Vatandaşın kriz çareleri

1 liralık mala hücum

Ev kadınları raf ömrü dolan tavuk, süt, yoğurt, salça, ketçap, meyve suyu, bisküviyi yarı fiyata satan markete gidiyor.

Markette ‘Ne alırsan 1 lira’ reyonuna bakıyor. Pazara fiyatın düştüğü akşam saatlerinde gidiyor. Ucuz olduğu için kırık yumurta, peynir, kırık pirinç alıyor.

GELENEKSEL AİLE GERİ GELDİ

Televizyon izlerken ışık kapanıyor. Belli saatlerde indirim sağlayan ‘akıllı sayaç’ları kullanarak elektrik tüketimi aşağıya çekiyor.

Çamaşır ve bulaşık makinesini 22.00-06.00 saatleri arasında çalıştırarak yüzde 55 tasarruf sağlıyor.

Sokaktan yakacak toplanıyor

Aile bireylerinin günü dışarıda geçirdiği evlerde kombiler kapatılıyor. Sobalarda sebze kasaları, karton kutu, gazete toplayıp yakıyor.

Yemeğini soba üzerinde pişiriyor. Küçük işyerleri pet şişe, otomobil lastiği yakarak ısınıyor.

Bayat ekmek isteniyor

Kemer sıkma döneminde ekmek tüketimi de artıyor. Kalabalık aileler, belediyelerin ürettiği ucuz ekmeği tercih ediyor.

Kimileri ‘halk ekmek’ büfeleri önündeki uzun kuyruklara girerken, kimileri de ucuz bayat ekmek satan fırınlara yöneliyor.

Market aracında yolculuk

Vatandaş, yakıt giderini paylaşmak için, işyeri aynı güzergahta olan yol arkadaşı buluyor. Otomobil kullanılmıyor, işe toplu taşıma araçlarıyla gidiyor.

Bazıları otostop yapıyor. Bazıları marketlerin servis araçlarına müşteri gibi binerek kaçak yolculuk yapıyor.

Sinema yerine korsan DVD

Dar gelirli vatandaş, sinema biletine vereceği parayla 5-6 adet korsan DVD alarak evinde izliyor. Kozmetik, temizlik ürünleri ve kuru gıdada, ambalajlı ve markalı ürünler yerine daha ucuz olan açık ürünler tercih ediliyor. Eti gramla alıyor.

Kaçık çorap bez oldu

Vatandaş eski giysilerini tamir ettirerek kullanıyor. Eski pantolonlar şorta dönüşüyor. Kaçık çoraplardan bulaşık bezi, eski tişört, atlet, havlu ve çarşaflardan toz bezi yapılıyor. Köyü ile bağını koparmayanların kışlık erzağı memleketten geliyor.

Kredi ile borç kapanıyor

Şirketler pahalı kiraları anlaşma yoluyla indiriyor. Daha ucuz yerlere taşınıyor. Şirkete ucuz kredi sağlamak için ticari kredi yerine tüketici kredisi tercih ediliyor.

Aylık yüzde 2.5 gecikme faizi ödemek yerine banka kredileri kullanılarak vergi borçları kapatılmaya çalışılıyor.

Evler ofise dönüştü

Şirketler iki telefondan birini görüşmelere kapattı. Hizmet sektöründe çalışanlar ofisini kapatıp evini ofis yaptı.

Küçük şirket sahipleri sekreterden vazgeçip telefonlara kendi bakıyor, temizliği, çayı patron üstleniyor.