Giriş
Sadece İstanbul'da var
Sultan İkinci Beyazıt (1447-1512) zamanından beri buradalar. Yan kapı komşularımız, bu ülkenin vatandaşları ,Osmanlı'nın yadigârları olan Sefarad'lardan bahsediyorum (İsrailli değiller). Avrupa Yahudi Kültürünü Tanıtma gününde, bizleri kendi geleneklerini tanıtmaya davet ettiler
SERKUT BOZKURT/POSTA YAN KOMŞUM İRİS'LE ERAN EVLENDİ Sultan İkinci Beyazıt (1447-1512) zamanından beri buradalar. Yan kapı komşularımız, bu ülkenin vatandaşları ,Osmanlı'nın yadigârları olan Sefarad'lardan bahsediyorum (İsrailli değiller). Avrupa Yahudi Kültürünü Tanıtma gününde, bizleri kendi geleneklerini tanıtmaya davet ettiler
Programın Şişhane'de, Neve Şalom Sinagogu'ndaki İris'le Eran'ın temsili düğün kısmına katılabildim. Devleti temsilen,Beşiktaş Belediye Başkanı Murat Hazinedar ve Şişli Belediye Başkanı Hayri İnönü de bizzat oradaydı. Barışı , komşuluğu, toplumdan söküp atmaya çalışanlara inat; başı açık, örtülü, kipalı (Musevilerin Sinagog'ta kafalarına taktığı takkenin İbranice adı), takkeli herkes komşusunu alıp gelmişti. Birbirimizi tekrar tanımak için oradaydık . Gelemeyenler için, şahit olduğum törendeki sembolleri size kendimce anlatmak isterim.
1. GELİN SİNAGOGDAN İçERİ GİRER çocuk korosunun söylediği şarkılar eşliğinde,önce damadımız Eran ve ailesi, sonra da gelinimiz İris babasının kolunda içeri giriş yapar. İspanya'da beş yüz yıl önce söylenen ve günümüze kadar ulaşmış Kantikas de novya (gelin şarkıları) adlı Sefarad ve İbranice ezgileri Izzet Bana'nın yönetiminde dinledik. Bu şarkıları dinledikçe,bu kültürün bugüne kadar gelmesine aracı olan sultanları ve nesilleri düşündüm. Bu ezgiler bu toprakların mahsülüydü umarım tükenmeden yok olmadan korunur ve yaşatılır.
2. GELİNLE DAMAT TENTENİN ALTINDA YER ALIR (HUPA) Hupa, gelinle damatın birlikte oturacakları evi temsil eden beyaz tentedir. Tentenin üstüne, “tallet” denilen uçları püsküllü ve düğümlü beyaz bir örtü serilir. Talletin iki ucundan sarkan düğümler vardır. Bu düğümlerin sayısı,rakamsal olarak Allah'ın İbranice adını ve sevgiyi simgeler.
3. DAMAT GELİNE YüZüK TAKAR (KİDUŞİN) Yuvarlak yüzük, sonsuzluğun simgesidir. Damat, yüzüğü gelinin sağ elinin işaret parmağına takar ve” Bu yüzükle sen benim için kutsanmış oluyorsun” der. (Yüzük için işaret parmağının tercih edilmesi, kalbe giden sinirlerin işaret parmağından geçtiğine inanıldığı içinmiş). Yine,Kabala geleneklerine göre,takılan yüzüğün altın,sade ve güzel olması evliliğin de altın gibi,sade ve güzel olmasını temsil ediyor. Yüzüğün üzerinde taş,gösteriş veya şatafat asla olmaması gerekiyor. Yine bu bölümde Kiduşin denilen nikahın kıyıldığı dua okunuyor.
4. EVLİLİK ANLAŞMASI ŞAHİTLER öNüNDE OKUNUR (KETUBA) Meğer binlerce yıldır evlilik anlaşmaları yapılıyormuş da haberimiz yokmuş. Törenin bir bölümünde Ketuba denilen evlilik anlaşması şahitler önünde okunmakta. Ketuba, milattan önce 300 yılından beri süregelen bir gelenek. Erkeğin evlilik boyunca karısına olan sorumlulukları, miras ve çocukların geçimi ile ilgili görevleri, hatta boşanma durumunda kadına verilecek nafakaya dahil her şey Ketuba'da yazıyor. Bu anlaşma, o kadar değerliymiş ki kimi gelinin annesi ,bu anlaşmayı kasasında saklar diye duyum aldım.
5. DAMAT BARDAK KIRAR (SüLEYMAN'IN MABEDİ) Damat, mendil içinde getirilen cam bardağı ayağıyla kırar ve Süleyman'ın Mabedi'ni hatırlar. Bu gelenek, Yahudi toplumunun en mutlu anında bile Süleyman'ın Mabedinin yıkılışını unutmaması gerektiğini vurgular.
6. TüRKİYE CUMHURİYETİ VE CUMHURBAŞKANINA DUA Törenin bu bölümünde,Türkiye Cumhuriyeti ve Cumhurbaşkanının selameti için dua okunur. Bu gelenek tahminimce sadece Türk Yahudilerine ait. (Bu bölümde, Yüksekova'daki üç şehidimiz için de dua okundu)
7. GELİN SİNAGOGDAN DIŞARI çIKAR Babasının kolunda içeri giren gelin, evlenmiş olarak kocasının kolunda sinagogdan çıkar. İşte böyle,beş yüz yıldır selamlaştığımız yan komşum İris'le Eran'a bir hupa altında mutluluklar dilerim
