Yas tutan birine nasıl davranılır

“Biz biliriz” deyip yas tutana nasıl davranılacağını bilmeyenler için yazdım... Çok özel yazılar yazıldı Berkin hakkında. Duygular sel oldu aktı ölüm haberiyle. Ben de yazacaktım neler hissettiğimi ama sonra 'Bir sen eksik, bir ben fazla, ne fark eder ki' dedim. Herkesin yaptığını yapmaktan vazgeçtim ve bazılarının yapamadıklarını, yapmadıklarını yazmaya karar verdim.

Hani o 'Biz biliriz'ciler var ya hah işte onlar her şeyi bildiklerini sanıyorlar ama en temel insan acısını, insan davranışını bilmiyorlar ya, işte onlar için yazdım bugün. Ölüye saygıyı, ölenin geride bıraktıklarına nasıl davranılacağını ve bu acıyla başa çıkmaya çalışan bir ulusa nasıl yaklaşılacağını yazdım... Çünkü ölüm dediğin her an, her saniye kapımızda. Ve nasılsa onlarda bu kafa oldukça daha çok sevdiğimiz ölecek. En azından bir sonraki cenazede edeplensinler, madem bilmiyorlar bir yakını ölene nasıl davranılır, alıp okusunlar da azıcık bilgilensinler istedim!

Ben bu yazıyı Berkin’in toprağa verildiği günün gecesinde kaleme alıyorum. Hala beklenen başsağlığı gelmedi. Halbuki tanıdığın birinin sevdiği bir yakını öldüğünde yapılacak, yapılabilecek şeylerin en temelidir o başsağlığı. Bilmeyenler için bakın neler yapılır, yapılmalı...

Aksiyon al
Etrafında biri, sevdiği birini kaybettiği haberini aldıysa hemen aksiyon al. O kişinin yanında ol. Eğer eve veya cenazeye gitmesi gerekiyorsa onu sen götür. Varsa ortak tanıdıklarınıza uygun bir dille bu üzücü haberi ver ki onlar da yanında olabilsinler. Eğer yüzlerce belki de binlerce insana seslendiğin bir konuşma sırasında aldıysan haberi bir saniye bile olsa kendini övmeye ara ver ve en azından üzülmüş gibi yap! En azında bir sempati göster...

Baş sağlığı dile
Eğer haberi aldığında ölen kişinin yakınlarının yanlarında değilsen evlerine giderek veya onları arayarak baş sağlığı dile. Eğer anlatmak istedikleri varsa dinle. Onları rahatlatmaya çalış. Ancak seçeceğin kelimelere çok dikkat et. Sanki o çok sevdikleri, canlarının bir parçası olan kişi ölmemiş gibi hayatına devam etme. 269 gün sustuğun yetmezmiş gibi bugün de susma!

Yardım teklif et
Herhangi bir konuda yardıma ihtiyaçları olup olmadığını sor. Örneğin cenazeye uzaktan gelecek bir tanıdık ya da akrabanın alınması gerekiyorsa, cenaze evine götürülmesi gereken bir şey varsa veya cenaze işlemleri için herhangi bir yardım gerekiyorsa seve seve yapabileceğini söyle. Yasta olan insanlar kendi ihtiyaçlarını düşünemezler. Onlar için bazı şeyleri sen düşün! Mesela onlar acılarını yaşarken üzerlerine adamlarını salma. Acılarına acı katacak gaz, tazyikli su ve benzerlerini onlara tattırma. Hele de sevdikleri kişi bu şekilde ölmüşken 'Siz de ölseniz umurumda değil, yeter ki dağılın' der gibi hareket etme!

Cenazeye katıl
En zor anlardan biri olan cenazede onu ve ailesini yalnız bırakma. Dualarınla ve desteğinle yanlarında olduğunu görmelerini ve hissetmelerini sağla. Geç kalma. Sebepsiz yere bekleme! Cep telefonunun sesini kıs! Seçim araçlarının da! Hatta mümkünse kendi sesini de kıs! Yüzlerce, binlerce insan yastayken mal derdine düşme! Yüreğin ve gücün yetiyorsa 16 kilogramlık o küçücük bedeni kaplayan tabutun bir ucundan tut. Ama dikkat et de altında ezilme!

Bir not yolla
Eğer cenazeye katılamıyorsan ve/veya cenaze sahiplerine ulaşamıyorsan bir başsağlığı mesajı yolla. Mesaja içten bir şeyler yaz. Sadece kuru bir başsağlığı ve adını ekleme. Duyguların olduğunu, vicdanın ve kalbin olduğunu göster. Ailesinin ve sevenlerinin acısını paylaşamasan bile en azında bir sevdiğini kaybetmenin ne demek olduğunu bildiğini kanıtla.

Düşünceli ol
Ailenin duygularına ve ihtiyaçlarına karşı düşünceli ol. Geleneklerini öğren ve ona göre davran. Cenazeye uygun giyin. Onlar acı içindeyken sen kendinden bahsedip durma! Cenazeyi veya acılarını görmezden gelme! Hayatı boyunca nerede bir ekmek kırıntısı görse evladının acısını hatırlayacak bu aileye biraz da olsa duygu göster.

Bunların hiçbirini yapmadın ama yapmalıydın. Çünkü 14 yaşında komaya giren bir çocuk 15’inde sessizce öldü. O daha çok küçücüktü. Evine ekmeğiyle dönmesi gerekirken tabutuyla döndü. Biliyorum “Bugün de görmezden gelirim yarın nasılsa unutulur” diyorsun ama onun simgesi ekmek oldu. Anlayacağın bu ölümü unutmak da unutturmak da hayal oldu. O yüzde gel çok da geç kalmadan yakala bir ucundan vicdanını ve dile başsağlığını...