Giriş
Soru: Babam 6 Haziran 2013’te vefat etti. Annem hem babamdan hem de dedemden maaş almak istiyor. Bu mümkün mü? Bu arada teyzem de 2007’den bu yana hem eşinin hem de babasının maaşını alıyor. Babam Bağ-Kur emeklisiydi. Dedem Emekli Sandığı emeklisiydi. Teyzemin kocası SSK emeklisiydi. Kamil PAŞAOĞLU
Cevap: Anneniz memur veya memur emeklisi değilse, eşinden dul aylığı alırken, aynen teyzeniz gibi babasından dolayı Emekli Sandığı’ndan da yetim aylığı alabilir. Anneniz babasından aylık bağlanma talebinde bulunması halinde, babanızın ölüm tarihini takip eden ay başından itibaren aylık bağlanır. Geçmiş aylara ait aylıklar toptan ödenir.
*
Üniversite öğrencisi 25 yaşını doldurana kadar yetim aylığı alabilir
Soru: Yetim aylığı alıyorum ve bir üniversitenin 4 yıllık fakültesinde 21 yaşında öğrenciyim. 4 yıllık bir fakülte bitirdikten sonra ikinci 4 yıllık fakülte okunursa, yasaya göre maaşın kesileceği söyleniyor. Bulunmuş olduğum 4 yıllık fakülteden mezun olmadan yurtdışında 4 yıllık bir fakülteye eşdeğer bölümde tekrar öğrenci olursam maaş kesilir mi? Adnan TURP
Cevap: Üniversitede okuduğunuz sürece 25 yaşınızı dolduracağınız tarihe kadar yetim aylığı alabilirsiniz. Üniversitede okusanız da 25 yaşınızı dolduracağınız tarihte aylığınız kesilir. 25 yaşınızı doldurmadan üniversiteyi bitirmeniz halinde yine aylığınız kesilir. 25 yaşını doldurduktan sonra ikinci üniversiteye devam etseniz de aylık alamazsınız.
*
Fazla maaş için yeni yılı beklemenize gerek yok
Soru: 7 Aralık’ta emeklilikle ilgili tüm şartları dolduruyorum. Yeni yılı beklesem bana faydası olur mu? Eşref DEMİREL
Cevap: Sigortalılar yeni yılı bekleyip emeklilik talebinde bulunmaları halinde, daha fazla emekli aylığı bağlanacağı inancında. Oysa bu o kadar da doğru değil. Yeni yılda emeklilik başvurusu yapanlara, yıl çıkmadan emeklilik talebinde bulunanlara nazaran daha fazla aylık bağlanıp bağlanmayacağı, yıl sonu itibarıyla oluşacak enflasyon ve gelişme hızı verilerine bağlı. Yeni yılı bekleyenlere daha az aylık bağlanması da mümkün. Nitekim geçen yıl, yeni yılı bekleyip emeklilik başvurusu yapanlara, örneğin Ekim 2012’de aylık başvurusu yapanlara nazaran daha az emekli aylığı bağlandı. Ancak, 2013’e ilişkin bugüne kadar oluşan veriler ve yılın kalan aylarına ilişkin enflasyon beklentileri, yeni yılda başvuru yapanlara bir miktar fazla aylık bağlanacağını gösteriyor. Yeni yılı beklerseniz bir aylık kaybınız olur. Aralık 2013 içinde örneğin, 30 Aralık 2013’te işinizden ayrılıp emeklilik başvurusu yapmanız halinde, Aralık ücretini alırsınız, emekli aylığınız da 1 Ocak 2014’ten itibaren bağlanır. Bu şekilde hem ücret hem de emekli aylığı kaybınız olmaz. Ayrıca beklediğiniz artıştan da yararlanmış olursunuz.
Emekli şirket ortağı destek primi ödemek zorunda
Soru: 2005’te Emekli Sandığı’ndan teknik eleman (mimar) olarak emekli oldum. 2007’de yapı denetim firmasında denetçi mimar olarak (sigortalı) 2012’ye kadar çalıştım. 2009’da bir tanıdığımın limitet şirketine yüzde 10 hisse payıyla hiçbir menfaatim olmaksızın hatır baabında ortak oldum. Ortaklığım halen devam ediyor. 2012’den beri sigortalı değilim. Sigortalı olmadığım dönemden bugüne kadar sigorta borcum olabilir mi? Adem YILMAZ
Cevap: Limitet şirket ortağı emeklilerin emekli aylığından yüzde 15 oranında destek primi kesilir. Limitet şirket ortağı olduğunuzdan beri destek primi ödeme yükümlüğünüz var. Destek priminin emekli aylığından kesilmesi gerekiyor. Muhtemelen destek primi tescilinizi yaptırmadığınızdan Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) bugüne kadar emekli aylığınızdan kesinti yapmadı. Ancak prim kesintisi yapılmaması prim ödemeyeceğiniz anlamına gelmiyor. SGK şirket ortaklığınızı tespit ettiğinde, ödenmeyen primlerin tamamını gecikme zammıyla birlikte tahsil etmek için kovuşturma başlatır. Bir an önce SGK’ya yazılı başvuru yaparak destek primi yükümlülüğünüzü başlatın.
*
Başka bir şirkette çalışarak SSK’ya prim ödeyebilirsiniz
Soru: Kurucu şirket ortağı olduğum için Bağ-Kur’luyum. Başka bir şirkette SSK’lı olarak çalışabilir miyim? Çalışırsam hem SSK’ya hem de Bağ-Kur’a prim mi ödeyeceğim? Sami KALKAN
Cevap: Başka bir şirkette sigortalı olarak çalışabilirsiniz. Sigortalı işe girişiniz SGK’ya (Sosyal Güvenlik Kurumu) bildirildiğinde, sistem otomatik olarak Bağ-Kur’unuzu sonlandırır. Sadece SSK’ya prim ödersiniz. Ancak isterseniz, yazılı başvuru yaparak Bağ-Kur’a da prim ödeyebilirsiniz. Bu durumda, prime esas kazançlarınız prime esas kazancın üst sınırını aşmamak üzere birleştirilir. (SSK’da dikkate alınmak üzere). Bu da üstünden prim ödenen kazanç tutarınıza bağlı olarak emekli aylığınızı yükseltebilir.
*
53 gün prim ödeyip 53 yaşın dolmasını bekleyeceksiniz
Soru: 11 Mart 1974 doğumluyum. 1 Nisan 1992’de SSK’lı oldum. 5547 gün primim var. Ne zaman emekli olabilirim? Yavuz ESEN
Cevap: 25 yıl sigorta, 5600 gün prim ve 53 yaş şartına tabisiniz. 53 gün daha prim ödeyerek priminizi 5600 güne tamamlamanız şartıyla 11 Mart 2027’de emekli olabilirsiniz.
