3 Kasım'da Güneş tutulacak

TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi’nin 2013 yılının önemli gök olayları raporunda belirtilen ve 3 Kasım günü gerçekleşecek bu tutulma, halkalı tutulma olarak başlayacak ve tam tutulma olarak devam edecek. Gelecek ay görülecek olan tutulma, Dünya yüzeyinin bazı bölgelerinde tam, bazı bölgelerinde halkalı olacağı için hibrit tutulma olarak adlandırılıyor.

TÜRKİYE'DEN EN FAZLA YÜZDE 7'LİK TUTULMA GÖRÜLECEK

Tutulmanın başlangıcı ve büyük bölümü Atlantik Okyanusu üzerinde gerçekleşecek. Ay’ın gölgesi Afrika’nın batısında karaya basacak ve Afrika kıtasının doğusuna ulaştığında tutulma sona erecek. Tutulma, Afrika’nın tam tutulma şeridi dışında kalan bölümünün neredeyse tamamından ve bazı güney Avrupa ülkeleriyle Türkiye’den parçalı tutulma olarak görülebilecek.

Türkiye’de günbatımında izlenebilecek olan tutulma sırasında güneyde Güneş’in yüzde 7 kadarı örtülürken, kuzeyde tutulmayı fark etmek zor olacak. Türkiye'den 10 Mayıs'taki halkalı Güneş tutulması gözlemlenememişti.

GÜNEŞ TUTULMASI HAKKINDA...

Tam Güneş Tutulması: Ay'ın Güneş'in Dünya'dan disk halinde görünen ışıkyuvarını tümüyle örtmesi ile oluşur. Güneş'in çok parlak olan ışıkyuvarı Ay'ın karanlık gölgesi ile örtülür ve Güneş'in ışıkyuvarından çok daha soluk olan Güneş tacı çıplak gözle görülebilir hale gelir. Tutulmaya ancak tam tutulma zamanında güvenli olarak çıplak gözle bakılabilir. Bu sırada hava, parlak yıldızlar ve gezegenler gözle görülebilecek kadar kararır. Tam tutulma, Dünya yüzeyindeki dar bir koridorda gözlenebilir.

Halkalı Güneş Tutulması: Ay'ın, Güneş'in önünden tam kavuşumlu geçişinde Güneş'i tam örtmediği zaman gözlemlenir. Ay'ın çapı, Güneş'in ışıkyuvarının çapının yaklaşık 400'de biridir. Ancak Ay'ın Dünya'ya uzaklığı, Güneş'in uzaklığının yine yaklaşık 400'de biridir. Bu yüzden Ay'ın Dünya'dan görünür büyüklüğü Güneş ile yaklaşık olarak aynıdır. Ancak gerek Dünya'nın Güneş çevresindeki, gerekse Ay'ın Dünya çevresindeki yörüngeleri tam daire olmadığından, Ay her tam kavuşumlu geçişte Güneş'i tam olarak örtmez. Bu durumda, Güneş diskinin Ay tarafından örtülmeyen kısmı, Dünya'dan halka şeklinde gözlemlenir.

Hibrit Güneş Tutulması: Tutulmanın Dünya yüzeyinin bazı bölgelerinde tam, bazı bölgelerinde halkalı olarak gözlenmesi demektir. Hibrit tutulmalar ender olarak görülür.

Parçalı Güneş Tutulması: Ay'ın Güneş'i kısmen örtmesi sonucunda oluşur. Her tam ve halkalı tutulma, parçalı tutulma olarak başlar ve tam kavuşumdan sonra yine parçalı tutulma halinde devam eder ve biter. Tam tutulma sırasında, tutulmanın tam olarak gözlenebildiği Dünya yüzeyindeki dar koridorun dışındaki geniş alanlarda, tutulma parçalı tutulma olarak görülür.

Mehmet ÇINAR/ANTALYA, (DHA)