Giriş
Soru: Emekliyim. Halen oturmakta olduğum 120 metrekare dairem var. Ancak emekli ikramiyemi banka mevduat hesabına yatırmıştım. 4 bin lira civarında faiz alıyorum. Emekli aylığımdan başka gelirim yok. Bu nedenle Emlak Vergisi ödemiyorum. Ancak, bankadan aldığım faizin tespiti halinde, ödemediğim vergilerin cezalı alınacağı söyleniyor. Bu doğru mu? Cezalı duruma düşmemek için, Emlak Vergisi ödemeye başlayayım mı? Başlarsam geçmiş yılların vergisi de istenir mi? MEHMET Cevap: Bir önceki yıl uygulanan Gelir Vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2009-2010 yılı için 22 bin lira) aşmayan mevduat faizi, devlet tahvili, hazine bonosu faizi, repo, borsa kazancı elde eden emekliler sıfır oranlı Emlak Vergisi uygulamasından yararlanabiliyor. Elde ettiğiniz faiz geliri tutarı, 2009’da uygulanan Gelir Vergisi tarifesinin ikinci gelir dilimi tutarı 22 bin liradan az olduğundan, sıfır oranlı Emlak Vergisi’nden yararlanarak Emlak Vergisi ödemezsiniz. Muhtemelen geçmiş yıllarda elde ettiğiniz faiz geliri de söz konusu gelir dilimi tutarından az olduğundan, geçmiş yıl vergileri de istenmez.
Prim eksiğiniz 23 ay
Soru: 7 Haziran 1968 doğumluyum. Sigorta başlangıcım 10 Mayıs 1985. Askerlikte asteğmen olarak 1 Temmuz 1993-31 Ağustos 1994 tarihleri arasında Emekli Sandığı’na primlerim yattı. Sonra tekrar SSK’da başladım. 1 Ocak 2009’dan itibaren şirket ortaklığından dolayı zorunlu olarak Bağ-Kur’a geçtim. Halen Bağ-Kur’dayım. SSK’ya 3739 gün prim ödedim. 1- SSK’dan emekli olabilmem için en son ne zaman Bağ-Kur’dan SSK’ya geçmem gerekiyor? 2- SGK çatısı altında birleştirildiğine göre hizmet birleştirmesi yapılması gerekiyor mu? Gerekiyorsa ne yapmam gerekiyor? Gürcan SEYHUN Cevap: SSK’da emekli olmak için, 25 yıl sigortalılık süresi, 5225 gün prim ödeme ve 48 yaş şartlarına tabisiniz. Bağ-Kur’a 1 Şubat 2010’dan itibaren 23 ay daha prim ödeyerek toplam prim ödemenizi 5225 güne tamamlamanız şartıyla, 48 yaşınızı dolduracağınız 7 Haziran 2016’da SSK’dan emekli olabilirsiniz. Şayet prim ödemenizi tamamladıktan sonra, yaş haddinizi doldurana kadar prim ödemeye devam etmek istiyorsanız, bu şartlarla emekli olmanız için, 1 Ocak 2010’dan itibaren Bağ-Kur’a toplam 41 aydan fazla prim ödememeniz gerekiyor. En fazla 41 ay prim ödedikten sonra, Bağ-Kur’u terk edip sigortalı olarak çalışabilirsiniz. Veya 23 ay daha prim ödeyerek prim ödemenizi tamamladıktan sonra Bağ-Kur’unuzu kapatıp emekli olacağınız yaşı doldurana kadar sigortalı olarak çalışmayabilirsiniz de.
İsteğe bağlı sigortalı, babasının üstünden sağlık yardımı alamaz
Soru: 1977 doğumluyum. 1993’te okul vasıtasıyla sigorta girişim oldu ve şu ana kadar 3575 gün prim ödemem var. Hizmet dökümüm de toplam kazanç 49.356.23 TL, emekli olmak için prim eksiğim ise 2100 gün. Prim ödedikten sonra 50 yaşımı beklemem gerekiyor. Ben şu an çalışmıyorum, babamdan Emekli Sandığı haklarından faydalanmaktayım. Benim merak ettiğim konular şunlar: 1) İsteğe bağlı olarak sigortamı ödediğimde, SSK’nın sağlık hizmetlerinden feragat etme hakkım var mı? (Yani babamdan Emekli Sandığı’ndan, sağlık hizmetlerinden faydalanma hakkım var mı?) İşe girdiğimde de babamdan dolayı Emekli sandığı sağlık hizmetlerinden faydalanma hakkım var mı? Varsa ne yapmam gerekiyor? 2)Emeklilik maaşımı şimdiden yükseltme şansım var mı? İşe girersem ne yapmalıyım? İsteğe bağlı sigortamı ödemek istediğimde ne yapmalıyım? Hande YUMRUKTEPE Cevap: 1) İsteğe bağlı prim ödemeye başladığınızda, sağlık yardımını kendi sigortanızdan almak zorundasınız. İsteğe bağlı sigortalı olduktan sonra babanızın üstünden sağlık yardımı alamazsınız. 2) Emekli aylığını yükseltmek için, kalan gün sayınızı prime esas kazancın üst sınırından ödeyerek tamamlamalısınız. Sigortalı çalışırken işveren Sosyal Güvenlik Kurumu’na prime esas kazancın üst sınırı üstünden prim ödemeli. İsteğe bağlı olarak prim öderseniz yine üstünden prim ödeyeceğiniz kazancı prime esas kazancın üst sınırını belirlemelisiniz (Bugün için üst sınır 4.738.50 TL). Emeklilik şartlarınızı 1993’teki sigorta başlangıcınıza göre tespit etmişsiniz. 1993’teki sigortanız staj sigortası ise emeklilik açısından başlangıç sayılmaz. Ancak 1993’te yapılan sigortada adınıza malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına prim ödenmişse emeklilik açısından başlangıç sayılır.
Prim yeterli, 48 yaşınızı da doldurmanız gerekiyor
Soru: 14 Kasım 1963’te doğdum. 3 Mart 1983-3 Kasım 1984 tarihleri arasında askerlik yaptım. 19 Ağustos 1985 sigorta giriş tarihim. Askerlikle beraber 6798 iş günüm var. Kaç yaşında ve hangi yıl emekli olabilirim? Murat KALAYCI Cevap: Sorunuzdan askerlik borçlanması yaptığınızı anlıyoruz. Askerlik sürenizi borçlanmışsanız (borçlanmamışsanız borçlanın) emekli olmak için, 25 yıl sigortalılık süresi, 5225 gün prim ödeme ve 48 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, bundan sonra prim ödemeseniz de 48 yaşınızı dolduracağınız 14 Kasım 2011’de emekli olabilirsiniz.
Kendi isteğiyle işten ayrılan kıdem tazminatı alamaz
Soru: Sigortalı olarak 11 yıl bir firmada çalıştım. Maaşımız asgari ücret artı prim sistemi idi. 11 yıl bu sistemle çalıştım. 1997’de işe girdim. 2008’de kendi isteğimle ayrıldım. Bu şirketten kıdem tazminatı talep edebilir miyim? Rahmi SEYHAN Cevap: Emeklilik için aranan 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim ödeme şartını yerine getirip, yaş şartını yerine getirmeyenler dışında kendi isteği ile işinden ayrılanlar kıdem tazminatı alamıyor. Maalesef 15 yıl sigortalılık süreniz ve 3600 gün prim ödemeniz olmadığından, kendi isteğinizle ayrıldığınız işyerinden kıdem tazminatı alamazsınız.
Kiracının beyan etmediği vergi mal sahibinden istenemez
Soru: Kirada bir dükkanımız var. 2009’da kiracı kirasını düzenli ödemediğinden ilişkilerimiz bozuldu. Kiracının 2009’da kiradan kestiği yüzde 20 stopaj vergisini vergi dairesine yatırıp yatırmadığı hususunda kuşkularımız var. Şayet kiracı stopaj vergisini yatırmamışsa, vergi dairesi vergiyi bizden alabilir mi? Kendimizi garantiye almak için ne yapmamız gerekiyor? ALİ Cevap: Maliye Bakanlığı’nın, vergi kesintisi yapanlar (vergi sorumluları) ile gelirinden vergi kesintisi yapılanların (vergi mükellefleri) Gelir Vergisi kesintisinden müteselsil (zincirleme) sorumlu tutulmalarına ilişkin usul ve esasları belirleme yetkisi bulunuyor. Maliye Bakanlığı, işyeri kiralarından yüzde 20 oranında yapılması gereken Gelir Vergisi kesintisinin kiracı tarafından yapılmaması halinde, mal sahibinin de müteselsil sorumlu (zincirleme-birlikte) olacağı yönünde bir düzenleme yapmamış olduğundan, kiracınızın vergi dairesine beyan etmediği ve ödemediği yüzde 20 Gelir Vergisi kesintisini vergi dairesi mal sahibi olarak sizden isteyemez.
