Emekliler ne istiyor? Açlık sınırından az aylık kalmasın

Her 100 emekliden 95’i maaşının yeterli olmadığını, 74’ü borçlu olduğunu, 81’i ise sağlıklı ve dengeli beslenemediğini belirtiyor. Kısacası emeklilerin durumu iç açıcı değil. Çoğu emeklinin aldığı para devlet kurumlarının ve sendikaların açıkladığı aylık, yaşama maliyetinin altında. Bu yüzden en düşük maaşın 1600 liraya yükseltilmesini istiyorlar...

ZORUNLU İHTİYAÇLAR

Ülkemizde insanca yaşamanın maliyeti son yıllarda hızla arttı. Bunda yükselen enflasyon ve döviz kuru etkili. Bu konuda devletin İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Türk-İş gibi sendikalar sürekli araştırma yapıyor. Gıdanın yanı sıra giyim, kira, elektrik, su gibi zorunlu ihtiyaçları karşılayabilmek için 4 kişilik aileye aylık gereken para (yoksulluk sınırı), Türk-İş’e göre; 5 bin 238 lira. TÜİK’e göre; bir kişinin asgari geçim standardı 1893 lira.

GIDA FİYATLARI ZİRVE YAPTI

Bir de işin enflasyon boyutu var. Enflasyon, yüzde 11.92 ile son 14 yılın zirvesine çıktı. Ancak geçen yıl en çok tüketilen 30 ürünün fiyatı yüzde 20’nin üzerinde arttı. Örneğin; domates yüzde 71, tereyağı yüzde 43, patates yüzde 39, portakal yüzde 33, prinç yüzde 26, kuru soğan yüzde 29, nohut yüzde 23, yoğurt yüzde 22, balık yüzde 22, kabak yüzde 21, beyaz peynir yüzde 20 zamlandı. Buna karşılık emeklinin 1 yılda aldığı toplam zam oranı yüzde 12’yi geçmedi.

4 KİŞİLİK AİLE İÇİN SINIR 1608 LİRA

İktisadi Girişim ve İş Ahlakı Derneği (İGİAD) bunu 1857 lira olarak açıklıyor. Tabii bu durum illere göre değişiyor ama rakamlar Türkiye ortalaması. Açlık sınırını ise yıllardır Türk-İş açıklıyor. Buna göre 4 kişilik ailenin açlık sınırı 1608 lira. Yetişkin bir erkeğin sadece aylık gıda harcaması 445 lira. Bunun yanında kira, yakacak, giyecek, ilaç, hastane gibi onlarca temel harcama var. Bir kişinin aylık geçim maliyeti 1989 lira. Bu listeyi uzatabiliriz.

ÇOĞUNUN BAŞKA GELİRİ DE YOK

Sonuçta, düşük maaşlı emekliler sıkıntıda. Her 100 emekliden 86’sının başka geliri yok. Dar gelirli gruba dahil olan bu emeklilerin derdine bir an önce çare bulunmalı. Önceki yazılarımızda belirtmiştik. 2000 yılı öncesi emekli olanların taban aylıkları son enflasyon zammıyla 1569 lira, 2000-2008 arası emeklilerin maaşı 1231 lira oldu. 2008’den sonra asgari ücret kazancı üzerinden prim ödemesi olanlara bağlanan maaşın 700-800 lira olduğunu da yazmıştık. Bu rakamlar konunun aciliyetini de gözler önüne seriyor.

ZAM FARKLARI HALA YATMADI

Memur emeklisine 1 Ocak itibarıyla yüzde 4 zam yapıldı. Yıllık enflasyon, verilen zammı aşınca yüzde 1.69 da fark ortaya çıktı. Memur emeklisi, zammı her ayın 1-5’i arasında alıyor. Dolayısıyla zam farkı maaşa eklenmedi. Farkın halen hesaplara yatmadığından dert yanan emekliler, “Muhatap bulamıyoruz. Ne zam ne fark, hiçbir şey yok” diyor. Kısacası emekliler fark zamlarının bir an önce hesaba geçmesini bekliyor. Bu durum emeklinin küçük gibi görülen bu paralara ne kadar çok ihtiyaç duyduğunu da gözler önüne seriyor.

TABAN MAAŞLARA AYAR ŞART

Açlık sınırının altında maaş almak istemeyen emeklilerin en çok talep ettiği konu ‘intibak’. Hükümet, 2013’te çıkardığı ‘İntibak Yasası’yla 2000 yılı öncesi emekli olanların maaşlarında 350 liraya varan iyileştirmeye gitmişti. Ancak gelişme ve büyümeden pay aldıkları gerekçesiyle 2000’den sonra emekli olanlar kapsam dışı tutulmuştu. 2015’te de maaşlara 100 liralık seyyanen zam yapıldı. Bunlara rağmen emeklinin maaşı istenen düzeyde değil. 2000’den sonra emekli olanların durumu daha da kötü. Bu nedenle emekliler, taban maaşların en az açlık sınırı seviyesine çıkarılmasını talep ediyor.

‘TEK BİR ORAN BELİRLENSİN’

Emekliler gittikçe düşen maaşlardan rahatsız. Emekliler Derneği (TÜED) Başkanı Kazım Ergün, emekli aylıklarındaki azalmalara çözüm getirilmesi gerektiğini belirterek şöyle dedi: “Uzun süredir kamuoyunun da gündeminde olan emekli aylıklarındaki azalmalara bir çözüm getirilmeli. 2000 sonrası dönem için tek bir güncelleme katsayısı ve aylık bağlama oranı belirlenmeli. Alt sınır aylık uygulaması da benimsenmeli. Bu yönde değişiklikler yapıldığında, emekli aylıklarındaki düşmeler önlenecek.”

SORULARINIIZ YAZABİLİRSİNİZ

Yaşadığınız sıkıntıları, sorunları ve varsa güzellikleri bana lütfen bildirin. mektuplarınızı, e-maillerinizi adınızla fotoğrafınızla yollayın. Hepsini bu köşede paylaşacağım.

Telefon: 0212 505 64 52
e-mail: bilal.turan@posta.com.tr
Mektup adresi: POSTA Gazetesi Trump Towers mecidİyeköy/İstanbul