi borcunuzdan dolayı aylığınıza haciz konmuş olabilir
Soru: 2002 yılında Emekli Sandığı’ndan emekli oldum. 2002’nin sonunda kurucu temsilcisi olarak dersane kurdum. Ocak 2009’da emekli aylığımı aldığımda 510 lira kesinti olduğunu gördüm. Nedenini sorduğumda, üzerimde işyeri olduğu söylendi. Ayrıca 2002’den itibaren birikmiş faiziyle birlikte 7600 lira ödemek zorunda kaldım. Haziran 2009’da dersaneyi sattım. Bir yıl doluncaya kadar maaşımdan kesinti yapılacakmış. Ne yapabilirim? Toplu ödemeyi alabilir miyim? Benim konumumda olup, hiç katkı ödemeyenler var. İbrahim AKYEL Cevap: Emekli olup, Bağ-Kur’lu olmayı gerektirecek faaliyette bulunanların emekli aylığını kestirmeden çalıştıkları sürece, sosyal güvenlik destek primi ödemeleri gerekiyor. Sizin gibi Emekli Sandığı’ndan emekli olup, emekli aylığını kestirmeden kendi nam ve hesabına faaliyette bulunanların (veya şirket ortağı olan), 1 Ekim 2008’e kadar 12’nci basamak gelir tutarının yüzde 10’u kadar sosyal güvenlik destek primi ödemeleri gerekiyordu (en son aylık 75 lira) 1 Ekim 2008’den itibaren elden destek primi uygulamasına son verilerek, Bağ-Kur’dan emekli aylığı alanlardan olduğu gibi, emekli aylıklarından kesilmeye başlandı. Ekim-Aralık 2008 aylarında yüzde 12 destek primi kesildi. 2009’da yüzde 13 kesiliyor. 2010’da yüzde 14, 1 Ocak 2011’den itibaren de yüzde 15 oranında destek primi kesilecek.
Sonuç olarak, Ocak 2009’a kadar olan destek primi borcunuzu toplu olarak ödemişseniz, ocak aylığınızdan yüzde 13 oranında destek primi kesilmesi gerekir. 510 lira fazla. Ayrıca, faaliyetinizi terk ettiğinizde destek primi kesilmesine de son verilir. Sorunuzda belirttiğiniz gibi faaliyetinizi terk ettikten sonra bir yıl destek primi kesilmesi gibi bir durum olamaz. Muhtemelen aylığınıza destek primi borcunuzdan dolayı haciz konmuş. Sosyal güvenlik kurumu il müdürlüğüne başvurarak, verdiğimiz bilgiler doğrultusunda durumunuzu kontrol edin. Ödediğiniz destek primini geri alamazsınız. Sizin durumuzda olup da destek primi ödemeyenler tespit edildiğinde sizde olduğu gibi onlara da toplu prim çıkarılır.
Babanız askerliğini borçlanırsa 20 ay erken emekli olur
Soru: Babam 6 Şubat 1952 doğumlu. 1 Ocak 1987’de SSK’lı oldu. 7298 gün primi var. Ne zaman emekli olabilir? 1972 yılında yaptığı askerliğini borçlanması gerekir mi? Sevil AYDEMİR Cevap: Babanız askerliğini borçlanırsa, sigorta başlangıç tarihi askerlik süresi kadar (20 ay kabul edilmiştir) geri gider ve 25 yıl sigorta, 5225 gün prim ve 48 yaş şartlarına tabi olur. Prim ödemesi yeterli olduğundan, 1 Mayıs 2010’da emekli olabilir. Babanız askerliğini borçlanmazsa, 25 yıl sigortalılık süresi, 5375 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabi olarak, bundan sonra prim ödemese de 1 Ocak 2012’de emekli olabilir. Askerlik borçlanması babanızı 20 ay erken emekli eder.
Babanız 22 Aralık 2009’da emekli olabilir
Soru: Babam 22 Aralık 1954 doğumlu. 1 Eylül 1972’de SSK’lı oldu. Askerlik borçlanması dâhil 3622 gün prim ödemesi var. Ne zaman emekli olabilir? Okan YILDIRIM Cevap: Babanız 8 Eylül 1999 itibarıyla 23 yıldan fazla süredir sigortalı olduğundan, bu tarihte yürürlüğe konan ve emekli olmayı zorlaştırdığı için toplumda ‘mezarda emeklilik’ olarak adlandırılan 4447 sayılı yasaya tabi olmadan, eski yasa şartlarıyla emekli olabilecek. Eski yasaya göre kısmi yaşlılık aylığı (yaş haddinden emeklilik) ile emekli olabilmesi için 15 yıl sigorta, 3600 gün prim ve 55 yaş şartlarına tabi bulunuyor. Prim ödemesi yeterli olduğundan, 22 Aralık 2009’da emekli olabilir.
Doğum yapan şirket ortağı kadın iş göremezlik ödeneği alamıyor
Soru: Şirket ortaklığından dolayı Bağ-Kur’lu olan kadın, doğum yaptığında, geçici iş göremezlik ödeneği alabilir mi? Sultan ÖZDEM Cevap: Yeni yasanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 4/b sigortaları kısa vadeli sigorta kolları kapsamına alındı. Sigortalı kadının doğum yapması halinde, doğumdan önceki bir yıl içinde en az 90 gün prim ödemiş olması şartıyla doğumdan önceki 8 hafta (çoğul gebelikte 10 hafta), doğumdan sonraki 8 hafta olmak üzere toplam 16 hafta (çoğul gebelikte 18 hafta) çalışmadığı her gün için geçici iş göremezlik ödeneği alabiliyor. Ancak bu uygulamadan muhtarlar, Gelir Vergisi mükellefiyetinden dolayı sigortalı olanlar (esnaf), vergiden muaf esnaf (sicil kaydından dolayı sigortalı olan) ve kendi nam ve hesabına tarımsal faaliyette bulunan 4/b sigortalıları (Bağ-Kur’lu) yararlanıyor. Şirket ortaklığından dolayı 4/b sigortalısı olanlar maalesef yararlanamıyor. Aynı oranda prim ödemesine karşın şirket ortağı olan kadın sigortalının doğum nedeniyle geçici iş göremezlik ödeneği alamaması, adil olmadığı gibi eşitlik ilkesini de zedeliyor.
