Giriş
Soru: 2 Mart 1964 doğumluyum. 27 Mayıs 1982 ve 24 Eylül 1987 tarihlerinde iki doğum yaptım. 1 Ağustos 1995’te SSK’lı oldum. 4250 gün prim ödedim. Doğum borçlanması yasasından yararlanabilir miyim? Ne zaman emekli olabilirim? Sinem AYKUT Cevap: Yasaya göre doğum borçlanması yapmamanız için bir neden yok. Çünkü yasa, doğum borçlanması için sigortaya tescil, doğumdan sonra prim ödenmemiş 2 yıllık süre, doğan çocuğun yaşaması ve borçlanma bedelinin bir ay içinde ödenmesi şartlarını arıyor.
[[HAFTAYA]]
Ancak, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) 16 Eylül 2010 tarih ve 2010/106 sayılı borçlanma genelgesinde, sigorta başlangıç tarihinden sonraki doğumlar için borçlanma yapılabileceğini, dolayısıyla başlangıçtan önceki doğumlar için borçlanma yapılamayacağını açıkladı. SGK, kanunda olmayan şartlar getirdi. Oysa hukuk devletinde, kişileri daha annesinden doğmadan kapsamına alan ve Anayasa tarafından güvence altına alınan sosyal güvenlik haklarına ilişkin düzenlemeler sadece yasayla yapılabilir. Genelgeyle asla düzenleme yapılmaz. Genelgeyle düzenleme yapılmasının kabul edilmesi TBMM’nin yasama yetkisini SGK’ya vermek anlamına gelir. Bu da demokratik hukuk devletlerinde olmayacak bir durumdur. Sonuç olarak, yasaya göre doğum borçlanması yapabilirsiniz. Ancak SGK’nın ilgili birimleri, sözünü ettiğimiz genelge nedeniyle doğum borçlanması yaptırmaz. Bu durumda İş Mahkemesi’ne dava açarak borçlanma hakkınızı yargı yoluyla almaktan başka çareniz kalmıyor. İyi ki bu ülkede Yargı var.
Askerlik borçlanmasıyla 550 gün erken emekli olabilirsiniz
Soru: 5 Temmuz 1991’de SSK’lı oldum. Askerliğimi borçlanmak istiyorum. 4 Temmuz 1983’te askere gittim. Askerliğimi borçlanırsam ne gibi yararı olur? İşten çıkarıldım. 4351 gün primim var. Yaştan 5 Temmuz 2016’da emekli olacağım. Askerlik borçlanması, 5 Temmuz 2016 tarihini 550 gün geriye çeker mi? Ramazan KARACA Cevap: 25 yıl sigorta, 5600 gün prim ve 53 yaş şartlarına tabisiniz. Doğum tarihinizi ve askerlik sürenizi belirtmemişsiniz. Ancak, sorunuzdan 550 gün askerlik yaptığınızı ve doğum tarihinizin 5 Temmuz 1963’ten önceki bir tarih olduğunu anlıyoruz. Doğum tarihiniz 5 Temmuz 1963’ten önceki bir tarihse, prim ödemenizi 5600 güne tamamlamanız şartıyla, 25 yıllık sigorta sürenizi dolduracağınız 5 Temmuz 2016’da emekli olabilirsiniz. Askerliğinizi sigorta başlangıç tarihinden önce yaptığınızdan, askerlik sürenizi borçlanmanız halinde, başlangıç tarihiniz 550 gün geri gider ve 25 yıl sigorta, 5525 gün prim ve 52 yaş şartlarına tabi olursunuz. Borçlanmadan sonra 624 gün daha prim ödeyerek, askerlik borçlanmasıyla 4901 güne yükselecek olan ödemenizi 5525 güne tamamlamanız şartıyla, 25 Aralık 2014’te emekli olabilirsiniz. (52 yaşınızı da doldurmuş olmanız şartıyla).
Annenizin 3600 günle emekli olması avantajlı
Soru: Annem 1966 doğumlu. 1979’da SSK’lı oldu. 2001’den 2005’e kadar isteğe bağlı ödedi. 2005’ten beri SSK’lı olarak çalışıyor. 3000 gün primi var. Ne zaman emekli olur? Cengiz MÜLAYİM Cevap: Anneniz 8 Eylül 1999 itibarıyla 18 yıldan fazla süredir sigortalı olduğundan, bu tarihte yürürlüğe konan ve emekli olmayı zorlaştırdığından toplumda ‘mezarda emeklilik’ olarak adlandırılan yasaya tabi olmadan, eski yasa hükümlerine tabi olarak emekli olacak. Anneniz eski yasaya göre yaş haddinden emekli olmak için 15 yıl sigorta, 3600 gün prim ve 50 yaş şartlarına tabi. 600 gün daha prim ödeyerek, ödemesini 3600 güne tamamlaması şartıyla, 2016’da 50 yaşını dolduracağı tarihte emekli olabilir. Prim ödemesini 5000 güne doldurarak da emekli olabilir. Ancak, hemen hemen aynı tarihlerde emekli olacağından 3600 günle 50 yaşını dolduracağı tarihte emekli olması avantajlı.
Askerliğinizi borçlanırsanız 50, borçlanmazsanız 51 yaşında emekli olabilirsiniz
Soru: 1 Şubat 1964 doğumluyum. 1983 ve 1987 yılları arasında SSK’lı olarak çalıştım. 480 gün primim var. 15 Ocak 1991’de memur olarak işe başladım. Askerlik borçlanmasını yaptırmadım. Ne zaman emekli olurum? Selim GÖKDENİZ Cevap: 25 tam yıl fiili hizmet süresi ve 51 yaş şartlarına tabisiniz. 15 Eylül 2014’e kadar çalışarak fiili hizmet sürenizi 25 yıla tamamlamanız şartıyla, 51 yaşınızı dolduracağınız 1 Şubat 2015’te emekli olabilirsiniz. Askerlik sürenizi (18 ay kabul edilmiştir) borçlanırsanız, 1 Şubat 2014’te emekli olabilirsiniz.
Sigorta kaydı olmayan doğum borçlanması yapamaz
Soru: Çalışmıyorum. İş Bulma Kurumu’ndan erken emekli olmak için doğum borçlanması yapabilir miyim? Yıldız ÖZHAN Cevap: Sigortaya tesciliniz yoksa doğum borçlanması yapamazsınız. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun 16 Eylül 2010’da yayımladığı 2010/106 sayılı genelge ile yaptığı açıklamaya göre, sigorta başlangıç tarihinden önceki doğumlarda borçlanılamıyor. Sonuç olarak, sigorta başlangıcınız olmadığından, doğum borçlanması yapamazsınız.
İşletme sahibi alacağına faiz yürütüp gider yazamaz
Soru: İşletme ortağının işletmenin finans sıkıntısı nedeniyle işletmeye verdiği borç için ödenen faiz, ticari kazançtan düşülebilir mi? Zeliha AKGÜN Cevap: Gelir Vergisi Kanunu’nun ‘Gider kabul edilmeyen ödemeler’ başlıklı maddesine göre; işletme sahiplerinin, eşlerinin, küçük çocuklarının işletmedeki cari hesap veya diğer şekildeki alacakları üzerinden yürütülen faizler, gider yazılarak ticari kazançtan indirilemez.
Geçmişteki boş günler toplu prim ödenerek kazanılamıyor
Soru: Annem 43 yaşında. 1984’te SSK’lı oldu. 100 gün prim ödemesi var. 10 yıl ara verdikten sonra 1994’te tekrar işe başladı. 1800 gün primi bulunuyor. Aradaki 10 yılı geriye dönük ödeyebilir mi? Ezgi İNALTEKİN Cevap: Sistemde gerideki prim ödenmemiş boş günlere toplu prim ödeyerek sigorta süresi kazanma usulü yok. Maalesef anneniz geçmiş 10 yılı borçlanarak emekli olamaz.
