Giriş
Doğu'nun Kaleleri
Zengin toprakları, dillere destan masalları, ilham veren güzelliğiyle bayramda Doğu'nun Kaleleri'ni keşfe çıktım. Sacred 7 Travel ile başlayan turumuz, Kars ve Ağrı üzerinden Van'da son buldu. Bir kez daha bu topraklardaki güzelliklere hayran kaldım
Derya COŞKUNDENİZ / posta.com.tr Zengin toprakları, dillere destan masalları, ilham veren güzelliğiyle bayramda Doğu'nun kalelerini keşfe çıktım. Sacred 7 Travel ile başlayan turumuz, Kars ve Ağrı üzerinden Van'da son buldu. Bir kez daha bu topraklardaki güzelliklere hayran kaldım.
Yol boyunca gördüğümüz çeşitli köprüler, renk değiştiren bitki örtüsü ve toprağın muhteşem görüntüsü için fotoğraf meraklıları olarak yolda sıkça durduk. Erzurum - Kars kara yolunda çoban Dede Köprüsü'nün güzelliğini fotoğraflayıp volkanik bir kristal olan obsidyen tepeciklerinden taşlar topladık.
KARS: Şehrin tamamı sanki bir film seti gibi. Kendine has dokusu olan ender şehirlerden biri Kars. Kaldığımız Cheltikov Otel'in, Kars'ın ilk konservatuarı olduğunu öğreniyoruz. Mimari olarak da Rus esintisini hissetmemek mümkün değil. Kars aynı zamanda peynir ve ballarıyla meşhur. Ruslardan yapmayı öğrendikleri gravyer peyniri burada daha sonra Kars gravyeri olarak anılmaya başlanmış. Kars Kalesi, tepeden tüm Kars'a hakim. Derler ki Kars Kalesi'ne bir kez çıkan, bir gün mutlaka bir daha gelir.
ANİ: Kıyametin ne zaman kopacağı sorulduğunda yöre halkı şöyle dermiş: “Tuz toprakta yeşerdiğinde, katır doğurduğunda ve Ani'de yaşam tekrar başladığında kıyamet kopar. O kadar terk edilmiş ve o kadar hüzünlüdür ki Ani, sanki bir daha yerleşilmemek üzere lanetlenmiştir. Ermenistan'la bizi ayıran sınır, Aras Nehri'nin kolu olan Arpaçay'dan ibaret. Ani kenti M.ö 3 bin yılından itibaren yerleşim yeri olmuş ve 24 farklı uygarlığa ev sahipliği yapmış. Ani etrafındaki surlar ilk yapıldığı dönemde 4,5 kilometreymiş. Bu büyük alanda her uygarlıktan nerdeyse bir kalıntı görmek mümkün. Efes Antik Kenti'nden neredeyse 3-4 kat büyük bir alana kurulan bu açık hava müzesini biz 2,5 saatte zor tamamladık.
AĞRI-DOĞU BAYAZIT : Ağrı Dağı'nın eteklerinde kendi halinde bir kent burası. Her adımda renk değiştiren toprağı doğal bir tablo gibi sizi içine çekiyor. Bulutlar Ağrı Dağı'nın zirvesini örtse de dağın heybetli ve ulu görüntüsü bizi olduğumuz yere mıhladı adeta. Yörenin en meşhur yemeği Abdikor. Rivayete göre İshak Paşa'nın kör babası Abdi Paşa'nın hazımsızlık şikayeti üzerine hafif bir yemek yapmaya karar verilir. Kuzunun sağ kolundan alınan et saatlerce taşta dövülüp kıyma kıvamına getirilir, sinirleri ayıklanır ve top haline getirilerek haşlanır. Haşlandığı suda pilav da yapılarak servis edilirmiş.Yöresel yemeklerden kafamızı kaldırır kaldırmaz, soluğu İshak Paşa Sarayı'nda alıyoruz. Her yanından efsaneler fışkırıyor bu kentin.
İSHAK PAŞA SARAYI: Meşhur Ağrı Dağı efsanesinin yanı sıra İshak Paşa Sarayı'nın neden Ağrı Dağı'nı görmediğini de bir masalla anlatırlar. İshak Paşa'nın kızı gönlünü bir çobana kaptırmış. Her gün Ağrı Dağı'nın eteklerinde sürüsünü otlatan çobanı izlermiş. Paşa bunu öğrenince çok sinirlenmiş ve sarayını dağı görmeyen bir bölgeye yaptırmış. Sevdiği çobanı göremesin diye, kızını da oraya taşımış. İshak Paşa Sarayı'yla ilgili çok fazla hikaye anlatılır ama esas olan şu ki saray Doğu'nun Topkapı Sarayı olarak anılıyor. 116 odalı sarayda türbe, cami, surlar, iç ve dış avlular, divan ve harem salonları, koğuşlar bulunuyor. Sarayın taş işçiliği ve süslemeleri ise masal yazdıracak kadar büyüleyici.
VAN-MURADİYE ŞELALESİ: Van merkeze 80 km uzaklıktaki Muradiye Şelalesi'nde duruyoruz. Tendürek Dağı'ndan beslenen Bend-i Mahi çayı üzerindeki gürül gürül akan şelalenin görüntüsü, sesi, kokusu, yol rehaveti çökmüş olan bizleri kendimize getiriveriyor. Mayıs aylarında yumurtlamak için buraya gelen inci kefallerinin akınına uğrarmış şelale. Burası aynı zamanda kamp yapmak için ideal bir mekanmış. Havada uçuşan inci kefallerinin görüntüsü geliyor gözümüzün önüne ve mayısta tekrar gelmek için sözleşiyoruz.
HOŞAP KALESİ: Van-Başkale yolu üzerindeki bir Orta çağ kalesine düşüyor yolumuz. Urartular zamanında askeri bir tesis olarak kurulduğu sanılan kaleden geriye kalan birkaç sur duvarı görülebiliyor. Daha sonra 1600'lü yıllarda kalenin tekrar Mahmudi Süleyman tarafından inşaa ettirildiği biliniyor. Kurşun geçirmeyen ağır demir kapısındaki kurşun izlerini görebiliyorsunuz. Bu kapının ağırlığı ve sağlamlığı için şöyle denirmiş: “Osmanlı ülkesinde kale kapıları hep ağaç üzerine demir kaplı kapılardır ki,ateş etsen ağaç yanar, demirler dökülür. Ama bu Hoşap Kalesi kapısının her kanadı üç yüz kantar Nahçıvan demirindendir. Hiç ağaç kısmı yoktur.
çAVUŞTEPE-URARTU KALESİ: Van – Hakkari yolu üzerinde, Van'a 25 km uzaklıkta çavuştepe Köyü'nde bulunan Urartu Kalesi, Urartu Kralı 2. Sarduri tarafından M.ö. 764-734 tarihleri arasında yaptırılmış. Kalenin bulunduğu tepeden aşağı baktığınızda, önünüzde uzanan geniş ova ruhunuzu dinlendiriyor. Bölgeyi bizlere gezdiren Mehmet Kuşman dünyada Urartucayı bile 38 kişiden biri. Buranın da 41 yıllık bekçisi. Kendi çabalarıyla 25 yılda öğrendiği Urartuca çivi yazılarını, sanki İngilizce metin okur gibi okuyabiliyor. Kobalt taşlara çivi yazısıyla Urartuca isimler yazıp satıyor.
VAN GöLü: Van Gölü'ne burada deniz diyorlar. Haksız da sayılmazlar. O kadar büyük bir göl ki karşı kıyısını göremiyorsunuz bile. Gölün suyunun hem tuzlu hem de sodalı oluşu yüzünden, buradaya yaşayabilen tek balık türü inci kefali. Biz de tam inci kefalinin mevsiminde denk gelmişiz. Ekim ayında olmamıza rağmen havanın yumuşuklığını fırsat bilip göle girenleri görünce pek özendik onlara. Hayatımda ilk defa bu kadar mavi ve bu kadar berrak bir göl gördüm.
"AHTAMAR ADASI: Kıyıdan kalkan teknelerle Ahtamar Adası\'na seferler düzenleniyor. Buranın da bir hikayesi var elbet. Adada yaşayan keşişin kızı Tamara\'yla, kıyı köyden bir genç birbirlerine aşık olurlar. Her gece sevdiği çocuk yolunu kaybetmeden ona yüzebilsin diye bir kandil yakar genç kız adanın kıyısından. Kızın babası bunu fark eder ve bir gece kayığında kandili yakarak başlar dolaşmaya gölde. Kandilin ışığını takip ederken yüzmekten yorulan gencin suya batmadan önceki son sözleri “Ah Tamara olur. Bunu duyan genç kız da kendini göle bırakır. Masal olmayan kısmına göre 9. yüzyıldan itibaren kaydedilmiş olan Ağtamar adının, Arapça ĞMR kökünden "kabartı, tümsek" anlamına gelen bir türev olması daha kuvvetli bir olasılık.
Badem ağaçlarıyla kaplı Ada'da bulunan Akdamar Kilisesi M.S. 915-921 yılları arasında inşa edilmiş. Daha sonra kilise onarılmış ve turistlerin uğrak yeri haline gelmiş.
BUNLARI YAPIN * Erzurum'dan Kars'a giderken mutlaka yoldan şifa verdiği söylenen siyah ve kahverengi obsidyen taşlarından toplayın. *Kars'a kadar gitmişken aşık atışmasını izlemeden dönmeyin ve mutlaka kara kovan balı alın. *Ani harabelerinde toprağa oturup sessizliğin içindeki rüzgarı dinleyin. *Iğdır'da Safir Restoran'da Abdikor yemeği yiyin. *Van'a varmadan Muradiye Şelaleleri'nde demli bir çay için. *Van Kalesi'nden gün batımını izleyin. *Van Gölü'nde inci kefali ve keledoş yiyin, Ahtamar Adası'ndan badem toplayın. *Meşhur Van kahvaltısı yapmadan, Van'dan dönmeyin. *Van'ın gele