Kargoyu alırken dikkat edilecek hususlar

Avukat Rıdvan Yıldız, kargo hizmeti alan ve zarar görenlerin neler yapmaları gerektiğini yazdı.

Kargo işletmeciliği ile ilgili mevzuat var mıdır?

Kargo işletmeciliği, lojistik hukuku ile ilgilidir. 4295 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu’nun 9 maddesi şu şekildedir. “Nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yapanlar, eşyayı teslim aldığı andan teslim edinceye kadar, eşyanın tamamı ve kısmen kaybından ve vuku bulacak hasarından, korunması ve taşınmasından, güvenliği ve düzenliliğini sağlamaktan, çevre kirliliğini önleme ve insan sağlığını koruma konusundaki kurallara uymaktan sorumludur.” Karayolu Taşıma Kanunu’nun yanı sıra Karayolu Taşıma Yönetmeliği de kargo işletmeciliği ile ilgili doğrudan ilgilidir. Ayrıca, PTT kargo hizmeti için PTT Kargo ve Kurye Gönderileri Hakkında Yönetmelik de mevcuttur.

Kargo gönderimi sırasında göndericinin dikkat etmesi gerekenler nedir?

Gönderici, gönderisini kargoya teslim ettiğinde düzenlenen taşıma irsaliyesine gönderinin cins, miktar, özellik yönünden ayrıntılı bir şekilde yazılmasını istemelidir. Kargonun kaybolması ya da yanlış kişiye teslimi halinde düzenlenen taşıma irsaliyesi ispat için önem arzedecektir.

Alıcının kargoyu teslim alırken dikkat etmesi gerekenler nedir?

Alıcı gönderisini teslim alırken şüpheli bir hal sezerse bu durumda itirazi kayıt ile durumu tutanak altına aldırmalı ve kargonun içindeki gönderinin ayrıntılı tespiti yapılmalıdır. Bu durum tespit edilirken ayrıca tanık da bulundurulmalıdır. İtirazsız olarak kabul edilen gönderilerle ilgili olarak daha sonradan hak talebinde bulunmak ve söz konusu durumdan kargo işletmesini sorumlu tutmak güçleşecektir. Bu sebeple alıcı gönderinin alınması özellikle kendisi için önem arz eden gönderilerin teslimi sırasında dikkatli olmalı ve kontrolünü yapmalıdır.

Kargonun yanlış kişiye teslimi, kaybolması ya da hasara uğraması halinde başvurulacak idari yollar nelerdir?

Kargo işletmeciliği, idari olarak Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’nın denetimine tabidir. Bu sebeple ilgililer bakanlığa kargo işletmeciliği hususunda şikayetlerini bildirebilirler. Bakanlığın denetimi neticesinde idari para cezası ve uyarma cezası söz konusudur. Uyarma cezaları belirli bir puana ulaşınca kargo işletmesinin yetki belgesinin iptali dahi söz konusu olacaktır.

Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin 42/10 hükmü şu şekildedir. “Eşya ve kargo taşımacılığı alanında yetki belgesi sahibi olanlar, eşya ve kargoları teslim aldıkları andan teslim edinceye kadar, eşyanın ve kargonun tamamen veya kısmen kaybından, zayiinden, hasara uğramasından, çalınmasından, güvenliğini sağlamaktan, teslim alınan şeklini muhafaza etmekten, korunması ve taşınmasından sorumludurlar.”Yine aynı yönetmeliğin 76/m hükmü uyarınca “42 nci maddesinin onuncu fıkrasına aykırı hareket edenlere, zarar görenin tazmin hakkı saklı kalmak üzere, 10 uyarma,” şeklindedir. Özetleyecek olursak kargo işletmesi yükümlülüğünü yerine getirmezse 10 uyarma alacaktır. Peki bu uyarmanın nedir sorusu akla gelecektir. İlgili yönetmeliğin 78/7 maddesince 50 uyarmaya ulaşılınca yetki belgesinin iptali söz konusu olacaktır. Yani kargo işletmesinin yetki belgesi iptal edilecek ve ve artık kargo hizmeti veremeyecektir. Yani uyarma belli bir puana ulaşınca yaptırımı ağır olmaktadır. Bunun yanı sıra kargo işletmesine idari para cezası verilmesi de söz konusu olacaktır.

Kargo işletmesini idareye nasıl şikayet ederim?

Kargo işletmesi ile ilgili şikayetler doğrudan dilekçe ile Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’na yapılabileceği daha pratik olması bakımından BİMER’e deyapılabilir.

Kargonun yanlış kişiye teslimi, kaybolması ya da hasara uğraması halinde başvurulacak adli yollar nelerdir?

Kargo işletmesinin fiilleri dolayısıyla zarara uğrayanların tazminat hakları için dava açmaları zararlarının tazminini talep edebilirler. Bu konuda önemli husus dava zamanaşımının ne olduğudur. Bu konuda Karayolları Taşıma Kanunu ve Yönetmelikte bir hüküm bulunmamaktadır. Tüketiciye sağlanan bir hizmet söz konusu olduğundan bu durumda Tüketici Kanunu’nun 16 maddesindeki 2 yıllık zamanaşımı süresinin burada da söz konusu olduğu kanısındayım.

Kargonun yanlış kişiye teslimi, kaybolması ya da hasara uğraması halinde idari ve adli yollara başvurma hakkı göndericinin mi yoksa alıcının mıdır?

Son olarak kargo işletmesinin verdiği zararlara karşı idari ve adli yollara kim başvurmalıdır sorusunu cevaplamaya çalışalım. Bir ayrıntı gibi görünse de bu önemli bir husus. Kargo taşıma irsaliyesi gönderici ve kargo işletmesi arasında düzenlenmiştir. Yani esasında kargo işletmecisi, kargonun kaybolması, yanlış kişiye teslimi ya da hasara uğradığı durumlarda göndericiye karşı sorumludur. Bu sebeple kargo işletmesinin verdiği zararlara karşı adli ve idari yollara başvurma hakkı göndericidedir. Gönderici bu hakkını alıcıya devrederek alıcının da adli ve idari yollara başvurmasını sağlayabilir. Ama alıcının özellikle adli yollara başvurabilmesi için göndericinin haklarını alıcıya devretmesi gerektiği kanaatindeyim.