Giriş
Soru: 28 Mayıs 1951 Bulgaristan doğumluyum. 1992’de Türkiye’ye geldim. 7 Mayıs 1992’de hemşire olarak göreve başladım. 17 yıl Türkiye’de çalıştım. 1992 girişli olduğum için yaş sınırımın kaç olduğunu öğrenmek istiyorum. 20 yıl doldurmadan yaştan emekli olabilir miyim? Ayrıca yurtdışında çalışanlara borçlanarak emekli olma fırsatı tanınmıştı. Bu fırsattan memurlar da yararlanabilir mi? Eğer yararlanabilirse ne şekilde borçlanılacağının ve ne zaman emekli olabileceğimin bildirilmesini rica ederim. Necibe BOZKURT Cevap: Emekli olmak için iki seçeneğiniz var: 15 yıl fiili hizmet süresini doldurduğunuzdan, işinizden ayrılıp başka sosyal güvenlik kurumlarına tabi olarak çalışmadan 61 yaşınızı doldurduğunuzda emekli aylığı bağlanır. Emekli aylığı bağlandığında emekli ikramiyenizi de alırsınız. Emsal gösterdiğiniz öğretmenler de bu şekilde emekli olmuştur. Şayet 61 yaşınızı doldursaydınız siz de sorunuzda bahsettiğiniz öğretmen arkadaşlarınız gibi bugün emekli olabilirdiniz. İkinci seçenek ise Bulgaristan’daki çalışmanızın 3 yılını borçlanarak fiili hizmet sürenizi 20 yıla tamamlayarak emekli olmaktır. Borçlanmak için Ankara’daki Sosyal Güvenlik Kurumu Sigortalı Tescil ve Hizmet Daire Başkanlığı adresine yazılı olarak başvurmanız yeterlidir. Borçlanma bedeli, emekli keseneğinize esas derece ve kademenize göre hesaplanacaktır.
Babanız 5675 gün prim ödeme ve 54 yaş şartına tabi
Soru: Babam 1966 doğumlu. 1992’de SSK’lı oldu. 80 gün prim ödemesi var. 2000 yılından beri de Bağ-Kur’a prim ödüyor. SKK’lı olup, 1996’da yaptığı askerliğini borçlanıp SSK’dan ne zaman ve kaç yaşında emekli olabilir? Erol YILDIZ Cevap: Babanız SSK’da 25 yıl sigorta, 5675 gün prim ve 54 yaş şartlarına tabi. SSK’ya geçip, prim ödemesini 5675 güne tamamlaması şartıyla, 2020’de 54 yaşını dolduracağı tarihte emekli olabilir.
Evlenmemişseniz ve sigortalı çalışmıyorsanız yetim aylığınız tekrar bağlanır
Soru: 2005’te işçi emeklisi babam vefat etti. Annem ve 3 kardeşimiz babamdan dolayı maaş alıyoruz. Erkek kardeşlerimiz okuduğundan maaşları devam ediyor. Ama benim maaşım kesildi. 1991 doğumluyum. 20 Ağustos 2009’da 18 yaşımı doldurdum. SSK’ya dilekçemi verdim ve beklemedeyim. Rahatsızlığımdan dolayı hastanede kontrollere gitmem gerekiyor. Sağlık karnem olmadan bir şey yapamam. Acaba maaşım tekrar bağlanır mı? SSK’dan yararlanabilir miyim? S.M Cevap: Erkek kardeşleriniz lise ve dengi okullarda 20, yükseköğrenimde 25 yaşlarını doldurana kadar yetim aylığı alır. Sigortalı bir işe girmemişseniz veya evlenmemişseniz yetim aylığınızın kesilmemesi gerekirdi. Kız çocuklarının 18 yaşını doldurması gerekçesiyle yetim aylığı kesilmez. Şayet, sigortalı çalışmıyorsanız ve evlenmişseniz aylığınız tekrar bağlanır.
1 Ekim 2008 itibarıyla isteğe bağlı sigortalılarda da son yedi yıl kuralı geçerli
Soru: 1 Ekim 2008’e kadar isteğe bağlı SSK ödemekteydim. Şu anda 4/b sigortalısıyım ve emeklilik için, farklı hizmetler nedeniyle 1261 gün şartının dolmasını beklemekteyim. 2829 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin 2’nci paragrafında şu ifade bulunuyor: (...ve bağlı oldukları kurumun kanunla değiştirilmesi halinde ilgililere, hizmet sürelerinden sonuncusunun tabi olduğu kurumca, kendi mevzuatına göre aylık bağlanır...) Bu ifadeye bağlı olarak, SSK isteğe bağlı sigortalılığın statüsünün işveren (Bağ-Kur) olarak değiştirilmesi nedeniyle emekli olunacak kurum SSK şeklinde belirlenmiş olur ve 1261 gün şartı ortadan kalkar mı? İsteğe bağlı SSK sigortalılığın niteliğinin değiştirilmesi hak kaybı durumunu işaret etmiyor mu? Çünkü eksik günlerin isteğe bağlı olarak tamamlanması olanağı sigortalının elinden alınmış oluyor. Sami GÖKER Cevap: Verdiğiniz kanun maddesini sorudaki gibi yorumlayacak olursak, sonuncu kurum 4/b sigortası (Bağ-Kur) olduğundan SSK’ya isteğe bağlı prim ödeyenler, son yedi yıl şartı aramadan 4/b şartlarıyla emekli olmak durumunda kalırlar. Bu yorum, isteğe bağlı tüm sigortalıların şartsız olarak Bağ-Kur’dan emekli olmaları gibi bir sonuç doğurur. Tabi bu yorum doğru değil. Son yedi yıl kuralı geçerli. 1 Ekim 2008’den itibaren isteğe bağlı olarak 41 aydan fazla prim ödemeyen veya primi ödenen son yedi yılda isteğe bağlıya 1259 günden fazla prim ödemeyen, SSK şartlarıyla emekli olabilir. İsteğe bağlı sigortalıların hak kaybına uğradığı fikrinize katılmamak mümkün değil. Doğru olanı, 1 Ekim 2008’den itibaren ilk defa sigortalı olacakların 4/b sigortasına tabi tutulmaları, eski sigortalıların SSK isteğe bağlıya devam etmelerine imkan tanınmasıydı.
Adresinde bulunamadığından vergi kaydı silinenler Kod 8’e alınıyor
Soru: Mal almayı planladığımız İstanbul’daki bir limitet şirketin, vergi dairesince ‘Kod 8’ listesine alındığını öğrendik. Kod 8’in ne olduğunu anlayamadık. Kod 8 nedir? Şirketleri neden Kod 8’e alırlar? M. DEMİR Cevap: İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın oluşturduğu ‘Kod’ listesine göre, yapılan yoklamalara rağmen adresinde bulunamadıkları tespit edildiğinden, Maliye Bakanlığı’nın 2007/13 seri nolu ‘Uygulama İç Genelgesi’nce vergi mükellefiyet kayıtları res’en silinen mükellefler ‘Kod 8’e alınmaktadır. Sorunuzdaki şirket, vergi dairelerinin tüm aramalarına karşın adresinde bulunamadığından mükellefiyet kaydı res’en silinmiş bir şirkettir. Ayrıca adreste bulunamama 84 Seri no’lu KDV Tebliği’ne olumsuz tespit olarak değerlendirilmektedir. Sonuç olarak, adı geçen şirket sahte belge düzenliyor veya kullanıyor olabilir. Çok dikkatli davranmanızda yarar var.
Eş adına ödenen Bağ-Kur primi vergilendirilecek ücretten düşülemez
Soru: Sigortalının kendisi, eş ve çocukları adına ödediği şahıs sigorta primleri belli şartlarda vergilendirilecek ücret matrahından düşülebiliyor. Sigortalı, eşi adına ödediği isteğe bağlı Bağ-Kur primini ücretinden indirebilir mi? Ali İhsan KOCA Cevap: SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’nı tek çatı altında toplayan Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) şahıs sigorta şirketi değildir. Dolayısıyla, ücretli olarak çalışan kişinin eşi adına SGK’ya ödediği, isteğe bağlı sigorta primlerini, vergilendirilecek ücretinden indiremez.
