'Dünyanın çöpünü' uluslararası ödüle dönüştürdüler

"Volitan" isimli çevreci tekne tasarımlarıyla "2007 Uluslararası Tasarım Ödülleri" yarışmasında Türkiye’ye iki dalda büyük ödül kazandıran ODTÜ ekibi, "Çevre Oscarları" olarak kabul edilen bu yılki "Uluslararası Çevreci Tasarım Ödülleri 2010" (Green Dot Award) yarışmasında birincilik ödülü kazandı.

ABD’de düzenlenen ve en prestijli uluslararası çevre yarışmalarından biri olarak kabul edilen "Green Dot 2010" ödülleri geçtiğimiz günlerde açıklandı.

Tasarım otoritelerince "Çevre Oscarları" olarak kabul edilen yarışmada, mimari; ulaşım, ürün ve kavramsal kategorilerinin yanında "tasarım" kategorisinde geliştirilen sıra dışı çalışmalar ayrı ayrı değerlendirildi.

ODTÜ Mimarlık Fakültesi Öğretim Görevlisi Dr. Hakan Gürsu başkanlığındaki "DESIGNNOBIS" ekibi, 43 ülkeden 4 binin üzerinde projenin katıldığı yarışmanın tasarım kategorisine "dikey sera sistemi pet-tree" isimli tasarımlarıyla katıldı.

"Pet tree", kullanılmış onlarca 5 litrelik pet şişenin tarımsal ürün yetiştirmek için yeniden kullanımı ile atıkların geri kazanımını ve minimum karbon salınımı projeleriyle "tasarım" kategorisinde birincilik ödülünü kazandı. Sistemde dikey yerleşimli pet şişelerdeki su döngüsü sayesinde, tüm bitkilere verilen su sistemdeki diğer bitkileri suladığından büyük ölçüde su tasarrufu sağlanıyor.

Türk tasarım ekibi, bu son ödülleri ile her yıl ve en çok Green Dot kazanmayı başaran takım unvanına da sahip oldu.

-"ÇİZGİ DIŞI TASARIMLAR"-

Hakan Gürsu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "pet tree" tasarımlarının, sürdürülebilir sosyal sorumluluk ve çevre bilinci ile hareket ederek çizgi dışı çözümler üretmeyi amaçladığını söyledi.

2008 yılından itibaren Amerika Birleşik Devletleri’nde düzenlenmekte olan Green Dot Awards yarışmasının, ulaşım, mimarlık, ürün ve hizmet alanlarında yılın en sıra dışı çevreci proje ve çalışmalarını ortaya çıkarmak ve ödüllendirmek amacıyla her yıl Los Angeles’da gerçekleştirildiğini anlatan Gürsu, şu bilgileri verdi:

"Green Dot, geleceğe yönelik çevre bilincini yükseltmeyi kendine hedef edinmiş en önemli yarışmalardan birisi olarak kabul ediliyor. Bu yıl açılan 6 ana başlığın sadece 4 tanesinde ödül dağıtılırken, verilen ödüllerin sınırlı sayıda oluşu göz önüne alındığında kazanılan başarının önemi ortaya çıkmakta. Bu yıl düzenlenecek ödül töreni, geçen 3 yıl içinde tüm ödül kazananların onurlandırılacağı büyük bir çevre aktivitesi olarak da planlanıyor."
Bu önemli yarışmanın üçüncü yılında da ödül kazanarak toplamda 6 Green Dot ödülünü almayı başardıklarını belirten Gürsu, bu son ödül ile her yıl ve en çok Green Dot kazanmayı başaran takım unvanına da sahip olduklarını bildirdi.

-"ATIK ÇÖP PROBLEMİNE KATKI SAĞLAYACAK"-

Gürsu, dünya üzerindeki tüm doğal kaynaklar azalırken, giderek artma eğilimdeki tek kaynak olarak kabul edilen atık-çöp problemine katkı sağlayabilecek bir çözüm önerisi olan dikey sera sistemi pet-tree ile üretimden kullanıma kadar her noktada çevre korunması ve geri dönüşüme katkı sağlanmasının öngörüldüğünü belirtti.

Gürsu, tasarımlarıyla ilgili şöyle konuştu:
"Organik tarım ürünleri yetiştirme sistemi olan pet-tree, kullanılmış onlarca 5 litrelik pet şişenin yeniden kullanımı ile atıkların geri kazanımı ve minimum karbon salınımını hedefliyor.

Giderek yükselen bireysel organik tarım ürünü yetiştirme talebini karşılarken, su tasarrufu ve doğal kaynakların korunmasını sağlıyor. Dikey yerleşimi ile geleneksel yatay sera sistemlerine oranla çok daha az yer kaplayarak verimliliği yüksek miktarda artıran pet-tree, yine bu sayede rüzgar, yağmur ve kar yüklerini de önemli ölçüde azaltıyor.

Sistemdeki basit su döngüsü ile önemli ölçüde su tasarrufu sağlayan tasarım, daha temiz bir gelecek için çevre dostu bir ürün olma özelliği taşıyor. Bakım ve kullanımda iş gücünü de azaltan ürün, bireysel kullanıcının kendi ürününü yetiştirebilmesini hedefleyen ve kolaylıkla uygulanabilecek bir öneri olarak kabul ediliyor."

-KULLANIM YERİ SERALAR-

Hakan Gürsu, sistemin en önemli özelliğinin dikey sera mantığı ile çalışarak geleneksel yatay sera sistemlerine oranla çok daha az yer kaplaması olduğunu anlattı. Böylece sistemin yüksek oranda verim getirdiğini belirten Gürsu, "Sistemimiz, ekonomikliği ve geri dönüşümü özendirdiğinden dolayı Türkiye’de ve Avrupa’da özellikle küçük ölçekli seracılık sistemlerinde yeni bir dönem açmasını bekliyoruz" dedi.

Gürsu, özellikle Antalya’daki bazı seraların bu sistemle yeniden tasarlanması için de çeşitli girişimlerde bulunduklarını söyledi.

-5 YILDA 45 TASARIM ÖDÜLÜ ALDILAR-

Bu yıl International Design Awards’dan kazandığı iki ödül ve Green Dot Awards 2010’da aldığı bu yeni ödül ile "pet-tree", uluslararası ödül sayısını 3’e çıkarırken, ODTÜ öğretim üyesi Dr. Hakan Gürsu ve Designnobis ekibi geçen 5 yıl içindeki kazandığı tasarım ödülü sayısını 45’e yükseltti.

Dr. Hakan Gürsu geçtiğimiz yıllarda Green Dot 2008’de çevreci tekne Volitan ile birincilik, Aqua-trap adlı yeni fidan destek ünitesi ile ikincilik kazanmıştı.

Green Dot 2009’da geri dönüşümlü malzemeden üretilen yapı taşı Deco-brick ile birincilik, dikey yeşil duvarı sistemi Naturwall ile üçüncülük ve FireKnight susuz yangın söndürme aracı ile mansiyon ödülünü ülkemize getiren ekip, bu kazanılan son birincilik ödülü ile 3 yıl içinde 6. Green Dot ödülünü Türkiye’ye kazandırdı.

Selma Kasap - AA