Yargı yoluyla doğum borçlanması yapabilirsiniz

Soru: 1960 doğumluyum. 1985-1986 yıllarından 154 gün primim bulunuyor. O yıllardan sonra bu zamana kadar hiç çalışmadım. 1988 ve 1990 doğumlu 2 çocuğum var. Bütün bu durumlarım değerlendirildiğinde, bugünkü koşullarda emekli olabilmem için hangi yolu izlemem lazım? Geriye dönük borçlanabilir miyim? Şenay KOCAOĞLU

Cevap: Maalesef geçmişteki prim ödenmemiş boş günler borçlanılarak kazanılamıyor. Durumunuza göre, en erken 15 yıl sigorta, 3600 gün prim ve 58 yaş şartlarına tabi olarak emekli olabilirsiniz. 3446 gün daha prim ödeyerek, 154 gün olan prim ödemenizi 3600 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
Yasaya göre iki doğum için borçlanma yaparak, 1440 gün kazanmanız mümkün. Çünkü yasa, doğum borçlanması için sigortaya tescil, doğumdan sonra 2 yıl süresince sigortalı çalışmama, çocuğun yaşaması ve borçlanma bedelinin bir ay içinde ödenmesi şartlarını arıyor.
Ancak, genelge ile yasada öngörülmeyen işten ayrıldıktan sonra, 300 gün içinde doğum yapma şartı aradığından, kuruma göre doğum borçlanması yapamazsınız. Ancak, iş mahkemesinde dava açarak yargı yoluyla doğum borçlanması yapabileceğinizi düşünüyoruz.
Doğum borçlanması yoluyla 1440 gün kazanarak prim ödemenizi 1594 güne yükseltebilirseniz, 2006 gün daha prim ödeyerek prim ödemenizi 3600 güne tamamlamanız mümkün. Prim eksiğinizin 41 ayını (1230 gün) isteğe bağlı olarak ödeyebilirsiniz. Ancak, kalan 776 gün primi sigortalı bir işte çalışarak ödemelisiniz.

Değer artış kazancının 7700 lirası vergiye tabi değil
Soru: Edinme tarihinden itibaren beş yıl içinde elden çıkarılan gayrimenkulün değer artış kazancı olarak Gelir Vergisi’ne tabi olmayan istisna tutarı 2008 yılı için 6800 lira, 2009 yılı için 7600 liraydı. 2010 yılının aşmaması gereken istisna tutarı nedir? Mehmet Cüneyt UTKUN

Cevap: 29 Aralık 2009 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 273 seri no’lu Gelir Vergisi genel tebliğiyle, değer artış kazançlarında vergiden müstesna tutulacak kısmı 2010 yılında uygulanmak üzere, 7600 liradan 7700 liraya yükseltilmiş bulunmaktadır.
1 Ocak 2010’dan itibaren elde edilen değer artış kazancının 7700 lirası Gelir Vergisi’ne tabi tutulmayacak.

Öğretmenler haziran ve temmuz aylarında emekli olabiliyor
Soru: 1 Ocak 2011’de emekli olacağımı belirtmiştiniz. Fakat ben öğretmenlik yapıyorum. Bizde Emekli Sandığı iken mayıs ayında başvuru yapılıyordu. Şimdi nasıl? Ben ocakta emekliliğimi isteyebilecek miyim? Bununla ilgili yasa var mı? Filiz TATAR

Cevap: Okurlara emekliliği hak edecekleri tarihi belirtiyoruz. Bu tarihte emekli olup olmamak okura ve işverenine, kamuda çalışanlarda da işyeri mevzuatına kalmış bir konudur. Nitekim sorunuza verdiğimiz cevapta da emekliliği 1 Ocak 2011’de hak ettiğinizi belirtmiştik. 3797 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Ek 1’inci maddesi ‘Son bir yıllık sürenin en az yarısında eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfına ait bir kadroda bulunup emeklilik hakkını kazananlardan (son bir yıl içinde istifa etmiş veya müstafi sayılmış olanlar dahil), emekliliklerini isteyenlerin emeklilik işlemleri haziran ve temmuz aylarında yapılır.
Bu aylar dışında emeklilik işlemi yapılabilmesi için görev yapılan il sınırları içinde emeklilik talebinde bulunan personelin sınıf ve branşında öğretmen fazlasının bulunması ve Milli Eğitim Bakanlığı’nın uygun görmesine bağlıdır.’ hükmünü içermektedir.
Yasanın bu hükmüne göre, bulunduğunuz yerde branşınızda öğretmen fazlası varsa ve Milli Eğitim Bakanlığı’nın uygun görmesi halinde 1 Ocak 2011’de emekli olabilirsiniz. Aksi takdirde Haziran 2011’de emekli olabilirsiniz.

Basit usulde vergilendirilenler konut kira geliri istisnasından yararlanamaz
Soru: Basit usulde vergilendirilen Gelir Vergisi mükellefi, konut kira gelirini beyan ederken, 2600 lira istisnadan yararlanacak mı? Vergi nasıl hesaplanacak? Zübeyir

Cevap: Ticari, zirai ve mesleki kazanç sahipleri konut kira geliri istisnasından yararlanamıyor. Ticari kazancı basit usulde tespit edilen Gelir Vergisi mükellefi konut kira geliri istisnasından yararlanamaz. Basit usulde vergilendirilen mükellefin elde ettiği konut kirasından 2600 lira istisna düşülmez.
Konut kira gelirinden, mükellefin tercihine göre, ya yüzde 25 götürür gider ya da belgeye dayanan gerçek giderler düşüldükten sonra bulunan safi kira geliri ile mükellefin basit usulde tespit edilen kazancı birleştirilerek bulunan matrah üstünden Gelir Vergisi hesaplanır.

Başlangıç ilk defa uzun vadeli sigorta kollarına prim ödenen gündür
Soru: İlk sigortalılığım ticaret lisesinde okurken yaptığım stajla başladı. Bu stajda başladığım SSK sigortası başlangıç kabul ediliyor mu? Çünkü staja 1989 yılında başladım. Ondan sonraki SSK başlangıcım 1998’dir. Aradaki 9 yıl yaş bakımından büyük fark yaratıyor. Adnan KÜÇÜK

Cevap: Staj ve çıraklık döneminde yapılan sigortada, kişileri emekli eden uzun vadeli sigorta kollarına (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına) prim ödenmediğinden, emeklilik açısından başlangıç sayılmıyor.
Bu dönemde yapılan sigorta ile kısa vadeli sigorta kollarına prim ödenerek, stajyer ve çırak, hastalık ve iş kazası ile meslek hastalığı riski sigortalanmış oluyor.
Ayrıca, bu dönemde alınan sigorta sicil numarası ve sicil kartı emekli olana kadar kullanılır. Emeklilik açısından başlangıç tarihiniz, 1998’de adınıza ilk defa uzun vadeli sigorta kollarına prim ödenen gündür.

Anneniz mirası reddetse de dul aylığı alabilir
Soru: SSK emeklisi olan babam vefat etti. Epey yüklü bir borç bıraktı. Miras olarak herhangi bir mal kalmadı. Annem ve kardeşlerim olarak mirası reddetmeyi düşünüyoruz. Eğer annem de mirası reddederse, babamın emekli maaşını alabilir mi? Annemin başka bir sosyal güvencesi yok. Şeker hastası olduğu için sağlık hizmetlerinden yararlanma imkanı var mı? Hakkı YAVUZ

Cevap: Sosyal güvenlik hakkı vazgeçilmez ve devredilmez bir haktır. Babanızın mirasını reddetseniz de annenize ve varsa hak sahibi kardeşlerinize babanızdan dolayı ölüm aylığı bağlanır. Anneniz dul aylığı bağlattığında sağlık yardımı da alabilir.