Boşanan çiftlerin ekonomik hakları

Büyük hayallerle gerçekleşen evlilikler, istenmeyen şekilde son bulabilir. Bu sancılı bir süreçtir. Çiftlerin boşanmaya karar vermesiyle başlayan bu süreçte, evlilik öncesinde ve evlendikten sonra edinilen malların paylaşımı konusunda da büyük sıkıntılar yaşanabiliyor.

Sıkıntının kaynağı genelde hakları tam olarak bilmemekten kaynaklanıyor. Peki kimin hangi konuda, ne kadar hakkı var? İşte çiftlerin ekonomik hakları...

2002'den itibaren geçerli

Evlilik sürecinde elde edilen tüm menkul ve gayrimenkullerde çiftlerin eşit hakkı bulunuyor. Bunu çoğu kişi bilir.

Bu hakkı düzenleyen 1 Ocak 2002'den itibaren uygulamaya başlanan ve halen geçerli olan 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'dur. Bu yasanın 219'uncu maddesinde ise pek bilinmeyen detaylar saklı. Bu detaylar da sosyal, ekonomik haklarla ilgili.

Maaş ve primler...

Paylaşıma konu malların sadece gayrimenkul ve taşıtlardan oluştuğuyla ilgili yanlış algı var.

Medeni Kanun'un 219'uncu maddesi, sosyal güvenlik yasası çerçevesinde edinilen değerlerin de hesaba dahil edileceğini açıkça belirtiyor. Peki bu ne demek? Çiftlerin evlilik süresinde çalışarak aldığı ücretler yani maaş, bahşiş, yevmiye, tazminat, primler ortak maldır.

Başka neler dahil?

Edinilmiş mal kapsamında sayılan başka gelirler de var. Avukat Burcu Mete, bu gelirleri şöyle sıraladı: "Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (SGK) veya sandıkların yaptığı ödemeler, eşlerin emekli maaşları, işsizlik parası, maluliyet aylıkları, kıdem tazminatları, ihbar tazminatları, fazla mesai ücretleri, dul ve yetim aylığı, emeklilik ikramiyesi, işsizlik parası."

Kıdem tazminatı ya da diğer gelirler harcanıp bir yatırıma dönüşmüş, gayrimenkul veya araç alınmış olabilir.

Bu durumlarda da, satış sonrasında elde edilen mallar edinilmiş mal çerçevesinde paylaşıma konu edilebiliyor. Evlilik süresince edinilmiş mal kapsamındaki varlıkların satışından doğan gelirler de aynı şekilde mal paylaşımında yer alır ve eşler arasında eşit paylaşılır.

Evlilik öncesi mallar

Kişisel mallar (takı, elektronik eşya gibi), edinilmiş mallar kapsamının dışında ve boşanmada paylaşıma konu olamıyor. Çünkü eşler, evlilik öncesinde edindiği her bir mala veya gelire yalnız başına sahip oluyor. Sonradan hiçbir kimse bu tür mallar üzerinde hak iddia edemiyor. Ancak burada ince bir nokta var.

Avukat Burcu Mete'nin verdiği bilgiye göre; kişisel mallardan elde edilen gelirler, kazançlar paylaşıma dahil ediliyor. Örneğin; eşin babasından kalan daireden aldığı kira geliri boşanırken paylaşılıyor.

BES de hesabın içinde

Bireysel Emeklilik Sistemi'nden (BES) alınacak toplu ödemeler de mal paylaşımına dahil ediliyor. Ancak burada BES'te biriken paranın nasıl karşılandığına bakılıyor. Primler edinilmiş malla, yani evlilik sonrası örneğin maaş veya tazminatla karşılanmışsa ortak mal oluyor. Primlerin hangi eş tarafından hangi mal grubundan ödendiği kanıtlanamazsa yine ortak sayılıyor.

Kaza sonrası tazminatlar

Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlarda edinilmiş mallar kapsamında yer alıyor ve bu sebeple mal paylaşımına konu ediliyor. Ayrıca, iş kazası veya trafik kazası nedeniyle yaşanan çalışma gücü kayıplarında söz konusu eşe tazminat ödenmişse, evlilik birliği içerisinde ödenen bu tazminat da yine edinilmiş mal sayılır. Yani paylaşılır.